Arktur
Arktur Günəşdən 37 işıq ili uzaqlıqdadır və görünən ulduz ölçüsü -0.05-dir. Arktur nəhəng ulduzunun spektral sinfi K1.5 IIIpe olaraq təyin olunur. Diametri Günəşin dimametrindən 20 dəfə böyük olub , Günəşdən 180 qat daha çox enerji şüalandırır.
Müşahidəsi
redaktə
Arktur, -0.05 vizual ulduz ölçüsünə malik olub Göy sferinin Şimali yarımkürədə ən parlaq ulduz və gecə səmada[1] isə Sirius (m= -1.46), Kanopus (m= -0.72) və Tolimakdan (m= -0.27) sonra dördüncü parlaq ulduzdur. α Sentavırın (Tolimakın) komponentləri ayrılıqda Arkturdan daha zəifdir.[2]
Arktur göy ekvatorundan 19 ° şimalda yerləşdiyinə görə Yer kürəsinin hər iki yarımkürəsində görünə bilir. Ulduz, 27 Aprel gecəsi gecə yarısı və 10 İyun səhər saat 9: 00-da kulminasiya edir, şimal baharı ya da cənub payızında müşahidə olunur[3]. Şimali Yarımkürəsində, Arkturu tapmağın asan yolu, Böyük Ayı bürcünün quyruğunu təqib etməkdir (Səkil 1). Bu yoldan davam edərək əvvəlcə Naxırçı bürcünü daha sonra Arkturu müşahidə edə bilərik.
Potolomey Arktrunu subrufa (latın dilində qırmızımtıl) olaraq təsvir etmişdir. Onun B-V rəng indeksi +1,23-dür, təxminən Polluks (B-V +1.00) və Əldebaran (B-V +1.54) aralığında[4].
Arcturus K0 III tipli qırmızı nəhəng bir ulduzdur. Günəşin qonşuluqdakı ən parlaq ulduzlardan biri olan Vega və Sirius ilə mütləq qüvvət -0.30 olur. Günəşdən göründüyü işıq dalğa uzunluğunda 110 dəfə daha parlaqdır, ancaq onun gücünü infraqırmızı sahədə işığın əksəriyyəti kimi qəbul edir; ümumi (bolometrik) enerji çıxışı Günəşin təxminən 180 dəfədir. Görünən işıqda olan aşağı çıxış, günəşin aşağı səth temperaturu olduğundan, ulduzun aşağı səmərəliliyi ilə bağlıdır. Yaxın infraqırmızı J-bant ölçüsü -2.2 olan Betelgeuse (-2.9) və R Doradusdan (-2.6) daha parlaqdır.
Səmadakı ən parlaq K növü nəhəngi olan Mt.'nin coud spektrografi ilə çəkilən foto spektrumlardan ibarət görünür spektrumunun bir atlasının mövzusu. Wilson 2.5m teleskop 1968-ci ildə, interstellar spektroskopiyası üçün əhəmiyyətli bir istinad əsəri nəşr olunmuşdur. Ardından daha geniş dalğa boyu əhatə edən və rəqəmsal dedektörlerle edilən daha yüksək siqnal / səs-küy nisbəti ilə daha sonrakı spektral atlaslar köhnə işin yerini almış, ancaq ARCTURUS spektri ulduz spektroskopisi üçün əhəmiyyətli bir standart olmağı davam etdirir
Bir ulduz kimi, Arcturus kütləsi birbaşa ölçə bilməz, ancaq modellər Günəşdən bir qədər böyükdür. Müşahidə fiziki parametrlərə təkamül uyğunlaşma, 1.08 ± 0.06 M a kütləsi verərkən ilk Dredg-up ulduzu üçün oksigen izotop nisbəti 1.2 M a kütləsi verir.
Arcturus'un təxminən 6 milyard ilə 8,5 milyard il arasında olduğu təxmin edilir və helium işıqı alovlandırmaq üçün kifayət qədər böyük degenerasiya bir helium nüvə yığılanlar qədər qırmızı nəhəng dalını yüksəldir. Yəqin ki, nüvədən hidrogen istehlak etmiş və aktiv hidrogen qabığı indi yanan mərhələdədir. Həyat dövrü siz üfüqi mərhələsinə daxil olmadan genişlənməyə davam edəcəkdir.
Göyün ən parlaq ulduzlarından olan Arcturus, asterosizm sahəsində işin mövzusu olmuşdur. Belmonte və onun həmkarları 1988-ci ilin aprel və may aylarında ulduzun (spektral xətlərin Doppler köçürülməsi) radial sürətini araşdırdılar; bu, bir neçə mikroherzin tezlik dəyişikliyini göstərdi; ən yüksək pik 4.3 μHz (2.7 gün) uyğun. tezliyi ayırmaqla 60 ms-1 bir genliklə c. 5 μHz. Arcturus, dəyişkənliyin ən doğru izahı, yıldız salınımları olduğunu müdafiə etdi.
Asterosimetrik ölçülər kütlə və radiusun birbaşa hesablanmasına imkan verir və 0,8 ± 0,2 Mx və 27,9 ± 3,4 R dəyərləri verir. Bu modelləşdirmə formatı hələ nisbətən qeyri-dəqiq, lakin digər modellər üçün də faydalıdır.
Xüsusiyyətləri
redaktə
Hipparkos peykləri tərəfindən verilın məlumatlara əsasən Arkturun illik parallaksı 88.83 miliarksaniyə olduğundan o Günəşdən 36.7 işıq ili (11.26 pk) məsafədədir (0,54 m arcsan xəta ilə).[5]
Arktur K0 III tipli qırmızı nəhəng ulduzdur. Arktur Veqa və Sirius ilə birlikdə Günəşin yaxınlığındakı ən parlaq ulduzlardan biridir. Arktur vizual oblastda Günəşdən 110 dəfə daha parlaqdır, ancaq onun şüalanma enerjisini azaldan infraqırmızı oblastdır; ümumi (bolometrik) şüalanma enerjisi Günəşinkindən təxminən 180 dəfə çoxdur.
- ↑ Kaler, James B. (2002). The Hundred Greatest Stars. New York, New York: Copernicus Books. p. 21. ISBN 0-387-95436-8.
- ↑ Schaaf, Fred (2008). The Brightest Stars: Discovering the Universe Through the Sky's Most Brilliant Stars. Hoboken, New Jersey: John Wiley and Sons. pp. 126–36. ISBN 978-0-471-70410-2.
- ↑ Schaaf, p. 257
- ↑ Schaaf, Fred (2008). The Brightest Stars: Discovering the Universe Through the Sky's Most Brilliant Stars. Hoboken, New Jersey: John Wiley and Sons. pp. 126–36. ISBN 978-0-471-70410-2.
- ↑ van Leeuwen, F. (November 2007). "Validation of the new Hipparcos reduction". Astronomy and Astrophysics. 474 (2): 653–64. Bibcode:2007A&A...474..653V. arXiv:0708.1752 . doi:10.1051/0004-6361:20078357 Arxivləşdirilib 2023-07-24 at the Wayback Machine.