Bolşaya Reçka (Ob)
Bolşaya Reçka[1] — Rusiyanın Altay diyarı ərazisindən axan bir çay. Ob çayının sağ qolu.
| Bolşaya Reçka | |
|---|---|
| rus. Большая Речка | |
| Ölkə |
 Rusiya |
| Mənbəyi | |
| • Yüksəkliyi | 738 m |
| Mənsəbi | Ob çayı |
| • Yüksəkliyi | 0 m |
| Uzunluğu | 285 km |
| Su sərfi | 4,48 m³/s |
| Hövzəsinin sahəsi | 4000 km² |
|
Bolşaya Reçka çayı Altay diyarının fiziki xəritəsində:
 52°42′ şm. e. 83°40′ ş. u. |
|
| DSR[ru] | 13010200312115100010385 |
Coğrafiyası redaktə
Bolşaya Reçka Altay diyarının, Troitski rayonu, Qornovoye kəndindən 10 km cənub-şərqdə başlayır. Əvvəlcə mənbədən şimala, qərbə, şimal-şərqə axır. Xomutino kəndindən sonra cənub-qərb istiqamətini tutur və demək olar ki, qalar axarı boyunca bir istiqamətdə qalır.
Hövzənin yuxarı hissəsi Biysk-Çumış yüksəkliklərinin ərazisindən axır. Burada çayın axarı boyunca çöl ərazisi meşə əraziləri ilə kəsişir. Troitski kəndində çay Verxneobski Borun sərhəddinə çatır. Zaqainovo kəndinə çay meşənin kənarından axır, sonra meşənin daxilinə doğru irəliləyir. Çay hövzəsinin aşağı hissəsi bataqlıqlaşmış qədim Ob vadisində yerləşir.
Bolşaya Reçka Topçixinski rayonunun Volodarka və Çauzovo kəndlərinin yaxınlığında qollara bölünüərək Ob ilə birləşir. Bolşaya Reçkanın mənsəbdəki ən böyük qolu Kamışinka birləşmədən bir kilometr cənubda oba birləşir.
Çay vadisi Üst və orta axarlarda yaxşı inkişaf etmişdir. Burad dik yamacların hündürlüyü 20–40 m çatır. Aşağı axınlarda isə dərə demək olar ki, dərin dərələrə sahib deyil. Daşqın düzənliyi demək olar ki, bütün ərazilərdə, xüsusən orta və aşağı axınlarda inkişaf edir. Aşağı axınlarda, sel düzənliyi 5 km eninə çatır və hər il sel altında qalır.
Böyük çayın hövzəsində ümumi sahəsi 28,9 km² olan 294 göl var. Onlardan ən böyüyü Kamışinkanın sol qolu olan Bolşoy Kamışnoye gölüdür.
Qolları redaktə
- 1 km: Kamışinka (sol)
- 17 km: Listvyanka (sağ)
- 91 km: Borovlyanka (sol)
- 99 km: Belaya (sol)
- 156 km: Yeltsovka (sol)
- 163 km: Şerşnixa (sağ)
- 182 km: Lukova (sağ)
- 237 km: Yanğın qutusu (sol)
- 241 km: Klimixa (sol)
Hidrologiya redaktə
Çayın uzunluğu 285 km, hövzəsinin sahəsi 4000 km²-dir. 1960-1998-ci illərdə Troitskoe kəndi yaxınlığında mənsəbdən 112 km məsafədə ölçülən orta illik axın 4,48 m³/s təşkil etmişdir. Çoxillik minimum axın sürəti yanvar ayında (2.21 m³/s), maksimum apreldə (21.66 m³/s) müşahidə olunur. Müşahidə dövründə mütləq minimum aylıq axın (1,24 m³ / s) 1990-cı ilin mart ayında, mütləq maksimal (42.4 m³ / s) axın isə 1971-ci ilin aprelində müşahidə edilmişdir.
Böyük Reçka noyabrın ortalarında donur, aprelin əvvəlində dondan açılır. Qışda buzun qalınlığı 50-70 sm-dir. Aprel ayındakı yaz daşqınları zamanı suyun səviyyəsi 2–3 m, yağış seli ilə isə 0.1-0.2 m yüksəlir.
Su reestr məlumatları redaktə
Rusiyanın dövlət su reyestrinə görə, Verxneobsk Hövzə Bölgəsinə aiddir. Çay hövzəsi - (Yuxarı) Ob, İrışın birləşməsinə qədərdir[2].
İstinadlar redaktə
- ↑ Ресурсы поверхностных вод СССР: Гидрологическая изученность. Т. 15. Алтай и Западная Сибирь. Вып. 1. Горный Алтай и Верхний Иртыш / под ред. В. В. Зееберг. — Л.: Гидрометеоиздат, 1966. — 216 с.
- ↑ "Государственный водный реестр РФ: Большая". 2016-03-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-30.