Bosniya və Herseqovina Sosialist Respublikası
Bosniya və Herseqovina Sosialist Respublikası (serb-xorv. Socijalistička Republika Bosna i Hercegovina, Социјалистичка Република Босна и Херцеговина) — müasir Bosniya və Herseqovina ərazisində mövcud olan dövlət. Yuqoslaviyanın tərkibinə daxil olan 6 müttəfiq dövlətdən biri. Dövlət 1946-cı ildə Bosniya və Herseqovina Xalq Respublikası olaraq təşkil edilmişdir. 1963-cü ildə konstutsiyaya edilən referendum ilə Bosniya və Herseqovina Sosialist Federasiyası adlandırılmışdır. 1992-ci ilin aprelində müstəqil Bosniya və Herseqovina Respublikası olaraq Yuqoalaviyanın tərkibindən çıxmışdır. Xorvatlar Xorvat Hersek-Bosna Respublikası (18 noyabr 1991), serblər isə Serb Respublikasını (9 yanvar 1992) qurmuşdur. Bosniya və Herseqovina bu dövrdə dövlət ərazisinin az bir hissəsinə nəzarət edirdi. Vəziyyət 1994-cü ildə Vaşınqton müqaviləsinin imzalanmasından sonra dəyişmişdir. Nəticədə bosniya və xorvatlardan ibarət olan koalisiya qurulur. 1995-ci ilin sonlarında Deyton sazişinin imzalanması ilə alyansa Serb Respublikasında qatılmışdır. 1997-ci ildə isə dövlətin əsasında müasir Bosniya və Herseqovina qurulmuşdur. Deyton avlaşması ilə ölkə Serb Respublikası, Bosniya və Herseqovina Federasiyası və Brçko dairəsinə bölünmüşdür.
Bosniya və Herseqovina Sosialist Respublikası | |||||
---|---|---|---|---|---|
bosn. və xorv. Federacija Bosne i Hercegovine | |||||
| |||||
Himn: Intermezzo |
|||||
Rəsmi dilləri | |||||
Paytaxt | Sarayevo | ||||
İdarəetmə forması | Parlament respublikası | ||||
Sahəsi | |||||
• Ümumi | 51129 km² | ||||
Əhalisi | |||||
• Əhali |
4.377.053 məf. 3-cü (Yuqoslaviya daxilində) nəfər |
||||
Valyuta | yuqoslav dinarı | ||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Bosniya və Herseqovina tarixi | |
---|---|
Bu məqalələr ölkə seriyasındandır | |
Slavyanlardan öncəki dövr | |
İllirik • Dalmatsiya | |
Orta əsrlər | |
Bosniya banatı • Bosniya krallığı | |
Osmanlı İmperiyası | |
Bosniya əyaləti • Bosniya vilayəti | |
Avstriya-Macarıstan | |
Bosniya və Herseqovina kondominiumu | |
Yuqoslaviya | |
Vrbas banovinası • Drina banovinası • Zeta banovinası • Xorvatiya banovinası | |
Müstəqil Xorvatiya Dövləti | |
Bosniya və Herseqovina Sosialist Respublikası | |
Müstəqillik dövrü | |
Bosniya və Herseqovina Respublikası, Xorvatiya Herseq-Bosna Respublikası, Serb Respublikası, Qərbi Bosniya Respublikası | |
Bosniya və Herseqovina | |
Bosniya və Herseqovina SR Yuqoslaviyanın tərkibində orta səviyyəli inkişaf etmiş ölkə idi. Ondan sonra Monteneqro SR və Makedoniya SR gəlirdi. Ərazisinə görə Serbiya SR və Xorvatiya SR sonra ərazisinə görə üçüncü ölkəsi idi. Ölkənin paytaxtı Sarayevo şəhəri idi.
Respublika rəhbərləri
redaktəBosniya və Herseqovina xalq azadlıq hərəkatının dövlət antifaşist nümayəndəsi
redaktə- Boislav Kesmanoviç (1943—1945)
Xalq Skupşinin Prezidium nümayəndəsi
redaktə- Boislav Kesmanoviç (1945—1946)
- Puçar Curo (1946—1948)
- Vlado Şeqrt (1948—1953)
Xalq Skupşinin nümayəndəsi
redaktə- Puçar Curo (1953—1963)
- Patomir Duqoniç (1963—1967)
- Cemal Biediç (1967—1971)
- Xamdiya Pozderas (1971—1974)
Prezidium nümayəndəsi
redaktə- Ratomir Duqoniç (1974—1978)
- Raif Dizdareviç (1978—1982)
- Branko Mikuliç (1982—1984)
- Milanko Renovisa (1984—1985)
- Munir Меsixoviç (1985—1987)
- Mato Andriç (1987—1988)
- Nikola Filipoviç (1988—1989)
- Obrad Pilyak (1989—1990)
- Aliya İzetbeqoviç (1990—1992, Bosniya və Herseqovina Respublikası 1996)
Sosial-iqtisadi inkişafı
redaktəBosniya və Herseqovina Sosialist Respublikası Yuqoslaviyanın elədə güçlü inkişaf etməmiş regionlarındanhesab edilirdi. 1979-cü il məlumatına görə ölkədə işsizlik səviyyəsi 15,52 olduğu halda Bosniya və Herseqovinada bu rəqəm 16,60 % idi. Əgər ilik adam başına düşəm ümumdaxili məshulun həcmi Bosniya və Herseqovinada 391 dinar, Yuqoslaviyada isə 513 dinar, 1971-ci ildə isə müvafiq olaraq 4662 və 6969 dinar təşkil edirdi. 1952 - 1979-ci illərdə illik artım dörd dəfə azlmışdır. Bu isə şəhər əhalisinin artması ilə əlaqədar idi[1].
İstinadlar
redaktə- ↑ Харитонова О.Г. Босния и Хорватия в СФРЮ: институциональные проблемы этнической федерации // Сравнительная политика. - 2014. - № 1. - С. 26