Apas rayonu

Apas rayonu (tatar. Apas rayonı, Апа́с районы́) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Respublikanın cənub-şərqində yerləşir. İnzibati mərkəzi şəhər tipli qəsəbə olan Apasdır.

Apas rayonu
Bayraq[d] Gerb
55°12′12″ şm. e. 48°30′29″ ş. u.
Ölkə	Rusiya
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	10 avqust 1930
Sahəsi	1.047,5 km²
Hündürlük	62 m
Əhalisi
Əhalisi	19.093 nəf. (2021)
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

Respublikanın cənub-qərbində yerləşir. Bua, Təteş, Kama Tamaqı, Yuxarı Oslan, Kaybiç rayonları və Çuvaşıstan (Yalçikski rayonu) ilə həmsərhəddir.

Relyefi təpəli düzənliklərdən ibarətdir.

Ən böyük çay Sviyadır. Rayonun ərazisi tamamilə onun hövzəsinə aiddir. Digər böyük çayları (ümumi uzunluğu 30 km-dən çox): Bula, Ulema, Suxaya Ulema, Biya, Çeremşan, İmelli.

Coğrafiyası

Rayonun ərazisi 1921-ci ilə qədər Tetyuş qəzasına, 1920-1927-ci illərdə Tetyuş kantonuna, 1927-1930-cu illərdə Bua kantonuna aid idi.

Rayon 10 avqust 1930-cu ildə təsis edilmişdir. 1 fevral 1963-cü ildə ərazinin Bua və Tetyuş rayonlarına verilməsi ilə ləğv edilir və 4 mart 1964-cü ildə bərpa edilir. 19 aprel 1991-ci ildə Kaybiç rayonundan ayrılır.

Əhali

Urbanizasiya

Şəhər şəraitində (Apas q.) rayon əhalisinin 27,56 % yaşayır.

KİV

Rayonda 1932-ci ildən bəri regional qəzet olan «Yoldız» - Ulduz qəzeti buraxılır. Qəzet tatar və rus dillərində nəşr olunur.

Rayonda 2008-ci ildən etibarən Apas Heberlere televiziya şirkəti fəaliyyət göstərir.

İnzibati ərazi bölgüsü

Apas rayonu ərazisinə 1 şəhər və 21 kənd inzibati vahidliyi daxildir. Yaşayış məntəqələtinin sayı 73-dür.

Tanınmış şəxsləri

Sadiq Axtyamov - Tatar ictimai-siyasi xadimi.

Dmitri Qorbunov - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.

Asqat Qalimzyanov - xeyriyyəçi.

Salavat Kərimov - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.

Andrey Koşkin - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.

Mixail Kuzmin - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.

Fəxri Nəsrəddinov - müğənni. Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist respublikasının əməkdar artisti. Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının xalq artisti. Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası xalq artisti. Q. Tukaya adına Tatarıstan Respublikası Dövlət Mükafatı laureatı.

Yarulla Natsibullin - Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası ədliyyə naziri (1950–57).

Vladimir Sadovnikov - iki dəfə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı.

Rəhman İlyas (1908-1943) - tatar yazıçısı və dramaturqu.

Faqim Fasxutdinov (1944-2015) - tatar rəssamı və heykəltaraş.

Qali Xuji (1912-1966) - Tatar şairi.