Biotibbi mühəndislik

Biotibbi mühəndislik mühəndisliyin texnika və biliklərini istifadə edərək diaqnoz və müalicə üçün yeni üsullar və mövcud üsulların inkişafı, qüsurlu bədən hissələri dəstəklənməsi və zəruri hallarda dəyişdirilməsini təmin edən bir texniki sahə kimi təsvir edilə bilər. Biotibbi mühəndisin əhatə dairəsinə, müvafiq sənaye standartlarına riayət etməklə xəstəxanalardakı mövcud olan tibbi avadanlıqların idarə edilməsi də daxildir, yəni avadanlıqların təmin edilməsi, müntəzəm sınaq, profilaktik təmir və avadanlıqlar üçün göstərişlərin verilməsi və.s. Bu rol həmçinin Biotibbi Avadanlıq Texniki (BMET) veya klinik mühəndis(clinical engineer) olaraq da tanınır.

İnkişafı

Tarix boyu elm adamları insan bədəni haqqında nə qədər şey öyrəndilərsə, onun qarmaqarışıqlığını anlamaq üçün də texnologiyaya bir o qədər söykəndilər. İmperial College Biotibbi mühəndislik şöbəsi müəllimi və Royal Society`nin Wolfson Research Merit Award sahibi Prof.Dr.Ross Ethier:

"Mühəndisliyin tibb və biologiyada istifadə edilməsi fikri yeni deyil, hətta əsrlər əvvələ dayanır. Lakin öz-özlüyündə bir intizam olaraq tanınması üçün yarım əsrin keçməsi lazım oldu. Biotibbi mühəndisliyin təsirini anlamaq üçün modern əməliyyat sahəsindəki texnologiyaya baxmaq kifayət edir, yüz il əvvəl yaşamış olan birinin bunu başa düşməsi belə gözlənilə bilməz"^[1].

Biotibbi mühəndislər ürək-ağciyər cihazları kimi əməliyyat cihazlarından, Kompüter tomoqrafiyası(CT), Ultrasəs və MRT kimi vizuallaşdırma sistemlərinə və süni ombalar və göz içi linzalar kimi implantlara qədər hər şeyi dizayn edirlər^[2].

Biotibbi mühəndislik 1950-ci illərin əvvəllərində çiçəklənməyə başlayan və 1970-ci ildən sonra çox sürətlə inkişaf edən fənlərarası bir mövzudur. Mövzunun geniş əhatəli, sağlamlıqla əlaqədar olması və müxtəlif fənlərlə əlaqəli olması bir çox müxtəlif mütəxəssislərin diqqətini cəlb etmişdir və bu vəziyyət, mövzunun sürətli inkişafını təmin etmişdir. Onun inkişafı zamanı müxtəlif təyinatlı müzakirələr aparılmış və Amerika Elmlər Akademiyası (1971) mövzunun təbiəti ilə bağlı olması haqqında bir məqalə dərc etmiş və bu ixtisası üç əsas kateqoriyanı ayırmışdır.

Nanotibb

Nanotibb sürətlə inkişaf edən bir biotibbi mühəndislik sahəsidir. Biologiyada "kvant nöqtələri"(Quantum dots) adlandırılan floresan işığı yayan kiçik kristallar, hüceyrələrin insan bədəni içindəki hərəkətlərini izləmək üçün hüceyrələrə rabitələnir. Eyni formada, siçanın qan hüceyrələrinə yerləşdiriləbilən formada dizayn edilən nanomaqnitlər, MRT müayinələrində qan damarlarının detallı şəkillərinin əldə edilməsini təmin edir^[3].

Kateqoriyaları

Biomühəndislik: bioloji sistemlərin tanınmasında və tibbi praktikanın inkişafında mühəndislik texnikasının və baxışlarının tətbiqi;
Tibbi mühəndislik: Biologiya və tibbdə istifadə edilən cihazların, materialların, diaqnoz və müalicə sxemləri, süni orqanların və digər vasitələrin inkişafında mühəndislik texnikalarının və fikirlərin istifadəsi;
Kliniki mühəndislik: müxtəlif təşkilatların (universitetlər, xəstəxanalar, dövlət və sənaye və s.) səhiyyə xidmətlərinin inkişaf etdirilməsi üçün mühəndislik perspektivlərinin, metodlarının və metodlarının tətbiqi^[4].

Həmçinin bax

İstinadlar

↑ Jheni Osman, "Dünyayı değiştiren 100 fikir", səh.281
↑ Jheni Osman, "Dünyayı değiştiren 100 fikir", səh.281
↑ Jheni Osman, "Dünyayı değiştiren 100 fikir", səh.282
↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-21.

[1] Jheni Osman, "Dünyayı değiştiren 100 fikir", səh.281

[2] Jheni Osman, "Dünyayı değiştiren 100 fikir", səh.281

[3] Jheni Osman, "Dünyayı değiştiren 100 fikir", səh.282

[4] "Arxivlənmiş surət". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-21.

[1]

[2]

[3]

[4]