Azna xan
Azna Xan - türk və altay mifologiyasında fəsad ilahı. Məşhur olaraq Ayna Xan adıyla da bilinir. Adna Xan da deyilir. Yer üzündə qarışıqlıq çıxarar. Pisliyə dair bütün xüsusiyyətləri bünyəsində saxlayar. Fürsət tapdığında insanlara və yer üzünə zərər verər. Yeraltında yaşayır. Ayna Xana bağlı pis ruhlar vardır və onlar da Aynalar (Aznalar) adıyla xatırlanar. Yer üzündə pislik çıxarmaq istədiyi zaman bu ruhları göndərir. Aynalar bu mənada Şeytan anlayışı ilə özdeşleşmişlerdir. İnsanların ruhlarını oğurlayıb apararaq xəstəlik verirlər. Bəzən Ayna Xan, uşaqları pleyer və qaçırır. Bəzi Türk boylarında Cuma gününə Ayna Gün adı verilmişdir. Burada bu günlərə yüklənən mənfi bir mənadan daha çox, yeraltındakı ruhların yalnız o gün icazə verilərək dünyadakı evlərini görmələrinə icazə verildiyi üçün bu adı daşıdığı aydın olmaqdadır. Bəzən destanlarda Ayına Hotun (Ayna Xanım) adlı dişi bir xarakterə də rast gəlinir.
Etimologiya
redaktə(Az / Ay / Ad) kökündən törəmişdir. Ayırmaq mənasını ehtiva edər. Qarışmaq, çaşma kimi mənalar da mövcuddur.
Mənbə
redaktə- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)