Avstriyalı Elyanora
Avstriyalı Elyanora (ing. Eleanor of Austria; fr. Éléonore d'Autriche) (15 noyabr 1498[1], Leuven – 18 fevral 1558[1]) — Avstriya hersoqinası və Kastilya vəliəhdi, fərqli zamanlarda Portuqaliya və Fransa kraliçası. Kastilya kraliçası Yuannanın qızı olması səbəbilə bəzi mənbələrdə Kastilyalı Elyanora olaraq da anılır.
| Avstriyalı Elyanora | |
|---|---|
| alm. Eleonore von Kastilien port. Leonor de Austria | |
 | |
| 16 iyul 1518 – 13 dekabr 1521 | |
| Əvvəlki | Araqonlu Mariya |
| Sonrakı | Avstriyalı Ketrin |
| 4 iyul 1530 – 31 mart 1547 | |
| Əvvəlki | Fransalı Klaudye |
| Sonrakı | Yekaterina Mediçi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 15 noyabr 1498[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 18 fevral 1558[1] (59 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | bronxial astma |
| Atası | I Filip (Kastiliya kralı)[2][3] |
| Anası | Kastiliyalı I Yuanna[2][3] |
| Həyat yoldaşları |
|
| Uşağı | Portuqaliyalı Mariya |
| Ailəsi | Habsburqlar sülaləsi, Avis sülaləsi, Valua sülaləsi |
| Dini | Roma-Katolik kilsəsi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı Redaktə
İlk illəri Redaktə
Elyanora 1498-ci ildə Kastilya kraliçası Yuanna və Kastiliyalı Filipin ilk övladı olaraq Belçikanın Löven şəhərində dünyaya gəldi. Anası Yuanna katolik monarxlar — Araqonlu Ferdinand və Kastilyalı İzabellanın qızı, atası Filip isə Müqəddəs Roma imperatoru I Maksimilyan və Burqonlu Mariyanın yeganə oğlu idi. Anası əqli cəhətdən zəif idi və bu səbəblə öncə atası, daha sonra isə əri tərəfindən dövlət idarəsindən uzaqlaşdırılmışdı. 1506-cı ilin sentyabrında atasının vəfatından sonra Elyanora bibisi Marqaritanın Antverpendəki sarayında yaşamağa davam etdi.
Uşaq yaşlarında Elyanora İngiltərə kralının böyük oğlu və gələcəkdə İngiltərə kralı olan Henriylə nişanlandı. Ancaq çox keçmədən kral vəfat etdi. VIII Henri adıyla İngiltərə taxtına çıxan varis Elyanorayla olan nişanını pozaraq onun xalası və qardaşı Artur Tüdorun dul xanımı Araqonlu Ketrinlə evləndi. Nişanın pozulmasının ardından bibisi Elyanoranı Fransa kralı XII Lüdovik və ya Polşa kralı I Sigismundla evləndirilməyi planlaşdırdı. Ancaq bu evlilik planlarının heç biri baş tutmadı.
1517-ci ildə Elyanora və elektor II Fridrix arasında məhəbbət şayələri yayılmağa başladı. O əsnada babası Araqonlu Ferdinand vəfat etmiş, yerinə Elyanoranın qardaşı Karl İspaniya kralı olaraq hakimiyyəti ələ almışdı. V Karl öncə elektoru saraydan qovdu və daha sonra bacısını da alaraq İspaniyaya qayıtdı.
İlk evliliyi — Portuqaliya kraliçası Redaktə
Elyanora 1518-ci ildə Portuqaliya kralı I Manuellə evləndirildi. I Manuel bundan öncə Elyanoranın 2 xalası ilə — Araqonlu İzabella və Mariya ilə evlənmişdi. Əslində Elyanoranın kralın vəliəhdi və xalası oğlu olan Conla evləndirilməsi müzakirə edilsə də, bu bir nəticə vermədi. Cütlüyün toy mərasimi 16 iyul 1518-ci ildə baş tutdu və bu nigahdan 2 övladları — İnfant Karl və İnfanta Mariya dünyaya gəldi. İlk övladları yalnız 1 yaşında vəfat etdi. Qızının doğumundan 6 ay sonra isə əri I Manuel vəba epidemiyasında vəfat etdi və Elyanora dul Portuqaliya kraliçası olaraq qızını da alıb İspaniyaya geri döndü. Portuqaliya taxtına əyləşən ögey oğlu (keçmiş nişanlısı və xalası oğlu) III Conla kiçik bacısı Ketrin evləndirildi.
1523-cü ilin iyulunda Elyanora Fransaya qarşı ittifaq qurmaq məqsədilə Burbon hersoqu III Karlla nişanlandırıldı. Ancaq bu evlilik baş tutmadı. 1526-cı ildə isə o əsnada İspaniyada əsir tutulan Fransa kralı I Fransisklə nişanlandı.
İkinci evliliyi — Fransa kraliçası Redaktə
1529-cu ildə tərəflər arasında baş tutan sülh sazişinə əsasən cütlüyün evlənməsinə qərar verildi. Elyanora qızını Portuqaliyaya göndərərək Fransa kralının o əsnada əsir tutulan oğulları ilə birlikdə İspaniyadan yola düşdü və 28 il boyunca qızını görə bilmədi. Sərhəd bölgəsində kral tərəfindən qarşılandı və burada 4 iyul 1530-cu ildə toy mərasimi baş tutdu. Elyanoranın tacqoyma mərasimi isə 31 may 1531-ci ildə Parisdə keçirildi. I Fransisk bu nigaha məcbur edilmişdi və bu səbəblə Elyanoranı özündən daim uzaq tutdu. Üstəlik məşuqələriylə birlikdə icatimai yerlərdə görünməkdən də çəkinmirdi.
Elyanora yalnız rəsmi mərasimlərdə Fransa kraliçası olaraq iştirak edirdi. Ögey oğlu olan Henri ilə Yekaterina Mediçinin 1533-cü ilə baş tutan toy mərasimini təşkil etdi. Bundan başqa ögey qızları Medlin və Marqaritanı da öz himayəsinə alaraq yüksək təhsil almalarını təmin etdi. Fransa kraliçası olaraq siyasi gücü olmasa da, Fransa ilə Müqəddəs Roma imperiyası arasında vasitəçi olaraq istifadə edildi. 1538-ci ildə qardaşı V Karlla I Fransiskin sülh görüşündə iştirak etdi. 1544-cü ildə sülh müzakirələri aparmaq məqsədilə V Karl və bacıları Mariya ilə görüşdü. Həmin ilin noyabrında qardaşını ziyarət etmək üüçn Brüsselə getdi.
Son illəri Redaktə
Ərinin ölümündən 1 il sonra 1548-ci ildə Elyanora dul Fransa kraliçası olaraq ölkəni tərk etdi və Brüsselə qardaşının yanına getdi. 1555-ci ilin oktyabrında qardaşı V Karl taxtdan əl çəkdi və İspaniyaya dönərək kilsəyə qapandı. Elyanora və bacısı Mariya da ertəsi ilin avqustunda qardaşının yanına qayıtdı. İspaniyada Estremadurada qardaşının yaşadığı kilsəyə yaxın bir yerdə yaşayan bacılar tez-tez onu ziyartə etdilər. 1558-ci ildə Elyanora 28 ildir görmədiyi qızı Mariya ilə görüşdü. Görüşün ardından dönüş yolunda vəfat etdi.
Mənbə Redaktə
- Downey, Kirstin (November 2015). Isabella: The Warrior Queen. Knopf Doubleday Publishing Group. p. 28. ISBN 9780307742162
- Urban, William (2003). Tannenberg and After. Chicago: Lithuanian Research and Studies Center. p. 191. ISBN 0-929700-25-2.
- ↑ 1 2 3 4 https://dbe.rah.es/biografias/15751/leonor-de-austria.
- ↑ 1 2 3 4 Бутенко В. Элеонора Австрийская (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1904. Т. XLа. С. 639.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Kindred Britain.