Bəybala Həsənov

Həsənov Bəybala Ruşan oğlu(1943-2003) - kimyaçı alim, kimya elmləri doktoru., AMEA Aşqarlar Kimyası İnstitutunda «Aşqarların fiziki – kimyəvi tədqiqi» laboratoriyasının sabiq müdiri

Bəybala Həsənov
Bəybala Ruşan oğlu Həsənov
Doğum tarixi	17 iyun 1943
Doğum yeri	İmişli şəhəri
Vəfat tarixi	2003
Vəfat yeri	Türkiyə, Van şəhəri
Vətəndaşlığı	SSRİ→ Azərbaycan
Elm sahələri	"Üzvi kimya", "Fiziki kimya"
Elmi dərəcəsi	kimya elmlər doktoru
Mükafatları	"Əmək Veteranı" medalı

Həyatı

Həsənov Bəybala Ruşan oğlu 1943 - cü ildə İmişli rayonunda anadan olmuşdur. 1960 - cı ildə məktəbi gümüş medalla bitirmişdir. B.R.Həsənov 1963 – cü ildə S.M.Kirov adına ADU – nun kimya fakultəsinə daxil olmuş və 1968 – ci ildə həmin fakultəni fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Universiteti bitirdikdən sonra 1968 – ci ildə təyinat üzrə Azərbaycan SSR Elmər Akademiyasının Aşqarlar Kimyası İnstitutuna işə qəbul olunmuşdur.1970 – ci ildə Aşqarlar Kimyası İnstitutunun nəzdində aspiranturaya qəbul olmuş,SSRİ məkanında ən nüfuzlu elmi – tədqiqat ocaqlarından biri olan Latviya EA Uzvi – sintez İnstitutunda namizədlik dissertasiyasıni yerinə yetirmiş,1977 – ci ildə uğurla müdafiə etmişdir. 1979 – cu ilin may ayından müsabiqə yolu ilə «Aşqarların fiziki – kimyəvi tədqiqi » laboratoriyasının müdiri seçilmişdir. 1982 – ci ildə Azərbaycan KP MK Marksizim – Leninizim Universitetini müvəffəqiyyətlə bitirmişdir.O, işlədiyi İnstitutun ictimai həyatında fəal iştirak etmiş, partiya təşkilatının katibi vəzifəsində çalışmışdır.B.R.Həsənov üzvi maddələrin quruluşu,xassələri,reaksiyayaygirmə qabiliyyəti və fiziki – kimyəvi parametrləri arasındakı əlaqələrin aşkara çıxarılmasında orijinal tədqiqatlar aparmışdır. 1992 – ci ildə «Fenol və tifenol törəmələrinin quruluşu və qrafit anod üzərində elektrokimyəvi oksidləşmə reaksiyalarında reaksiyayaygirmə qabiliyyəti» mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək kimya elmlər doktoru alimlik dərəcəsi almışdır. 1999 – cu ildən ömrünün sonunadək Türkiyənin Van şəhərində Yüzüncü İl Universitetində dərs demişdir. B.R.Həsənov 2003 – cü ildə Türkiyənin Van şəhərində vəfat etmişdir.

Elmi istiqaməti

B.R.Həsənov fiziki – kimya,elektrokimya,üzvi kimya və üzvi sintez, üzvi maddələrin fiziki – kimyəvi tədqiqatları, o cümlədən molekulyar spektroskopiya, üzvi maddələrin quruluşu və reaksiyayaygirmə qabiliyyəti, üzvi elektrokimya,voltamperometriya kimi elmi sahələrdə geniş tədqiqat işləri aparmış, statistik analiz həyata keçirmişdir. İşlədiyi müddət ərzində B.R.Həsənov fiziki - kimya sahəsində biliklərini təkmilləşdirmək üçün daim çalışaraq özünü bilikli və yüksək ixtisaslı alim kimi təsdiq etmişdir. O, həssas,məsuliyyətli,savadlı bir alim kimi kollektivin dərin hörmətini qazanmışdır.

Pedaqoji fəaliyyəti

Elmi tədqiqatlar aparmaqla yanaşı 1973- 1994 – cü illərdə pedaqoji fəaliyyət də göstərmişdir.ADU – da mühazirələr oxumuş, xüsusi tipli kimya təmayüllü Zəngi liseyində kimya fənnini tədris etmişdir.

Mükafatları

Geniş elmi – ictimai fəaliyyətini nəzərə alaraq «Bilik» cəmiyyətinin Ümumittifaq və Azərbaycan Şuralarının Fəxri fərmanları, habelə «Əmək» veteranı medalı ilə təltif edilmişdir.

Elmi əsərlər

B.R.Həsənovun apardığı elmi tədqiqatların nəticələri 100 – dən artıq elmi əsərdə, o cümlədən 10 müəlliflik şəhadətnaməsində öz əksini tapmışdır.

• Beybala Hasanov,Tenzile Akçurina, İsrafil Tozlu "Sürtgü yağlarına viskozite katkıları gibi uygulanan polimtr bileşiklerin termik kararlılığının değerlendirme kriterleri" // Tezis Meruzelerin tezisi. XVI Türkiye Ulusal Kimya Kongresi. Selşuk Üniversitesi. Kimya bölümü. Konya, Türkiye. 10 - 15 Eyül 2002. S. 118-119.KDÜ
• Beybala Hasanov,Tenzile Akçurina "Mineral yağlarına ditiofosfat katkıların termoanalitik incelenmesi"// Meruzelerin tezisi. XVI Türkiye Ulusal Kimya Kongresi. Selşuk Üniversitesi. Kimya bölümü. Konya, Türkiye. 10 - 15 Eyül 2002.
• Beybala Hasanov, Tenzile Akçurina, Yaşar Genel, Ali Riza Kul "Alkilfenolyat tipli katkılar sentezi zamanı alkilfenolun formaldehidle ve ammonyakla kondensasyon prosesinin termoanalitik incelenmesi" //Meruzelerin tezisi. XV Türkiye Ulusal Kimya Kongresi. Kimya bölümü. İstanbul, Türkiye. 4-7 Eyül 2001. S.235-237.İDÜ
• B.R.Həsənov, F.A.Quliyev, M.Q.Voronkov, V.M.Fərzəliyev "Qrafit anodda oksiarilsulfidlərin voltampermetrik tədqiqatları" //ЖОХ, 1978 ,т. 48, №4, s. 879- 886
• B.R.Həsənov, A.M.Quliyev, S.B.Bilalov, E.E.Əliyev, F.D.Əliyeva "Oksibenzilidenalkilaminlərin 2 və ya 4 törəmələrinin yanacaglara termostabilizator kimi tədbiqi və onların alınması üsulları" //Авт.свид.СССР №750976. Приоритет изобретения 04.03.77г
• B.R.Həsənov, Y.P.Stradın, M.A.Şahgəldiyev "Orqanoksifenolların elektokimyəvi oksidləşməsi və elektron effektlərin oksigen atomları tərəfindən ötürülməsi" //В сб. «Новости полярографии 1975» , Изд. «Зинатне», Рига, 1975 с. 127
• B.R.Həsənov, G.A.Zeynalova, Ə.K.Kazımzadə, A.A.Baxşızadə, B.İ.Abdullayev "1.5 – bis-(4-fenilaminofeniloksi) pentan sintetik yağlara antioksidləşdirici aşqar kimi" //

Авт.свид.СССР №1048694. Приоритет изобретения 16.02.82г.

• B.R.Həsənov, Y.P.Stradın, İ.A.Romadan, L.N.Veselyova "Qrafit elektrodda alkilsalisilat turşuların elektrokimyəvi oksidləşməsi" //ЖОХ, 1974 ,т. 44, №4, s. 851- 856

Beynəlxalq konfranslarda çıxışı

O, keçmiş SSRİ məkanında üzvi elektrokimya, polyaroqrafiya, üzvi analiz, kükürdlü neftlər və kükürd üzvi birləşmələr, nəzəri üzvi kimya sahəsində keçirilən Ümumittifaq elmi müşavirə, k9onfrans və simpoziumların fəal iştirakçısı olmuş, o cümlədən "Kükürd üzvi birləşmələr üzrə" simpoziumda VIII Beynəlxalq (Riqa,1980), XII Mendeleyev qurultayında (Bakı, 1981), I və II Beynəlxalq neft-kimya konfranslarında (Bakı, 1994, 1996) məruzələrlə çıxış etmişdir.

Mənbə

• A.Məhərrəmov, M.Allahverdiyev, R.Əliyeva "Azərbaycan kimyaçıları", "Azərbaycan" nəşriyyatı, 1998.
• A.Məhərrəmov "Azərbaycan kimyaçıları", Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2017.