Aybəniz Vəkilova
Aybəniz Səməd qızı Vəkilova (9 sentyabr 1937, Bakı – 13 iyun 2009, Bakı) — Səməd Vurğun Fondunun prezidenti (?–2009) və Səməd Vurğunun ev-muzeyinin direktoru (2006–2009), Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi (2002).
| Aybəniz Vurğunqızı (Vəkilova) | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (71 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ→ Azərbaycan |
| Uşağı | Aygün Vəkilova |
| Atası | Səməd Vurğun |
| Anası | Xavər Vəkilova |
| Təhsili | Azərbaycan Dövlət Universiteti |
| Mükafatları |
 |
Həyatı redaktə
Aybəniz Vəkilova 1937-ci il sentyabrın 9-da Bakıda anadan olub. 1944–1951-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası nəzdindəki 10 illik musiqi məktəbində oxumuş(sonra 132 saylı məktəbə dəyişilib),1954-cü ildə oranı bitirmişdir. 1954–1960-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsində təhsil almış, oranı "Azərbaycan dili və ədəbiyyatı" ixtisası üzrə bitirmişdir. 1962–1967-ci illərdə Nizami adına Ədəbiyyat Muzeyində kiçik elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır. 1967–1970-ci illərdə EA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun aspiranturasında oxumuşdur. Aspiranturanı bitirdikdən sonra 1975-ci ilin oktyabr ayına qədər həmin institutda isləmişdir.
1975-ci ilin oktyabr ayında Səməd Vurğunun ev-muzeyi açılan vaxtdan burada baş mühafiz olmuş, 2006–2009-cu illərdə Səməd Vurğunun ev-muzeyinin direktoru vəzifəsində çalışmışdır. İşlədiyi müddətdə vaxtilə SSRİ-nin Mədəniyyət Nazirliyinin və Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin mükafat və fəxri fərmanları ilə təltif olunmuşdur. 1986-cı ildə SSRİ Ali Sovetinin fərmanı ilə "Şərəf nişanı" ordeninə layiq görülmüşdür. Aybəniz Vəkilovanın muzey fəaliyyəti ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən də qiymətləndirilmiş, 1997-ci ildə anadan olmağının 60 illiyi münasibətilə ona təbrik məktubu göndərmiş, 2002-ci ildə "Əməkdar mədəniyyət işçisi" adına layiq görülmüş, 2003-cü ildə "Prezident təqaüdü" verilmişdir.
Beynəlxalq Muzeylər Şurasının üzvü kimi Amerika, Norveç və İspaniyada konfranslarda iştirak etmişdir. Səməd Vurğunun yubileyləri münasibətilə 1966, 1976 və 1986-cı illərdə nəşr edilmiş kitablarının tərtibçisi, 1976-cı ildə çəkilmiş "Səməd Vurğun" sənədli filminin elmi məsləhətçisi olmuşdur.
1994-cü ildə təsis etdiyi "Səməd Vurğun Fondu"nun prezidenti olmuşdur. Fond tərəfindən muzeyin fəaliyyətinə həsr olunmuş "Vurğun ocağı-25" adlı albom və "Sözləri Səməd Vurğunundur" adlı mahnı diski yaradılmış, internetdə şairin həyat və yaradıcılığına və muzeyin fəaliyyətinə həsr olunmuş sayt açılmışdır (www.samedvurgun.com).
1996-cı ildə şairin 90 illik yubileyi ilə əlaqədar çap edilmiş Ş. Nəzirlinin "Vurğun ömrü məktublarda" kitabının və A. Bayramovun "Vurğun ocağı" kitabının elmi məsləhətçisi və rəyçisi olmuşdur. 2003-cü ildə çap edilən İ. Umudlunun "Vəkiloğulları" kitabının da elmi məsləhətçisi olmuşdur. 2004-cü ildə şairin "Seçilmiş əsərləri"ni tərtib etmişdir. 2005-ci ildə çap olunan Səməd Vurğunun 5 cildlik "Seçilmiş əsərləri"nin redaktorudur. 2006-cı ildə onun redaktorluğu ilə Səməd Vurğunun 100 illiyi münasibətilə AMEA-nın Tarix İnstitutunun əməkdaşları F. Vəliyev və R. Əfəndiyevin "Səməd Vurğun və Azərbaycan etnoqrafiyası" kitabı çap edilmişdir. Həmin ildə " Səməd Vurğun-100 " bukletini (3 dildə) tərtib etmişdir.
2007-ci ildə Türk xalqları mədəniyyətinin inkişafına göstərdiyi xidmətlərinə görə Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının fəxri professoru adına layiq görülmüşdür. Təqdimat 2008-ci il noyabr ayının 5-də Səməd Vurğunun ev-muzeyində keçirilmişdir.
Aybəniz xanım Vəkilova 2009-cu il iyun ayının 13-də Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
Mükafatları redaktə
- "Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi" fəxri adı — 9 mart 2002[1]
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 21 fevral 2003[2]
Nəsil şəcərəsi redaktə
| Yusif ağa Vəkilov | Məhbub xanım Vəkilova | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ruqiyyə Paşabəyova | Mehdixan Vəkilov | Səməd Vəkilov | Xavər Vəkilova | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Çiçək Vəkilova | Cavanşir Vəkilov | Yusif Vəkilov | Vaqif Vəkilov | Aybəniz Vəkilova | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İstinadlar redaktə
- ↑ "A. S. Vəkilovaya "Əməkdar mədəniyyət işçisi" fəxri adının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı". e-qanun.az. 9 mart 2002. 2021-02-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 yanvar 2020.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". e-qanun.az. 21 fevral 2003. 2021-02-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 yanvar 2020.
Mənbə redaktə
- İsmayıl Umudlu. Vəkiloğulları. Bakı: "QAPP-poliqraf", 2003, səh. 55–61.
- İsmayıl Umudlu. Salahlı eli. Tarix-etnoqrafiya-insanlar-yurd bilgisi. Bakı, Apostroff nəşriyyatı, 2011, səh 736–737.
Xarici keçidlər redaktə
- Səməd Vurğunun qızı Aybəniz Vəkilova vəfat edib Arxivləşdirilib 2009-06-15 at the Wayback Machine