Bəşəriyyətin könüllü yox olması üçün hərəkat
Bəşəriyyətin könüllü yox olması üçün hərəkat, VHEMT daha çox tanınır (['viːəmənt] 
dinlə)[2], ing. Voluntary Human Extinction Movement) — məqsəd, çoxalmadan imtina etməklə bəşəriyyətin könüllü şəkildə məhv olması olan beynəlxalq ictimai ekoloji hərəkatdır[3][4]. Hərəkətin əsas ideyası budur ki, bəşəriyyət mövcud olmadıqda Yer kürəsinin biosferi üçün daha yaxşı olar[4][5].
| Bəşəriyyətin könüllü yox olması üçün hərəkat VHEMT | |
|---|---|
 | |
 | |
| Növü | ictimai hərəkat[d] |
| Yaranma tarixi | 1991 |
|
vhemt.org vehemente.webs.com/INDEX… |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bu hərəkatın tərəfdarlarına görə, insan növləri bir növ "ekzotik işğalçı"-dır, əhali nəzarətdən çıxaraq Yerin ekosisteminə, orada yaşayan heyvan və bitkilərə təhlükə yaratmağa başladı; və növlərin yalnız tamamilə yox olması Homo sapiens əşyaların təbii qaydasını və təbiətin harmoniyasını bərpa edəcəkdir[3][6].
Tarixi redaktə
Hərəkat Les Nayt tərəfindən təsis edilmişdir (təxəllüsü ing. Les U. Knight [lɛz ju naɪt] ingiliscə demək olar ki, eyni səslənir let’s unite [lɛts ˈjuˌnaɪt] — "birləşək") 1991-ci ildə Amerikanın Oreqon ştatının Portlend şəhərində[3][4]. Nayt — vhemt.org saytının sahibi və hərəkatın "səsi" dir[3][4][7]. Nayt özü hərəkati başlatmadığını iddia etsə də, ancaq adını vermişdir[8].
Les Nayt 1970-ci illərdə Vyetnamdan qayıtdıqdan sonra Sıfır əhali artım hərəkatının üzvü oldu və 20 yaşında ikən könüllü olaraq vasektomiya (sterilizasiya) əməliyyatı ilə məşğul oldu[3][6][9].
Hərəkatın ideologiyası redaktə
Hərəkatın qeyri-rəsmi şüarı: "Uzun yaşayacağıq və öləcəyik!" (ing. May we live long and die out)[10]. Hərəkat qətl, intihar[3], kütləvi sterilizasiya və digər zorakı metodları müdafiə etmir, bunun əvəzinə insan nəslinin daha da çoxalmasından imtina etmək təklif olunur[6][11].
Şərti olaraq, hərəkat üç dəstəyi müəyyənləşdirir:
- İnsan növlərinin nəsli kəsilməsini dəstəkləyən könüllülər (ing. volunteers)[12].
- Tərəfdarlar (ing. supporters) — insanın yox olmasının zəruriliyinə inanmayan insanlardır, lakin buna baxmayaraq anti-natalizmin tərəfdarlarıdır[12].
- Qeyri-müəyyən (ing. undecided) — hərəkatın potensial tərəfdarları və ya könüllüləri.
VHEMT rəsmi bir təşkilat deyil və özəl qurumlara malik deyil[2]. Rəsmi nümayəndəlik yoxdur.
Simvolikası redaktə
VHEMT loqotipində, 180 ° tərs Yer planeti, münasibət və hərəkətlərdə bir dəyişiklik ehtiyacını, həm də planetar ekosistemin acınacaqlı vəziyyətini simvollaşdırır. "V" (ing. Voluntary qısaldılmış) könüllüyün prioriteti deməkdir[1].
İstinadlar redaktə
- ↑ 1,0 1,1 "Symbolism of the logo for the Voluntary Human Extinction Movement". VHEMT.org (ingilis). 2012-09-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-31-12.
- ↑ 2,0 2,1 "FAQ: About the Movement". VHEMT.org (ingilis). 2013-01-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-31-12.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Adams, Guy. "How to save the planet". The Independent (ingilis). 2007-03-07. 2011-05-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-30.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Carlson, Tucker. "Taking on the Human Extinction Movement" (ingilis). MSNBC. 2005-12-05. 2008-12-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-30.
- ↑ Savory, Eve. "VHEMT: The case against humans" (ingilis). CBC News. 2008-09-04. 2023-07-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-30.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Steve Milloy. Green Hell. Washington, DC: Regnery Publishing, Inc. 2001. 28. ISBN 978-1-59698-585-8. (ing.)
- ↑ Schilling, Chelsea. "Wanna help planet? 'Let's all just die!'". WorldNetDaily (ingilis). 2008-05-11. 2008-05-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-30.
- ↑ FAQ: Кто является основателем? Arxivləşdirilib 2012-01-09 at the Wayback Machine VHEMT.org (rus.)
- ↑ Dicum, Gregory. "GREEN Maybe None / Is having a child — even one — environmentally destructive?". SFGate.com (ingilis). 2005-11-16. 2010-12-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-30.
- ↑ Les U. Knight. "Motto Analysis". VHEMT.org (ingilis). 2019-12-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-31-12.
- ↑ Park, Michael. "Anti-People Group Pushes for Man's Extinction". Fox News (ingilis). Fox. 2001-07-29. 2011-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-30.
- ↑ 12,0 12,1 "How to join VHEMT". VHEMT.org (ingilis). 2012-12-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-31-12.
Ədəbiyyat redaktə
- Best, Steven; Kellner, Douglas. The Postmodern Adventure: Science, Technology, and Cultural Studies at the Third Millennium. Guilford Press. 2001. ISBN 978-1-57230-665-3. (ing.)
- Ellis, Richard J. The Dark Side of the Left: Illiberal Egalitarianism in America. University Press of Kansas. 1998. ISBN 978-0-7006-1030-3. (ing.)
- Ormrod, James S. 'Making room for the tigers and the polar bears': Biography, phantasy and ideology in the Voluntary Human Extinction Movement. 16 (Psychoanalysis, Culture & Society). 2011. 142–61. (ing.)
- Weisman, Alan. The World Without Us. HarperCollins. 2010. ISBN 978-1-4434-0008-4. (ing.)