Bosniya və Herseqovina Sosialist Respublikası

Bosniya və Herseqovina Sosialist Respublikası (serb-xorv. Socijalistička Republika Bosna i Hercegovina, Социјалистичка Република Босна и Херцеговина) — müasir Bosniya və Herseqovina ərazisində mövcud olan dövlət. Yuqoslaviyanın tərkibinə daxil olan 6 müttəfiq dövlətdən biri. Dövlət 1946-cı ildə Bosniya və Herseqovina Xalq Respublikası olaraq təşkil edilmişdir. 1963-cü ildə konstutsiyaya edilən referendum ilə Bosniya və Herseqovina Sosialist Federasiyası adlandırılmışdır. 1992-ci ilin aprelində müstəqil Bosniya və Herseqovina Respublikası olaraq Yuqoalaviyanın tərkibindən çıxmışdır. Xorvatlar Xorvat Hersek-Bosna Respublikası (18 noyabr 1991), serblər isə Serb Respublikasını (9 yanvar 1992) qurmuşdur. Bosniya və Herseqovina bu dövrdə dövlət ərazisinin az bir hissəsinə nəzarət edirdi. Vəziyyət 1994-cü ildə Vaşınqton müqaviləsinin imzalanmasından sonra dəyişmişdir. Nəticədə bosniya və xorvatlardan ibarət olan koalisiya qurulur. 1995-ci ilin sonlarında Deyton sazişinin imzalanması ilə alyansa Serb Respublikasında qatılmışdır. 1997-ci ildə isə dövlətin əsasında müasir Bosniya və Herseqovina qurulmuşdur. Deyton avlaşması ilə ölkə Serb Respublikası, Bosniya və Herseqovina FederasiyasıBrçko dairəsinə bölünmüşdür.

Bosniya və Herseqovina Sosialist Respublikası
bosn. xorv. Federacija Bosne i Hercegovine
Bayraq[d] Gerb[d]
Bayraq[d] Gerb[d]
Himn: Intermezzo
Rəsmi dilləri
Paytaxt Sarayevo
İdarəetmə forması Parlament respublikası
Sahəsi
 • Ümumi 51129 km²
Əhalisi
 • Əhali 4.377.053 məf.
3-cü (Yuqoslaviya daxilində) nəfər
Valyuta yuqoslav dinarı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Bosniya və Herseqovina tarixi
Bosniya və Herseqovina gerbi
Bu məqalələr ölkə seriyasındandır
Slavyanlardan öncəki dövr
İllirikDalmatsiya
Orta əsrlər
Bosniya banatıBosniya krallığı
Osmanlı İmperiyası
Bosniya əyalətiBosniya vilayəti
Avstriya-Macarıstan
Bosniya və Herseqovina kondominiumu
Yuqoslaviya
Vrbas banovinasıDrina banovinasıZeta banovinasıXorvatiya banovinası
Müstəqil Xorvatiya Dövləti
Bosniya və Herseqovina Sosialist Respublikası
Müstəqillik dövrü
Bosniya və Herseqovina Respublikası, Xorvatiya Herseq-Bosna Respublikası, Serb Respublikası, Qərbi Bosniya Respublikası
Bosniya və Herseqovina

 

Bosniya və Herseqovina SR Yuqoslaviyanın tərkibində orta səviyyəli inkişaf etmiş ölkə idi. Ondan sonra Monteneqro SR və Makedoniya SR gəlirdi. Ərazisinə görə Serbiya SR və Xorvatiya SR sonra ərazisinə görə üçüncü ölkəsi idi. Ölkənin paytaxtı Sarayevo şəhəri idi.

Respublika rəhbərləri

redaktə

Bosniya və Herseqovina xalq azadlıq hərəkatının dövlət antifaşist nümayəndəsi

redaktə
  • Boislav Kesmanoviç (1943—1945)

Xalq Skupşinin Prezidium nümayəndəsi

redaktə
  • Boislav Kesmanoviç (1945—1946)
  • Puçar Curo (1946—1948)
  • Vlado Şeqrt (1948—1953)

Xalq Skupşinin nümayəndəsi

redaktə
  • Puçar Curo (1953—1963)
  • Patomir Duqoniç (1963—1967)
  • Cemal Biediç (1967—1971)
  • Xamdiya Pozderas (1971—1974)

Prezidium nümayəndəsi

redaktə
  • Ratomir Duqoniç (1974—1978)
  • Raif Dizdareviç (1978—1982)
  • Branko Mikuliç (1982—1984)
  • Milanko Renovisa (1984—1985)
  • Munir Меsixoviç (1985—1987)
  • Mato Andriç (1987—1988)
  • Nikola Filipoviç (1988—1989)
  • Obrad Pilyak (1989—1990)
  • Aliya İzetbeqoviç (1990—1992, Bosniya və Herseqovina Respublikası 1996)

Sosial-iqtisadi inkişafı

redaktə

Bosniya və Herseqovina Sosialist Respublikası Yuqoslaviyanın elədə güçlü inkişaf etməmiş regionlarındanhesab edilirdi. 1979-cü il məlumatına görə ölkədə işsizlik səviyyəsi 15,52 olduğu halda Bosniya və Herseqovinada bu rəqəm 16,60 % idi. Əgər ilik adam başına düşəm ümumdaxili məshulun həcmi Bosniya və Herseqovinada 391 dinar, Yuqoslaviyada isə 513 dinar, 1971-ci ildə isə müvafiq olaraq 4662 və 6969 dinar təşkil edirdi. 1952 - 1979-ci illərdə illik artım dörd dəfə azlmışdır. Bu isə şəhər əhalisinin artması ilə əlaqədar idi[1].

İstinadlar

redaktə
  1. Харитонова О.Г. Босния и Хорватия в СФРЮ: институциональные проблемы этнической федерации // Сравнительная политика. - 2014. - № 1. - С. 26

Mənbə

redaktə