Araşdırmaçı jurnalistika

Araşdırmaçı jurnalistika — müxbirlərin ciddi cinayətlər, irqi ədalətsizlik, siyasi korrupsiya və ya korporativ qanun pozuntuları kimi maraq doğuran bir mövzunu dərindən araşdırdıqları jurnalistika forması. Araşdırmaçı jurnalist aylarla, illərlə araşdırma aparıb reportaj hazırlaya bilər. Təcrübəçilər bəzən "gözətçi hesabatı" kimi terminlərdən istifadə edirlər.

Araşdırmaçı jurnalistika əsasən, ənənəvi olaraq qəzetlər, xəbər agentlikləri və frilans jurnalistlər tərəfindən aparılır. Reklam gəlirinin azalmasına görə bir çox ənənəvi xəbər xidmətləri bahalı olduğu və çox vaxt apardığı üçün araşdırma jurnalistikasını maliyyələşdirməkdə çətinlik çəkir. Jurnalist araşdırmaları zaman keçdikcə daha çox birgə işləyən xəbər təşkilatları, hətta beynəlxalq səviyyədə (Panama sənədləriParadise sənədlərində olduğu kimi) və ya öz işlərini maliyyələşdirmək üçün ictimaiyyət və xeyriyyəçilər tərəfindən dəstəklənən ProPublica kimi qeyri-kommersiya qurumları tərəfindən həyata keçirilir.

Tərifləri

redaktə

Missuri Universitetinin jurnalistika professoru Stiv Veynberq araşdırmaçı jurnalistikanı belə izah edir: "birinin təşəbbüsü və iş məhsulu haqqında oxucular, izləyicilər və ya dinləyicilər üçün əhəmiyyət kəsb edən məsələlər barədə xəbər vermək".[1] Bir çox hallarda xəbər subyektləri araşdırılan məsələlərin açıqlanmamasını istəyirlər. Hazırda universitetdə araşdırmaçı jurnalistikanı tədris edən kafedralar var. Konfranslar araşdırmaçı jurnalistikaya dair resenziyalı araşdırmaları təqdim etməklə keçirilir.

İngilis media nəzəriyyəçisi Huqo de Burq deyir ki: "Araşdırmaçı jurnalist, peşəsi hər hansı mediada həqiqəti aşkar etmək və ondan kənara çıxanları müəyyən etmək olan kişi və ya qadındır. Bu araşdırmaçı jurnalistika adlanır və polis, hüquqşünaslar, auditorlar və tənzimləyici orqanlar tərəfindən görülən oxşar işdən fərqlənir. Onun məhdud hədəfi və qanuni əsası yoxdur və aşkarlıqla sıx bağlıdır."[2]

İstinadlar

redaktə
  1. Weinberg, Steve. The Reporter's Handbook: An Investigator's Guide To Documents and Techniques. St. Martin's Press. 1996. ISBN 978-0-312-13596-6.
  2. de Burgh, Hugo, redaktorInvestigative Journalism: Context and Practice. London and New York: Routledge. 2000. ISBN 978-0-415-19054-1.

Əlavə ədəbiyyat

redaktə

Kitablar

redaktə
  • Typewriter Guerillas: Closeups of 20 Top Investigative Reporters, by J. C. Behrens (paperback) 1977.
  • Raising Hell: Straight Talk with Investigative Journalists, by Ron Chepesiuk, Haney Howell, and Edward Lee (paperback) 1997
  • Investigative Reporting: A Study in Technique (Journalism Media Manual), by David Spark, (paperback) 1999.
  • Tell Me No Lies: Investigative Journalism That Changed the World, John Pilger, ed. (paperback) 2005.
  • Harber, Anton; Renn, Margaret, redaktorlar Troublemakers: The Best of South Africa's Investigative Journalism. Auckland Park, South Africa: Jacana Media. 2010. ISBN 9781770098930. OCLC 794905854.

Xarici keçidlər

redaktə