Belarus referendumu (1995)
1995 Belarus referendumu və ya dörd-suallı referendum — 14 may 1995 tarixində Belarus Respublikasının prezidenti Aleksandr Lukaşenko tərəfindən keçirilən ölkənin ilk referendumu. Referendumda dörd sual soruşuldu.[1][2] Birinci sual Belarus və rus dilinin bərabər şəkildə istifadəsi, ikinci sual Rusiya Federasiyası ilə iqtisadi inteqrasiya, üçüncü sual Belarus dövlət bayrağının və dövlət gerbinin dəyişməsi, dördüncü sual isə, Ali Sovetin səlahiyyətlərinin Dövlət Prezidenti tərəfindən sonlandırılması idi. Referendumunda müvafiq olaraq 87%, 79%, 87% və 82% lehinə səs verilmişdir.
Mübahisəli referenduma faşist işğalı zamanı istifadə olunan bayraqlar və gerblər müzakirə mövzusu olmuşdur.[3]
Suallar və nəticələr
redaktəRus dilinin vəziyyəti
redaktəBirinci sual "Siz rus dilini Belarus dili ilə eyni statusa keçirməyi qəbul edirsiz?" idi.
| Seçim | Səslər | % |
|---|---|---|
| Lehinə | 4,017,273 | 86.8 |
| Əleyhinə | 613,516 | 13.2 |
| Xətalı və ya boş səslər | 192,693 | – |
| Ümumi | 4,823,482 | 100 |
| Qeydiyyatdan keçmiş seçici/iştirakçı | 7,445,820 | 64.8 |
| Mənbə:[4] | ||
Rusiya ilə iqtisadi inteqrasiya
redaktəİkinci sual "Siz prezidentin Rusiya ilə iqtisadi inteqrasiyanı hədəfləyən hərəkətləri dəstəkləyirsinizmi?" idi
| Seçim | Səslər | % |
|---|---|---|
| Lehinə | 3,622,851 | 78.6 |
| Əleyhinə | 988,839 | 21.4 |
| Xətalı və ya boş səslər | 211,792 | – |
| Ümumi | 4,823,482 | 100 |
| Qeydiyyatdan keçmiş seçici/iştirakçı | 7,445,820 | 64.8 |
| Mənbə:[4] | ||
Dövlət rəmzləri
redaktəÜçüncü sual "Yeni Belarus dövlət bayrağı və gerbinin tədqim edilməsiylə əlaqədar təklifi dəstəkləyirsiniz?" idi.
| Choice | Votes | % |
|---|---|---|
| Lehinə | 4,020,001 | 87.0 |
| Əleyhinə | 602,144 | 13.0 |
| Xətalı və ya boş səslər | 201,337 | – |
| Ümumi | 4,823,482 | 100 |
| Qeydiyyatdan keçmiş seçici/iştirakçı | 7,445,820 | 64.8 |
| Mənbə:[4] | ||
Parlamentin vəzifədən azad edilməsi
redaktəDördüncü sual "Siz Konstitusiyanın sistematik və ya ciddi pozulması hallarında Belarus Respublikasının Prezidenti tərəfindən Ali Sovetin plenar səlahiyyətlərinin erkən dayandırılmasını təmin edən Belarus Respublikasının fəaliyyət göstərən konstitusiyasına dəyişikliklərin edilməsi zəruriliyini dəstəkləyirsiniz?" idi
| Choice | Votes | % |
|---|---|---|
| Lehinə | 3,749,266 | 81.4 |
| Əleyhinə | 857,485 | 18.6 |
| Xətalı və ya boş səslər | 216,731 | – |
| Ümumi | 4,823,482 | 100 |
| Qeydiyyatdan keçmiş seçici/iştirakçı | 7,445,820 | 64.8 |
| Mənbə:[4] | ||
Sonrası
redaktəYeni konstitusiya dəyişikliklərinin tərəfdarı Aleksandr Lukaşenko, bu referendumun xüsusilə Böyük Vətən müharibəsi əsnasında əldə edilən qalibiyyətlə əlaqəli olduğunu vurğuladı və referandum nəticəsini qalibiyyət elan edərək "Vuruşduğunuz ölkənin bayrağını sizə geri qaytardıq. Sizə həm xatirəni həm də qüruru geri qaytardıq" ifadələrindən istifadə etdi.[5] Yeni seçilən dövlət gerbinin Belarus xalqının sülhsevər təbiətini simvolikləştirdiyi deyilmişdir.[6]
Həmçinin bax
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ Z. Szıbieka. Historia Białorusi 1795-2000. Lubnin. 2002.
- ↑ "Центральной комиссии Республики Беларусь по выборам и проведению республиканских референдумов" (PDF). Rec.gov.by. 2016-10-11 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-07.
- ↑ "Belarusian state symbol "Pahonia" - "Chase" / "Pahonia" Today". Belarusguide.com. 2016-04-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-07.
- ↑ 1 2 3 4 Nohlen & Stöver, pp255-256
- ↑ Vitali Silitski. "A Partisan Reality Show". Belarus News and Analysis. 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-07.
- ↑ "14 мая - День Государственного герба и Государственного флага Республики Беларусь". School-city.by. 2007-12-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-07.