Baltik-Ladoqa qlinti

Baltik-Ladoqa qlinti^[1] və ya Baltik-Ladoqa uçurumu (dan. Klint — uçurum, sıldırım) — Baltik dənizinin qərbindən, İsveçin Eland adalarından başlayıb, Estoniya, Leninqrad vilayəti və Ladoqa gölünə kimi uzanan qlint və ya uçurum. Qlintin uzunluğu təxminən 1100—1200 km-dir^[2]. Baltik-Ladoqa qlinti daha çox estoniyanın İda-Virumaa vilayətində özünü qabarıq göstərir. Bu bölgədə qlintin hündürlüyü 56 metrə çatır^[3]. Leninqrad vilayətində isə hündürlük 40-50 metrdən yüksək deyil. Pulkova yüksəkliyi adlanan bu ərazidə Pulkova rəsədxanası yerləşir. Bölgədə yerləşən bir çox tarixi qəsrlər məhs bu uçurumların üzərində inşa edilmişdir.

Qlint kembri və ordovik süxurlarının səthinə çıxma sərhədinə uyğun gəlir. Ordovik süxurlarından ibarət olan yüksəkliyin cənubundakı təpə Ordovik yaylası adlanır (Leninqrad vilayətində - İjor yüksəkliyi).

Baltik-Ladoqa qlintini Narva, Luqa, İzhora, Tosna, Pirita, Yaqala çayları kəsib keçir. Qlinti kəsib keçən çaylar astana və şəlalələr əmələ gətirir. Ən böyüyü - Valaste - 30,5 m hündürlüyə malikdir. Baltik-Ladoqa qlintini kəsib keçən çayların sahillərində əhəng daşıları üstünlük təşkil edir. Bu ərazilərdə çaylar kanyona bənzər dərələr formalaşdırmışdır. Bu daşlardan tarixən tikintidə geniş istifadə olunurdu. Kazan kafedralı (Sankt-Peterburq) məhs bu əhəng daşlarından inşa edilmişdir.^[4]

Meydana gəlməsi

Qlintin meydana gəlməsi haqqında dəqiq fikir mövcud deyil. Ehtimal olun versiyalardan birinə görə qlint 11 min il əvvəl mövcud olmuş qədim dənizin sahilidir. Məhs mövcud buzlaşma epoxasını bitməsindən sonra qlint meydana gəlmişdir. Ancaq ehtimal edilən dənizin olmasını təsdiq edən məlumatlar yoxdur. Göstərilən ərazilərdə dəniz çöküntülərinə rast gəlinmir^[5].

İstinadlar

↑ Балтийско-Ладожский уступ Arxivləşdirilib 2023-07-02 at the Wayback Machine // Геоморфология
↑ Глинт или клинт // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
↑ Глинт — статья из Большой советской энциклопедии.
↑ Официальный портал администрации Санкт-Петербурга. Глинт Arxiv surəti 8 may 2013 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2013-05-08 at the Wayback Machine
↑ Геологические памятники природы берегов Финского залива Arxiv surəti 28 noyabr 2004 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2011-03-04 at the Wayback Machine

[А-1] Балтийско-Ладожский уступ Arxivləşdirilib 2023-07-02 at the Wayback Machine // Геоморфология

[2] Глинт или клинт // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

[Б-3] Глинт — статья из Большой советской энциклопедии.

[4] Официальный портал администрации Санкт-Петербурга. Глинт Arxiv surəti 8 may 2013 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2013-05-08 at the Wayback Machine

[5] Геологические памятники природы берегов Финского залива Arxiv surəti 28 noyabr 2004 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2011-03-04 at the Wayback Machine

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]