Armud taxtabitisi
Armud taxtabitisi (lat. Stephanitis pyri F. ) - Buğumayaqlılar tipinin Yarımsərtqanadlılar və ya Taxtabitilər dəstəsinə aid olan növ.
| Armud taxtabitisi | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin |
||||
| ||||
Biologiyası redaktə
Bədəninin forması yastı olub, qanadları yarımşəffaf haldadır və tutqun rəngli seyrək damar şəbəkəsi ilə örtülmüşdür. Üst qnadları və ayaqları açıqsarı rəngdədir. Cücünün qabaq döş hissəsində yastı çıxıntılar vardır. Bədəninin uzunluğu 2,5-3 mm-dir. Bu növ yetkin formada tökülmüş yarpaqların altında, ağac qabığında əmələ gələn yarıqlarda, bitki tör-töküntüləri arasında və s. bu kimi yerlərdə qışlayır. Erkən yazda taxtabitilərdə qışlama yerlərindən çıxdıqdan sonra cütləşmə prosesi gedir və mayalanmış dişilər ağacların çiçəklədiyi dövürdə yumurta qoymağa başlayır. Yumurtalar uzunsov və qara rəngli olur. dişi taxtabiti öz yumurtalarını yarpaqların alt tərəfində yarpaq toxumasının içərisinə qoyur. Qoyulmuş yumurtalardan, 20-30 gün keçdikdən sonra sürfələr çıxır. Bu sürfələr ayrı-ayrı topalar halında yerləşir və yarpaqların alt tərəfini deşərək, hüceyrə şirəsini sorur. Taxtabitilərin belə sorması nəticəsində yarpaqlar üzərində ağımtıl ləkələr əmələ gəlir, ağac çox yoluxmuş olduqda isə yarpaqlar saralmağa başlayır. Bundan əlavə taxtabitilər qara rəngli, yapışqanlı maye buraxır ki, bu maye yarpaqların alt tərəfində çoxlu miqdarda qara nöqtələr şəklində quruyur. Belə nöqtələr, habelə böyüməkdə olan sürfələrin qoyduqları qabıqlar yarpağın alt səthini xeyli çirkləndirir. Taxtabitilərin yarpaqları sorması onların qaralıb qurumasına, meyvələrin böyümədən geri qalmasına, yeni-yeni tumurcuqların əmələ gəlməsinin dayanmasına və ağacın xırda boylu qalmasına səbəb olur. Armud taxtabitisinin əsas zərər verdiyi bitki alma və armud ağaclarıdır. Quba-Xaçmaz zonasında olan meyvə bağları bu növlə daha çox yoluxur. Armud taxtabitisi göstərilən bitkilərdən əlavə, çəyirdəkli meyvə ağaclarına da zərər verir. Bu növ Azərbaycan şəraitində il ərzində azı 2-3 və bəzən də çox nəsil verir.[1]
Yayılması redaktə
Armud taxtabitisi Azərbaycanda düzən və dağətəyi zonalarında, xüsusilə Şəki-Zaqatala, Quba-Xaçmaz və Talışda daha çox yayılmışdır.
İstinadlar redaktə
- ↑ Azərbaycanda Kənd təsərrüfatı bitkilərinə zərər verən Yarımsərtqanadlılar (Taxtabitilər) C.A.Hidayətov, 42