Böyük Qafqaz quşarmudu

Böyük Qafqaz quşarmudu
Böyük Qafqaz quşarmudu
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Gavalıkimilər Triba: Maleae Yarımtriba: Malinae Cins: Quşarmudu Növ: Böyük Qafqaz quşarmudu
Beynəlxalq elmi adı
	Sorbus caucasigena Gatsch., 1944;

Böyük Qafqaz quşarmudu (lat. Sorbus caucasigena) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin quşarmudu cinsinə aid bitki növü.

Ümumi yayılması redaktə

Quba rayonu yuxarı dağ meşə qurşağında rast gəlinir.

Statusu redaktə

Azərbaycanın nadir bitki növlərindən biridir. VU A2c+3cd.

Bitdiyi yer redaktə

Yuxarı və orta dağ qurşaqlarında və ya seyrək meşələrdə, quru daşlı əhəngli işıqli yamaclarda təsadüf edilir.

Təbii ehtiyatı redaktə

Azərbaycanda arealı geniş deyildir.

Bioloji xüsusiyyətləri redaktə

Hündürlüyü 5-8 m-ə çatan və diametri 40 sm-ə qədər olan dağınıq çətirli ağac və ya kol bitkisidir. Yarpaqları təklələkvarı yarpaqcıqdan ibarətdir. Üstdən çılpaq, altdan dağınıq tüklüdür, orta yarpaqcıqları lansetşəkilli, və ya uzunsov lansetvarı, qeyri-simmetrik olub, yuxarı hissəsində yarpaqcıqların kənarı sivri və mişardişlidir. Ancaq, aşağı hissəsində tamdır, bəzi hallarda isə hər tərəfi mişardişlidir. Çiçək qrupu çoxçiçəkli, qalxanvarıdır. Bunlar əvvəllər tüklü olub, sonralar demək olar ki, çılpaqlaşan budaqcıqların uclarındadır. Çiçəkləri ağ rəngdə olub, kəskin spesifik iy verir, diametri 10-15 mm-dır. Yetişmiş meyvələri kürəvi yumurtavarı və ya uzunsov-yumurtavarı, narıncı az-az hallarda isə sarımtıldır, eni 7-11 mm-dir. Bir qədər uzunsov və təpəsi sivriləşmiş toxumu vardır. May-iyun aylarında çiçək açır, avqust-sentyabr aylarında meyvə verir və meyvəsi ağacların üzərində qalır.

Çoxalması redaktə

Təbiətdə generativ və vegetativ yolla çoxalır.

Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri redaktə

Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir.

Becərilməsi redaktə

Mədəni halda Nəbatat bağlarında becərilir.

Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri redaktə

Qəbul edilmiş qorunma tədbiri yoxdur.

Zəruri qoruma tədbirləri redaktə

Azərbaycanın "Qırmızı Kitab"ına daxil edilməsi tövsiyə olunur.