Aray Osui
Aray Osui (新井奥邃?, 29 may 1846, Senday – 16 iyun 1922) – Yaponiyada xristian icmasının liderlərindən biri, Tomas Leyk Harrisin şagirdi. Boşin müharibəsidə şoqunluq üçün döyüşmüşdür. 1871-99-cu illərdə ABŞ-də yaşamış, daha sona Yaponiyaya qayıtmışdır.
| Aray Osui | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 29 may 1846 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 16 iyun 1922 (76 yaşında) |
Həyatı redaktə
İlk illəri redaktə
1846-cı ildə Senday hanında bir samuray ailəsində doğulmuş və yerli han məktəbində təhsil almışdır.[1] 1866-cı ildə han hökuməti tərəfindən Tokuqava şoqunluğunun Edo şəhərində yerləşən konfutsiçilik akademiyası olan Şokeykoya təhsil almaq üçün göndərilsə də, buradakı kurikulumdan narazı qalmışdır.[1] Bunun əvəzinə konfutsiçi alim Yasui Sokkendən dərslər almışdır.[1]
1868-ci ildə şoqun ordusunun Toba-Fuşimi döyüşündəki məğlubiyyətini eşidəndən sonra Sendaya qayıtmışdır.[1] Keçmiş müəllimi Tamamuşi Sadayunun köməkliyi ilə şoqunluğa sadiq olan şimal-şərq hanlarının koalisiyasını təşkil etmişdir.[1] Senday imperatorluq ordusuna təslim olduqdan sonra Enomoto Takeakinin başçılıq etdiyi şoqunluq donanmasına qatılmış və bir neçə ay Hakodatedə müqavimət göstərmişdir.[1] Burada ikən Rus Pravoslav Kilsəsinin Hokkaydodakı təmsilçisi olan Nikolaydan xristianlığı öyrənmişdir.[1]
1871-ci ildə onun xristianlığa olan marağını eşidən Mori Arinori onu ABŞ-yə dəvət etmişdir.[1] Mori Arayı unortodoks xristian utopiyaçı, Nyu-Yorkdakı Yeni Həyat Qardaşlığının lideri olan Tomas Leyk Harrisə əmanət etmişdir.[1] Aray 30 il boyunca Harrisin icmasına yaşamağa qərar vermiş, 1875-ci ildə icma ilə birlikdə Kaliforniyaya köçmüşdür.[1] O, Harrisin ən çox etibar etdiyi şagirdlərindən biri olmuş, Harrisin 1892-ci ildəki təqaüdündən sonra icmanın ruhani rəhbərinə çevrilmişdir.[1] 1899-cu ildə Yaponiyaya qayıtmaq barədə verdiyi qəfil qərar icma üçün ağır zərbə olmuşdur.[1]
Yaponiyaya qayıdışı redaktə
Arayın Yaponiyaya qayıtmaqdakı əsas məqsədi Harrisin nəzəriyyələrini yaponlar arasında yaymaq idi.[1] O, hansısa dini təşkilata qatılmaqdan imtina edərək öz icmasını toplamaq istəmişdir.[1] O, daimi işdən imtina etmiş, yoxsulluq içərisində yaşamış və heç vaxt evlənməmişdir.[1] 1903-cü ilə kimi Arayın nəzəriyyələri bir çox intellektualı və universitet tələbəsini özünə cəlb etmişdir.[1] 1903-cü ildə təqibçilərindən biri onun üçün Tokioda sadə ev tikdirmişdir.[1] Kenvaşa adlandırılan bu ev 20 şagirdi öyrətmək və dini fəaliyyətlərlə məşğul olmaq üçün bəs idi.[1]
Arayın şagirdləri az olsa da, onlardan biri olan reformist Tanaka Şozo ictimai şüurun oyanmasında vacib rol oynamışdır.[1] Həmin dövrdə Aray tanrının bəşəriyyətə mesaj olaraq göndərdiyini iddia etdiyi yazılar yazmağa başlamış və "Deyimlər" başlığı altında nəşr etdirmişdir.[1] O, bu yazıları dostlarına və təqibçilərinə paylamış, görüşlər zamanı bu yazılardan sitatlar gətirmişdir.[1] Ölümündən sonra şagirdi Naqaşima Tadaşiqe onun yığcam yazılarını 5 cild şəklində 1930-31-ci illərdə nəşr etdirmişdir.[1]
İstinadlar redaktə
Ədəbiyyat redaktə
- Kodansha Encyclopedia of Japan (ingiliscə). I cild. Tokio: Kodansha. 1983. səh. 73. ISBN 0-87011-621-5. İstifadə tarixi: 28 may 2022.