Bəkir Tahirov

Bəkir Abbas oğlu Tahirov (29 dekabr 1940, Urud, Sisian rayonu) — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fizika İnstitutunun “Darzolaqlı yarımkeçiricilər və yüksək temperaturlu ifratkeşiricilər” laboratoriyasının rəhbəri.

Bəkir Tahirov
Bəkir Abbas oglu Tahirov
Doğum tarixi	29 dekabr 1940(1940-12-29) (83 yaş)
Doğum yeri	Urud, Sisian rayonu, Ermənistan SSR, SSRİ
Milliyyəti	azərbaycanlı
Atası	Tahirov Abbas Yusif oğlu
Anası	Tahirova İzzət Ağamalı qızı
Elm sahəsi	fizika
Elmi dərəcəsi	fizika-riyaziyyat elmləri doktoru
Elmi adı	professor
İş yeri	AMEA Fizika İnstitutu
Təhsili	BDU Fizika fakültəsi

Həyatı

Bəkir Tahirov 1939-cu il dekabrın 29-da Ermənistan SSRın Sisyan rayonunun Urud kəndində anadan olub. 1958-ci Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universitetinin) “Fizika” fakültəsinə daxil olmuş, 1963-cü ildə həmin fakültəni bitirmişdir. 1963-1965-ci illərdə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası nın Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasında kiçik elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır. 1965-ci ildə AMEAnın Fizika İnstitutunda aspiranturaya daxil olmuş və aspiranturanı bitirdikdən sonra həmin institutda elmi işçi vəzifəsində işləyib. 1974-cü ildə namizədlik dissertasiyasını, 1995-ci ildə isə “Bi1-xSbx xəlitələrində elektromaqnit maqnitoplazma dalğalarının dispersiyası və qalvanomaqnit effektləri” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 2001-ci ildən etibarən “Darzolaqlı yarımkeçiricilər və yuxarıtemperaturlu ifrat keçiricilər” laboratoriyasına rəhbəri vəzifəsində çalışır.

Əsas elmi nailiyyətləri

Bəkir Tahirov qidalandırıcı tətbiq etməklə Çoxlarski üsulunu təkmilləşdirərək yüksək keyfiyyətli Bi1-xSbx xəlitələrinin monokristallarını almağa nail olmuşdur. O,həmçinin, yüksək yüyürüklüyə malik yarımkeçiricilərdə yayılan helikon dalğalarının (sabit maqnt sahəsində yerləşdirilmiş plazmada yayılan aşağı tezlikli elektromaqnit dalğası) dispersiyasını, polyarizasiyanı tədqiq etmək üçün ölçü-rezonans üsulunu işləyib hazırlamışdır. Tahirov B. A elektromaqnit maqnitoplazma dalğalarının dispersiyası və qalvanomaqnit effektlərinin kompleks şəkildə tədqiqi imkanından istifadə edərək Bi1-xSbx (x≤0,25) bərk məhlullarında yükdaşıyıcıların enerji spektrini və səpilmə mexanizmini (77≤T≤300K) müəyyən etmişdir. O, həmçinin, gümüş halkogenidlərində ayrı-ayrı komponentlərlə optimal aşqarlamanın köməyi ilə İQ qəbuledicilərində işləyən yüksək termomaqnit keyfiyyətlilikli (Ag2Te+0,25at. ℅Ag) və nüvə reaktorlarında işləyə bilən termoelektrik batareyalarında istifadə olunacaq yüksək termoelektrik keyfiyyətliliyə (Ag2Se+0,1at. ℅Se) malik materiallar əldə etmişdir. Gümüşlə optimal aşqarlanmış Ag2S kristalından α→β keçidi zamanı cərəyan şiddətinin β→α keçidi zamanı isə gərginliyin güclənməsi müşahidə edilmişdir. Müxtəlif altlıqlar üzərində qalın təbəqəli Y və Bi əsaslı yuxarıtemperaturlu keramik ifratkeçiricilərinin alınması və alınan nümunələrdə kinetik effektlərin tədqiqi ilə də məşğul olmuşdur AMEA Fizika Institutu nəznində elmlər doktoru və fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunan dissertasiyaların müdafiəsini keçirən D01.011 dissertasiya şurasının üzvü, AMEA Fizika İnstitutunun D01.011 Dissertasiya Şurasının yaratdığı Elmi Seminarın sədr müavinidir.

• Elmi məqalələrin sayı-130
• Beynəlxalq konfranslarda iştirakının sayı-
• Xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı-25
• İxtiraların sayı-2
• Kadr hazırlığı- 8 fəlsəfə doktoru, 2 elmlər doktoru

Təltif və mükafatlar

AMEA Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı

Əsas elmi əsərləri

1. Б.А.Таиров, Х.А.Гасанова, Р.И.Селим-заде. Температурная зависимость коэффициента Холла в системе Bi1-xSbx (x=0.06, 0.12). ФТП, 2016, том 50, вып. 8, стр. 1016-1020.
2. Б. А. Таиров, С. А. Алиев, М. А. Акперов. Гальваномагнитные свойства и энергетический спектр носителей заряда в висмуте, сурьме и их твердых растворах. — Баку, 1991. — 27 с.
3. Б. А. Таиров, Э. Р. Гасанов, Р. К. Гасымова Генерация энергии в двухдолинных полупроводниках при наличии постоянных электрических E0 и магнитых H0полей . // Альтернативная энергетика и экология. — Научно-технический центр "ТАТА", 2006. — С. 60—62.
4. Б. А. Таиров, В. М. Алиев, Г. Г. Гусейнов, С. Рагимов, М. З. Зарбалиев, Г. И. Исаков Сверхпроводимость висмутовых толстослойных ВТСП-пленок. // Альтернативная энергетика и экология. — Научно-технический центр "ТАТА", 2005. — С. 70—73. — ISSN 1608-8298.
5. Б. А. Таиров, Ф. Ф. Алиев, Т. Ф. Юсифова, И. Г. Меликова Термомагнитный приемник ИК- излучения на основе Аg2Те и Вi-Sb-Аs // Журнал "Проблемы энергетики". — Азербайджанский Научно-Исследовательский и Проектно-Изыскательский Институт Энергетики, 2002. — С. 90—93.
6. Б. А.Таиров, С. А. Зейналов, Ф.Ф. Алиев, С. З. Дамирова Закон дисперсии и механизм рассеяния носителей заряда в p-In0.5Ga0.5Sb, легированных Zn. // Физико-технический институт им. А. Ф. Иоффе РАН Физика и Техника Полупроводников. — 2010. — Т. 44.
7. Б. А. Таиров, Ф.Ф. Алиев, М. Б. Джафаров, Г. П. Пашаев, А. А. Саддинова, А. А. Кулиев Влияние фазового перехода на энергетический спектр электронов в Ag2S . // Физико-технический институт им. А. Ф. Иоффе РАН Физика и Техника Полупроводников. — 2008. — Т. 42.
8. B. Tairov, R. Brazis, J. Požela, M. Shakhtakhtinskii Investigation of Magnetoplasma Wave Dispersion in Pure and Doped Bi92Sb8 at Liquid Nitrogen Temperature. // physica status solidi (b). — 1974. — Vol. 62. — P. 697—708. — ISSN 0370-1972.
9. Б. А. Таиров, С. С. Рагимов, С. А. Алиев, В. М. Алиев Температурная зависимость удельного сопротивления висмутовой (2223) сверхпроводящей толстой пленкис. // Азербайджанский Научно-Исследовательский и Проектно-Изыскательский Институт Энергетики Журнал "Проблемы энергетики". — 2004.
10. С.А.Алиев, С.С.Рагимов, Термоэлектрические свойства образцов системы Ag-Sb-Te, Известия РАН “Неорганические Материалы” т.28,№2, стр.329-334
11. С.С.Рагимов, Алиев С.А. «Характер α→β –перехода Ag2Te в сплаве системы Ag-Sb-Te, отвечающем составу AgSbTe2» Неорганические материалы, 2007, т.43, №11, с.1321-1323
12. С.С.Рагимов С.А.Алиев, Алиев В.М. «Влияние магнитного поля на теплопроводность Bi2Sr2CaCu2OX в области сверхпроводящего фазового перехода» Физика Низких Температур, 2009, т.35, №11, стр.1085-1088
13. С.С.Рагимов, И.Н.Аскерзаде «Термоэдс в висмутовых высокотемпературных сверхпроводниках Bi2Sr2Ca2Cu4O11» Журнал технической физики, 2010, том 80, вып. 10, с.150-151
14. В.М. Алиев, С.С. Рагимов, Р.И. Селим-заде “Псевдощель в CdBa2Cu3O7–δ ВТСП материале”, Физика Низких Температур, 2013, т. 39, № 6, c. 635–641
15. S.S.Ragimov A.A.Saddinova V.M.Aliev R.I.Selim-zade “The influence of fluctuations on the superconducting properties of Bi2Sr2Ca0.6Zn0.4Cu2OX and Bi2Sr2CaCu2OX” Materials Science Forum Vol. 845, (2016), p. 17-20