Avtomatik qatar idarəsi

Avtomatik qatar idarəsi (ATC) — xarici təsirlərə qarşı sürətə nəzarət mexanizmini əhatə edən dəmir yolları üçün qatar müdafiə sistemlərinin ümumi bir sinfidir. ATC sistemləri, müxtəlif kabin siqnalizasiya texnologiyalarını əlaqələndirirlər və köhnə avtomatik qatar dayandırma texnologiyası ilə müqayisə olunduqda sərt tormozlama əvəzinə daha çox yavaş tormozlanmadan istifadə edirlər. Avtomatik qatar idarəsi ayrıca avtomatik qatar əməliyyatlarında da istifadə edilə bilər (ATO) və adətən sistemin təhlükəsiz-kritik hissəsi hesab olunur.^[1]

Bir müddət keçdikdən sonra "avtomatik qatar nəzarəti" kimi etiketlənmiş bir çox təhlükəsizlik sistemi yardıldı. İlki 1906-cı ildən Böyük Qərb dəmiryolunda istifadə edilmişdir. İndi həmin sistem AWS (avtomatik xəbərdarlıq sistemi) adlandırılandırlır. Termin xüsusən Yaponiyada geniş yayılmışdır, burada ATC bütün Shinkansen (bullet qatar) xətlərində və ATS üçün əvəz kimi bəzi şərti dəmir yolu xətlərində istifadə olunur.

Avropa

Danimarka

Danimarka'nın ATC sistemi (resmi olaraq ZUB 123 olaraq müəyyən olunmuş) qonşularından fərqlidir.1980-dən 1987-yə qədər İsveçdəki ATC sistemi Danimarka'da sınandı ve 1986 ile 1988 arasında yeni bir Siemensin hazırladığı ATC sistemi . aprel 1988'de meydana gelen Sorø demiryolu qəzası (da: Sorø-ulykken) nəticəsində yeni sistem, 1990'lərin əvvəllərindən etibaren bütün Danimarka əsas xətlərində hissəli olaraq quruldu.^[2]

İsveç

İsveç ATC'nın inkişafı 1960 illərdə (ATC-1) başladı ve 1980-lərin əvvəllərində yüksek sürətli qatarlarla (ATC-2) biryerdə resmi tanıdıldı.^[3] 2008 ildən etibarən İsveç Nəqliyyat İdarəsi'nin sürdürdüğü 11,904 kmlik xəttin 9.831 kmi ATC-2'nin yaradılması reallaşdırıldı.

Birləşmiş Krallıq

1906-cı ildə İngiltərədəki Böyük Qərb Dəmir Yolunda(Great Western Railway) "avtomatik qatar nəzarəti" kimi tanınan bir sistem inkişaf etdirildi. Müasir terminologiyada GWR ATC avtomatik xəbərdarlıq sistemi (AWS) kimi təsnif edilir. Bu elektriklə enerjisi ilə(və ya unenergised) dəmir yolunda reyslər arasında qatar müdafiə sistemi idi. Bu dəmir yolun hər hissəində yerləşdirildi və ATC sistemi kimi adlandırıldı.^[4]

Şimali Amerika

Birləşmiş Ştatlar

Avtomatik qatar idarəetmə sisteminin başmağı , dizelli sərnişin lokomotivi, sentyabr 1968

Birləşmiş Ştatlardakı ATC sistemləri demək olar ki, mövcud davamlı vaqon siqnalizasiya sistemləri ilə həmişə inteqrasiya olunur. ATC, kabinə siqnalizasiya sisteminin girişlərinə əsaslanaraq lokomativdə sürət nəzarəti elektornik şəkildə təmin edilir. Sürəti, yolun bu hissəsi üçün icazə verilən maksimum sürəti aşsa, kabinədəki bir çox həyəcan siqnalı çalınır. Maşınist sürəti azaltıqda digər avtomatik tormozlama işə düşür.^[5]

Həmçinin bax

İstinadlar

↑ R. M. Məmmədov Dəmiryolu Nəqliyyatı və təsərrüfatı mühəndisliyi "Nurlan" Bakı – 2010
↑ "ATC – Automatic Train Control". Siemens.dk. Siemens. 3 March 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 January 2015.
↑ Amtrak Employee Timetable #3, Northeast Region, Jan, 18th, 2010, Section 550
↑ Faith, Nicholas. Derail:Qatar qəzalarının səbəbləri. 2000. səh. 53. ISBN 0-7522-7165-2.
↑ Amtrak Employee Timetable #3, Northeast Region, Jan, 18th, 2010, Section 550

[1] R. M. Məmmədov Dəmiryolu Nəqliyyatı və təsərrüfatı mühəndisliyi "Nurlan" Bakı – 2010

[Siemens_ATC-2] "ATC – Automatic Train Control". Siemens.dk. Siemens. 3 March 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 January 2015.

[3] Amtrak Employee Timetable #3, Northeast Region, Jan, 18th, 2010, Section 550

[Derail-4] Faith, Nicholas. Derail:Qatar qəzalarının səbəbləri. 2000. səh. 53. ISBN 0-7522-7165-2.

[5] Amtrak Employee Timetable #3, Northeast Region, Jan, 18th, 2010, Section 550

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]