Birinci Balkan müharibəsi

I. Balkan müharibəsi
I. Balkan müharibəsi
	Balkan Müharibələri
	1913-də Balkanlar
Tarix	8 oktyabr 1912 - 30 may 1913
Yeri	Balkan Yarımadası
Səbəbi	Balkan İttifaqının Osmanlını Balkan yarımadasından çıxarma istəyi
Nəticəsi	Balkan Birliyi qazandı ve Osmanlı məğlub oldu, London Müqaviləsi
Ərazi dəyişikliyi	Osmanlı imperiyası Balkanlarda, Egey dənizində olan torpaqlarının çoxundan əl çəkmək məcburiyyətində qaldı. Albaniya müstəqil knyazlıq elan edildi.
Münaqişə tərəfləri
Osmanlı İmperiyası	Balkan ittifaqı: ; Bolqarıstan çarlığı; Serbiya Krallığı; Yunanıstan Krallığı ; Monteneqro Krallığı
Komandan(lar)
Nazım Paşa, ; Zeki Paşa, ; Esad Paşa, ; Abdullah Paşa, ; Ali Rıza Paşa, ; Hasan Tahsin Paşa	Mihail Savov ; Ivan Fichev, ; Vasil Kutinçev, ; Nikola Ivanov, ; Radko Dimitriev, ; Georgi Todorov ; Radomir Putnik, ; Petar Bojović, ; Stepa Stepanović, ; Božidar Janković ; I. Konstantin, ; Panagiotis Danglis, ; Pavlos Kountouriotis ; I. Nikola, ; Danilo Petrović, ; Mitar Martinović, ; Janko Vukotić
Tərəflərin qüvvəsi
350,000	Bolqarıstan 366,000 (600,000) Serbiya 190,000 (366,000) Yunanıstan 115,000 (190,000) Çernoqoriya 35,000 ; Ümumi: 706,000
İtkilər
Osmanlı İmperiyası:; 50.000 ölü; 100.000 yaralı; 115.000 əsir; 75.000 xəstəlikdən öldü; Ümumi: 340,000 ölü, yaralı ya da əsir	Bolqarıstan:; 14.000 ölü ; 50.000 yaralı ; 19.000 xəstəlikdən öldü; ; Yunanıstan:; 2.360 ölü ; 23.502 yaralı; 1.550 xəstəlikdən öldü; ; Serbiya:; 5.000 ölü ; 18.000 yaralı ; ; Monteneqro:; 2.836 öldürülmüş veya hastalıktan öldü ; 6.602 yaralı; Ümumi: 145.000 ölü ya da yaralı
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Birinci Balkan müharibəsi - 7 oktyabr 1912-30 may 1913-cü ildə Bolqarıstan krallığı, Serbiya krallığı, Yunanıstan krallığı və Çernoqoriya krallığından ibarət Balkan İttifaqının Osmanlı dövlətinə qarşı başladığı müharibə. Bu müharibə ilə Balkan dövlətləri, Osmanlı dövlətinin Balkan yarımadasındakı torpaqlarının böyük bir hissəsini ələ keçirmişdir. Bu müharibə nəticəsində Osmanlı dövləti Ədirnə və Qırxlareliyə qədər olan Midye-Enez xəttinin qərbindəki bütün torpaqlarını Balkan dövlətlərinə buraxmağa məcbur qalmışdır.

Müharibənin başlanması

8 oktyabr 1912-ci ildə Bolqarıstan, Serbiya, Yunanıstan və Çernoqoriyadan ibarət "Balkan ittifaqı" Osmanlı imperiyasına müharibə elan etdi. Beləliklə, tarixdə Birinci Balkan müharibəsi (8 oktyabr 1912-ci il - 30 may 1913-cü il) adlandırılan müharibə başlandı. Müharibənin baaşlamasının səbəbi Bolqarıstan, Serbiya, Yunanıstan və Çernoqoriyanın öz ərazilərini genişləndirməyə can atmaları olmuşdur.

Müharibənin gedişatı

Müharibənin birinci mərhələsi (oktyabr-dekabr 1912-ci il) Balkan ittifaqı qoşunlarının hücumları ilə səciyyələnirdi. Müharibəyə hazır olmayan Osmanlı qoşunları elə ilk günlərdən Frakiyanı tərk edərək Çatalcaya doğru geri çəkilmək məcburiyyətində qaldı. Serblər Kimovoda, yunanlar isə Salonikdə türkləri məğlub etdilər. Müvəqqəti barışıq zamanı Osmanlı, Serbiya və Bolqarıstan hərbi əməliyyatları dayandırsalar da, Yunanıstan və Çernoqoriya müharibəni davam etdirirdilər. Müharibənin ikinci mərhələsi (fevral-may 1913-cü il) Ədirnəyə hücüm istisna olmaqla, mövqe müharibəsi ilə fərqlənirdi.

Nəticə

Osmanlının məğlubiyyətini gözləməyən Avropa dövlətləri təşvişə düşərək 1913-cü il 3 mayda tərəflər arasında barışıq sazişi imzalatmağa nail oldular. Elə həmin il 30 mayda isə Londonda sülh müqaviləsi bağlandı. Bu müqavilənin şərtlərinə görə Osmanlı imperiyası Balkanlarda, Egey dənizində olan torpaqlarının çoxundan əl çəkmək məcburiyyətində qaldı. Albaniya müstəqil knyazlıq elan edildi.^[1]

Həmçinin bax

İstinadlar

↑ Yeni tarix. X sinif üçün dərslik. Bakı,2002.

[1] Yeni tarix. X sinif üçün dərslik. Bakı,2002.

[1]