Arqun (şəhər)
Arqun (rus. Аргу́н,çeçen. Орг[3], gürcü. არღუნი - arghuni) - Rusiya Federasiyasının Çeçenistan Respublikasındakı şəhər. Respublika əhəmiyyətli şəhər olub, inzibati mərkəz və şəhər rayonunun yeganə yaşayış yeridir.[4]
| Arqun | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Орга-Гӏала, Устаргӏардойн-Эвла | |||||
 | |||||
|
|||||
| 43°18′ şm. e. 45°52′ ş. u.HGYO | |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 1819 | ||||
| Sahəsi |
|
||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 116 m | ||||
| Saat qurşağı | |||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
|
||||
| Rəsmi dili | |||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +7 87147 | ||||
| Poçt indeksi | 366281–366287, 366310 | ||||
| Digər | |||||
| newargun.ru | |||||
|
| |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
![Bayraq[d]](/wiki/Fayl:Flag_of_Argun_(Chechnya).svg)
.svg)
.svg)
Coğrafiya
redaktəŞəhər Çeçen dağətəyi düzənliyində, Arqun çayının hər iki sahilində (Sunja çayının sağ qolu), Qroznıdan 10 km cənub-şərqdə yerləşir. Qərbdən və şimaldan Qroznı bölgəsi, şərqdə Qudermes bölgəsi və cənubdan Şali bölgəsi ilə həmsərhəddir. Şəhər şərti olaraq mərkəzi küçə - Əhməd-Hacı Kadırov olan kənd və qəsəbəyə bölünür.[5]
İqlimi
redaktəMülayim kontinental iqlim üstünlük təşkil edir. Orta illik yağıntının miqdarı təxminən 450 mm-dir. Yanvarda ən az yağıntı orta hesabla 22 mm, ən çox isə iyunda orta hesabla 71 mm düşür. İyul ilin ən isti ayı olub, ortalama temperaturu 24,5 °C, ən soyuq ay isə yanvar ayıdır, orta temperaturu 2.3 °C-dir.[6]
Tarixi
redaktəŞəhər, Çeçenistan Respublikasının 02.04.2009-cu il tarixli 15-rz nömrəli "Arqun şəhərində bir bələdiyyənin yaradılması, onun sərhədlərinin qurulması və şəhər mahalı statusu verilməsi haqqında" Qanunu ilə şəhər inzibati ərazi vahidi (respublika əhəmiyyətli şəhər) və şəhər mahalı statusuna malik bir bələdiyyə olaraq yaradılmışdır. 1819-cu ildə Arqun və Sunja çaylarının cənubunda, 1850-ci illərə qədər 490 meydançanı əhatə edən Ustrada (Ustar-Qarda) kəndi meydana gəldi.[7] 1944-cü ildə çeçenlərin qovulması və Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının ləğvi ilə əlaqədar yaşayış məntəqəsi Kolxoznoe kəndi adlandırıldı. Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının bərpasından sonra 1958-ci ildə kəndin yerləşdiyi, eyni adlı çaydan Arqun adı verilmişdir. 1967-ci ildə RSFSR Ali Sovetinin qərarı ilə qəsəbə Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Şali rayonunun tərkibində bir şəhər statusu aldı. 1990-cı ildə Arqun şəhəri Şali rayonundan ayrıldı, ona respublika tabeliyindəki bir şəhər statusu verildi. Arqun Birinci və İkinci Çeçen Döyüşləri zamanı çox zərər gördü və hal hazırda praktik olaraq bərpa olunur.[8] 2014-cü ildə şəhərdə çoxmərtəbəli binalar peyda oldu və onlara Aymani Kadırovun adına məscid açıldı.[9]
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 http://www.gks.ru/free_doc/2016/oktmo/tom4_oktmo.rar.
- ↑ "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 года"..
- ↑ А.Г. Мациев, А. Т. Карасаев — Русско-чеченский словарь. — Русский язык, 1978. — 728 с.
- ↑ "Аргун - современный мегаполис Чеченской Республики". 2021-06-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-05.
- ↑ "Р. Кадыров: Город Аргун - жемчужина Чеченской Республики". 2019-11-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-05.
- ↑ "Climate: Argun"
- ↑ "Паспорт муниципального образования городской округ г.Аргун". 2022-02-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-05.
- ↑ "Аргун Чеченской республики РФ - Города и регионы". 2021-06-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-05.
- ↑ "В Аргуне состоялось открытие мечети им.Аймани Кадыровой и комплекса высотных зданий «Аргун-Сити»". 2017-02-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-05.