Bədər Yusupova (tam adı: Bədər Yusupova, başq. Бәҙәр Әхмәт ҡыҙы Йосопова; 21 dekabr 1901, Orsk, Orsk qəzası[d], Orenburq quberniyası[d], Rusiya imperiyası30 avqust 1969, Ufa, Başqırd MSSR, RSFSR, SSRİ) — başqırd sovet aktrisası, BMSSR-in əməkdar və xalq artisti, RSFSR-in əməkdar artisti, Sterlitamakdakı Başqırd Dövlət Teatrının ilk aktrisalarından biri.[1]

Bədər Yusupova
başq. Бәҙәр Әхмәт ҡыҙы Йосопова
Doğum tarixi 21 dekabr 1901(1901-12-21)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 30 avqust 1969(1969-08-30) (67 yaşında)
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
Fəaliyyəti aktrisa, teatr aktrisası
Fəaliyyət illəri 1926-cı ildən
Teatr
Mükafatları "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni "Şərəf nişanı" ordeni
RSFSR əməkdar artisti

Həyatı

redaktə

21 dekabr 1901-ci ildə Orenburq quberniyasının Orsk mahalının Orsk şəhərində anadan olmuşdur. 1915-ci ildə məmləkətindəki müəllimlik kurslarını bitirmiş və Orsk tatar məktəbində dərs deməyə başlamışdır.

1916-cı ildə Lusi adı altında Orskun "Gənclər İttifaqı"nda həvəskar teatr səhnəsində İ. Boqdanovanın pyesi əsasında tamaşaya qoyulan "İtkin qadın" dram əsərində və M. Feyzinin "Qaliyabanu""Kənddə bayram" əsərlərində Qaliyabanu və Maqrufkamal obrazı ilə ilk dəfə çıxış etmiş, həmçinin başqırd xalq mahnılarını və rəqslərini ifa etməyə başlamışdır.[2]

1919-1929-cu illərdə Başqırdıstan Respublikasında məktəblərdə müəllim kimi, həmçinin Başqırd Milli Təhsil Komissarlığının müxtəlif şöbələrində çalışmışdır.

1926-cı ildən ömrünün sonuna qədər Başqırd Dövlət Teatrının truppasında aktrisa kimi fəaliyyət göstərib. Bədər Yusupova kubair, başqırd milli rəqsləri və mahnıları ilə tez-tez səhnədə, radioda və televiziyada çıxış edirdi.[3]

Böyük Vətən müharibəsi zamanı o, ön cəbhədə konsertlərdə iştirak edirdi.

Rolları

redaktə
  • Qaliyabanu (Qaliyabanu, M. Feyzi)
  • Maqrufkamal (Kənddə bayram, M. Feyzi)
  • Əminə (Salavat, V. Mortazin)
  • Yelizaveta (Karaqul, D. Yutlıy)
  • Tanxılu (Aşkadar, M. Buranqulov)
  • Anna Andreyevna (Revizor, N. Qoqol)
  • Kruçinina (Günahsız müqəssirlər, A. N. Ostrovski)
  • Oqudalova (Cehizsiz qız, A. N. Ostrovski)
  • Emiliya (Otello, U. Şekspir)
  • Xanım Milford (Məkr və məhəbbət, F. Şiller)
  • Luşka (Поднятая целина, M. Şoloxov)
  • Ulmasbika (Xakmar, S. Miftaxov)
  • Kübra (Kaxım-ture və ya 1812-ci il, B. Bikbay)
  • Yelena Koşeyeva (Gənc qvardiya, A. Fadeyev)
  • Məsrurə (Черноликие, M. Qafuri)
  • Sarbi (Başmaqlar, X. İbrahimov)
  • Şəmsinur (O geri döndü, Ə. Atnabayev) və digərləri.

Mükafatları

redaktə

Xatirəsi

redaktə
  • Ufa şəhərindəki aktyorlar evi Bədər Yusupovanın adını daşıyır.
  • Ufa şəhərində "Bədər Yusupova adına aktyorlar evi"nin ictimai nəqliyyat dayanacağı da onun adını daşıyır.

İstinadlar

redaktə
  1. "Юсупова Б. А. в Театральной энциклопедии". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-30.
  2. "Культурный мир Башкортостана". 2013-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-30.
  3. "Юсупова Б. А. в Башкирской энциклопедии". 2013-04-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-31.

Xarici keçidlər

redaktə