Britaniya monarxlarının siyahısı

Britaniya kral gerbi

Britaniya monarxlarının siyahısı — burada İngiltərə, Şotlandiya, İrlandiya, Böyük Britaniya və Birləşmiş Krallığın və həmçinin Britaniya adalarında mövcud olan dövlətlərin monarxlarının siyahısı verilmişdir:

• İngiltərə krallığı (871—1707, Uelsin birləşdirilməsi sonrakı dövr də daxil olmaqla);
• Şotlandiya krallığı (843—1707);
• İrlandiya feodal dövləti (1177—1541);
• İrlandiya krallığı (1541—1801);
• Böyük Britaniya krallığı (1707—1801, İngiltərə və Şotlandiyanın uniyasından sonra);
• Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığı (1801—1927, Böyük Britaniya və İrlandiyanın uniyasından sonra);
• Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığı və ya Birləşmiş Krallıq (1927-ci ildən, İrlandiyanın öz dövlət müstəqilliyini elan etməsindən sonra)

Britaniya monarxları zaman cədvəlində

Monarxların siyahısı

İngiltərə monarxları Şotlandiya monarxları Adı Portret Orijinal adı Hakimiyyət illəri Uesseks sülaləsi Böyük Alfred ing. Ælfred the Great 871—899 Böyük Eduard ing. Eadweard the Elder 899—924 Etelvird(*) ing. Æðelweard 924 Etelstan ing. Æðelstan the Glorious 924—939 I Möhtəşəm Edmund ing. Eadmund I the Magnificent 939—946 Edred ing. Eadred 946—955 Gözəl Edviq ing. Eadwig All-Fair 955—959 Sülhsevər Edqar ing. Eadgar the Peaceable 959—975 Cəfakeş Eduard ing. Eadweard II the Martyr 975—978 Ağılsız Etelred ing. Æðelred II Unræd 978—1013 1014—1016 Dəmirböyürlü Edmund ing. Eadmund II Ironside 1016 (*) Hakimiyyət ili şübhəlidir. Danimarka kralları I Sven Çəngəlsaqqal dan. Svend Tveskæg ing. Sweyn I Forkbeard 1013—1014 Böyük Knud dan. Knud den Store ing. Cnut the Great 1016—1035 I Harold Dövşanpəncə dan. Harald Harefod ing. Harold Harefoot 1035—1040 Hardeknud dan. Hardeknud ing. Harthacnut 1040—1042 Uesseks sülaləsinin bərpası Keşiş Eduard ing. Eadweard the Confessor 1042—1066 Harold Qodvinson ing. Harold Godwinson 1066 Edqar Etelinq ing. Eadgar Ætheling 1066 Normand sülaləsi 1066-cı ildə norman işğallarından sonra İngiltərə fransızların "numerasiya" ənənəsi meydana gəlmişdir. I Vilhelm Fateh/Qeyri-qanuni evlilikdən doğulmuş ing. William I the Conqueror/the Bastard 1066—1087 II Vilhelm Kürən ing. William II Rufus 1087—1100 I Henrix Boklerk ing. Henry I Beauclerc 1100—1135 Stefan ing. Stephen of Blois 1135—1154 İmperatriça Matilda ing. Empress Matilda 1141 Plantagenetlər 1154-cü ildə hakimiyyətə Matildanın oğlu və Anju qrafı V Joffrua Plantagenet gəlmişdir. II Henri ing. Henry II Curtmantle 1154—1189 Gənc Kral Henri ing. Henry the Young King 1170—1183 Şirürəkli I Riçard ing. Richard the Lionheart 1189-1199 Torpaqsız İoann ing. John Lackland 1199—1216 Prins Lüdovik (**) ing. Prince Louis of France 1216—1217 III Henri Vinçester ing. Henry III of Winchester 1216—1272 I Eduard Uzunayaq ing. Edward I Longshanks 1272—1307 II Eduard (***) ing. Edward II of Carnarvon 1307—1327 III Eduard Vindzor (****) ing. Edward III of Windsor 1327—1377 II Riçard ing. Richard II 1377—1399 (**)16 may 1216-cı ildə Londonda İngiltərə kralı elan edilib, lakin tacqoyma həmin vaxt olmayıb. İngiltərənin yarısından çoxunu nəzarətə altına alsa da, 1217-ci ildə taxt-tacdan imtina etmək məcburiyyətində qalmışdır. (***) Uelsin son müstəqil hökmdarı Llivelin ap Qrifid idi. Bundan sonra, Uels İngiltərənin tərkibinə qatıldı. 1284-cü ildə I Eduard öz varisi II Eduardı Uels prinsi elan etdi. (****) III Eduard fransız taxtına da sahib olmaq hüququ qazanmış, Fransa kralı titulundan onun varisləri 1801-ci ilə qədər faydalanmışdırlar. Lankasterlər sülaləsi 1399-cu ildə II Riçard Plantagenetlərin bir budağının nümayəndəsi olan Henrix Lankaster tərəfindən devrilmiş və hakimiyyətə Lankasterlər sülaləsi gəlmişdir. IV Henrix Bolinqbrok ing. Henry IV of Bolingbroke 1399—1413 V Henrix ing. Henry V 1413—1422 VI Henrix ing. Henry VI 1422—1461 1470—1471 Yorklar sülaləsi 1461-ci ildə, Al qızılgül və ağ qızılgül müharibələrinin gedişində, VI Henrix Plantagenetlərin digər budağının nümayəndəsi olan IV Eduard tərəfindən devrilmiş və hakimiyyətə Yorklar sülaləsi gəlmişdir. IV Eduard ing. Edward IV 1461—1470 1471—1483 V Eduard (atasının qeyri-qanuni nikahından doğulduğu üçün tacqoyma olmamışdır) ing. Edward V 1483 III Riçard ing. Richard III 1483—1485 Tüdorlar sülaləsi 1485-ci ildə hakimiyyətə Lankasterlər sülaləisndən olan VII Henri gəldi, Tüdorlar sülaləsinin əsası qoyuldu. VII Henri ing. Henry VII 1485—1509 VIII Henri (***) ing. Henry VIII 1509—1547 VI Eduard ing. Edward VI 1547—1553 Ledi Ceyn Qrey, «Doqquzgünlük kraliça» ing. Lady Jane Grey, The Nine Days' Queen 1553 I "Qanlı" Mariya ing. Mary I 1553—1558 Filipp ing. Philip 1554—1558 (I Mariyanın əri kimi) I Elizabet ing. Elizabeth I 1558—1603 (***)1199-cu ildən başlayaraq İrlandiya Hakimiyyəti ingilis taxt-tacına tabe edilmişdir. 1541-ci ildə İrlandiya krallığı yaradılmışdır. Kral VIII Henri irland parlamentini İrlandiya kralı titulundan ayırmış ilk ingilis kralıdır. Adı Portret Orijinal adı Hakimiyyət illəri Makalpinlər sülaləsi I Kennet şot.kelt Cináed mac Ailpín 843—858 I Donald şot.kelt Domnall mac Ailpín 858—862 I Konstantin şot.kelt Causantín mac Cináeda 862—877 Ağayaq Ed şot.kelt Aed 877—878 Klayd sülaləsi Eoxeyd şot.kelt Eochaidh 878—889 Girik şot.kelt Giric mac Dungail 878—889 Malkalpinlər sülaləsinin bərpası II Donald şot.kelt Domnall mac Causantín 889—900 II Konstantin şot.kelt Causantín mac Áeda 900—943 I Malkolm şot.kelt Máel Coluim mac Domnaill 943—954 İndulf şot.kelt Idulb mac Causantín 954—962 Duff şot.kelt Dub mac Maíl Coluim 962—967 Kulen şot.kelt Cuilén mac Iduilb 967—971 II Kennet şot.kelt Cináed mac Maíl Choluim 971—995 Amlaf şot.kelt Amlaíb mac Ilduilb 973—977 III Konstantin şot.kelt Causantín mac Cuilén 995—997 III Kennet şot.kelt Cináed mac Duib 997—1005 II Malkolm şot.kelt Máel Coluim mac Cináeda 1005—1034 Dankeld sülaləsi I Dunkan şot.kelt Donnchad mac Crínáin 1034—1040 Morey sülaləsi Makbet şot.kelt Mac Bethad mac Findláich 1040—1057 Lulax şot.kelt Lulach mac Gillai Comgain 1057—1058 Dankeld sülaləsi III Malkolm şot.kelt Máel Coluim mac Donnchada 1058—1093 III Donald şot.kelt Domnall mac Donnchada 1093—1094 1094—1097 Edmund şot.kelt Etmond mac Maíl Choluim 1094—1097 II Dunkan şot.kelt Donnchad 1094 Edqar şot.kelt Etgair mac Maíl Choluim 1097—1107 I Aleksandr şot.kelt Alasdair mac Maíl Choluim 1107—1124 I David şot.kelt Dabíd mac Maíl Choluim 1124—1153 IV Malkolm şot.kelt Máel Coluim mac Eanric 1153—1165 I Vilhelm şot.kelt Uilliam Garm 1165—1214 II Aleksandr şot.kelt Alasdair II 1214—1249 III Aleksandr şot.kelt Alasdair III 1249—1286 Norveç qızı Marqareta ing. Margaret, Maid of Norway 1286-1290 Balliol sülaləsi Norveç qızı Marqaritanın ölümündən sonra şotland tacına varis seçmə prosesində İngiltərə kralı I Eduardın nümayəndəsi qazandı, İoann Balliol kral oldu. I İoann Balliol ing. John Balliol 1292—1296 Bryus sülaləsi 1306-cı ildə, azadlıq uğrunda müharibənin gedişində, I Robert kral elan olundu. I Robert şot.kelt Roibert a Briuis ing. Robert the Bruce 1306—1329 II David ing. David II 1329—1371 Ballioli sülaləsi Edaurd Balliol ing. Edward Balliol 1332—1336 Stüartlar sülaləsi II Robert ing. Robert II 1371—1390 III Robert ing. Robert III 1390—1406 I Yakov ing. James I 1406—1437 II Yakov ing. James II 1437—1460 III Yakov ing. James III 1460—1488 IV Yakov ing. James IV 1488—1513 V Yakov ing. James V 1513—1542 Mariya Stüart ing. Mary Stuart 1542—1567 VI Yakov ing. James VI 1567—1625 Böyük Britaniya İngiltərə, Şotlandiya və İrlandiya kralları 1603-cü ildə , kraliça I Elizabetin ölümündən sonra, İngiltərə taxt-tacına Şotlandiya kralı VI Yakov varis oldu. Stüartlar sülaləsi Adı Portret Hakimiyyət illəri Qeydlər I Yakov (ing. James I) 1603—1625 VI Yakov adı altında Şotlandiya kralı olmuşdur. I Karl (ing. Charles I) 1625—1649 I Yakovun oğlu Birlik və Protektorat 1649-cu ildə I Karlın edam olunmasından sonra İngiltərə respublika oldu, İngiltərə Birliyi və Şotlandiyanın elan olunmasından sonra, 1653-cü ildə Oliver Kromvelin başçılığı ilə protektorat yaradıldı. Oliver Kromvel (ing. Oliver Cromwell) 1653—1658 Riçard Kromvel (ing. Richard Cromwell) 1658—1659 Oliver Kromvelin oğlu İngiltərə, Şotlandiya və İrlandiya kralları 1660-cı ildə İngiltərə, Şotlandiya və İrlandiya taxtına Stüartlar qayıtdı. Stüartlar sülaləsinin bərpası Adı Portret Hakimiyyət illəri Qeydlər II Karl (ing. Charles II) 1660—1685 I Karlın oğlu, 1649—1651-ci illərdə həm də Şotlandiya kralı olmuşdur. II Yakov (ing. James II) 1685—1689 I Karlın oğlu, 1689-1701-ci illərdə VII Yakov adı altında Şotlandiya kralı olmuşdur. II Mariya (ing. Mary II) 1689—1694 II Yakovun qızı, III Vilhelmin hakimiyyət şəriki. Oran sülaləsi III Vilhelm (ing. William III of Orange) 1689—1702 I Karlın nəvəsi, II Vilhelm adı altında Şotlandiya kralı I Vilhelm adı altında İrlandiya kralı, 1672-ci ildən III Villem adı altında statxauder. Stüartlar sülaləsi Anna (ing. Anne) 1702—1707 II Yakovun qızı Böyük Britaniya və İrlandiya kralları 1707-ci ildə İngiltərə və Şotlandiya vahid Böyük Britaniya krallığında birləşdilər. Stüartlar sülaləsi Adı Portret Hakimiyyət illəri Qeydlər Anna (ing. Anne) 1707—1714 II Yakovun qızı Hannover sülaləsi Annanın ölümündən sonra, 1701-ci ildə "Taxt-tacın varisi haqqında akt"a əsasən, Böyük Britaniya taxt-tacına Velflər sülaləsindən olan Hannover kürfürstü, Elizabet Stüartın nəvəsi Georq Lüdviq varis oldu. I Georq (ing. George I) 1714—1727 I Yakovun nəticəsi, 1698-ci ildən Hannover kürfürstü. II Georq (ing. George II) 1727—1760 I Georqun oğlu, Hannover kürfürstü III Georq (ing. George III) 1760—1801 II Georqun nəvəsi, Hannover kürfürstü. Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığı 1801-ci ildə Böyük Britaniya və İrlandiya vahid dövlətdə birləşdilər. Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığında birləşdilər. Hannover sülaləsi Adı Portret Hakimiyyət illəri Qeydlər III Georq (ing. George III) 1801—1820 II Georqun nəvəsi, Hannover kürfürstü (1814-cü ildən — kral) ; 1811-ci ildə iradəsiz kimi tanınmışdır. IV Georq (ing. George IV) 1820—1830 III Georqun nəvəsi, Hannover kralı; в 1811—1820-ci illərdə — regent IV Vilhelm (ing. William IV) 1830—1837 III Georqun oğlu, Hannover kralı Viktoriya (ing. Victoria) 1837—1901 III Georqun nəvəsi, 1877-ci ildən — Hindistanın imperatriçası, 1867-ci ildən — Kanada dominionunun kraliçası. Saksen-Kobur-Qot sülaləsi 1901-ci ildə Viktoriyanın oğlu VII Eduard taxt-taca varis təyin edildi və Vettinlər evindən olan prins Albert Saksen-Kobur-Qot onun həyat yoldaşı oldu. VII Eduard (ing. Edward VII) 1901—1910 Viktoriyanın oğlu, Hindistanın imperatoru, dominionların və koloniyaların kralı. V Georq (ing. George V) 1910—1917 VII Edaurdın oğlu, Hindistanın imperatoru, dominionların və koloniyaların kralı. Vindzorlar sülaləsi 1917-ci ildə Saksen-Kobur-Qot sülaləsinin adı Birinci Dünya müharibəsi illərində antialman əhvali-ruhiyyəyə görə, rəsmi olaraq Vindzor adı ilə əvəz olundu. V Georq (ing. George V) 1917—1927 VII Edaurdın oğlu, Hindistanın imperatoru, dominionların və koloniyaların kralı. Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığının kralları 1922-ci ildə İrlandiya Respublikası öz müstəqilliyini elan etdikdən sonra, 1927-ci ildə dövlət yeni adla Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığı adlandırıldı. Vindzorlar sülaləsi Adı Portret Hakimiyyət illəri Qeydlər V Georq (ing. George V) 1927—1936 VII Edaurdın oğlu, Hindistanın imperatoru, Birlik Krallığının və koloniyaların kralı. VIII Eduard (ing. Edward VIII) 1936 V Georqun oğlu, Hindistanın imperatoru, Birlik Krallığının və koloniyaların kralı. Taxt-tacdan imtina etmişdir. VI Georq (ing. George VI) 1936—1952 V Georqun oğlu, Hindistanın imperatoru (1947-ci ilə qədər), Birlik Krallığının və koloniyaların kralı. II Elizabet (ing. Elizabeth II) 6 fevral 1952 — h.h. VI Georqun qızı, Millətlər Birliyinin başçısı, Avstraliya, Kanada, Yeni Zelandiya, Antiqua və Barbuda, Baham adaları, Barbados, Beliz, Qrenada, Papua-Yeni Qvineya, Sent-Vinsent və Qrenadin, Sent-Kits və Nevis, Sent-Lüsiya, Solomon adaları, Tuvalu, Yamayka və Böyük Britaniyanın kraliçası. Ədəbiyyat İngilis dilində Abels, Richard (1998). Alfred the Great: War, Kingship and Culture in Anglo-Saxon England. Harlow, UK: Longman. ISBN 978-0-582-04047-2. Asser (1969). "Life of King Alfred". In Giles, J.A. (ed.). Memorials of King Alfred: being essays on the history and antiquities of England during the ninth century, the age of King Alfred, by various authors. Burt Franklin research & source works series. New York: Burt Franklin. Bosworth, J., & Toller, T. N., eds., An Anglo-Saxon Dictionary (1882–98); with Supplement (1908–21) Dumville, David (1985). "Learning and the Church in the England of King Edmund I, 939-946". The Historia Brittonum 3, The Vatican Recension. Cambridge, UK: Brewer. Foot, Sarah (2011). Æthelstan: The First King of England. Yale University Press. ISBN 978-0-300-12535-1. Miller, Sean (2004). "Edward [called Edward the Elder] (870s?–924), king of the Anglo-Saxons". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/8514. İstifadə tarixi: 6 October 2016. Scragg, Donald (ed.). Edgar, King of the English, 959–975: New Interpretations. Publications of the Manchester Centre for Anglo-Saxon Studies. Manchester: Boydell Press, 2008. ISBN 1-84383-399-9. Contents Stafford, Pauline (1989). Unification and Conquest. A Political and Social History of England in the Tenth and Eleventh Centuries. London. Yorke, B.A.E. (2001). "Alfred, king of Wessex (871–899)". In Lapidge, Michael; və b. (eds.). The Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England. Blackwell Publishing. 27–28. ISBN 978-0-631-15565-2. Rus dilində Брук К. Саксонские и нормандские короли. 450—1154 / Пер. с англ. Л. А. Карповой. — М.: ЗАО Издательство Центрополиграф, 2011. — 255 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-227-02590-6. Мортон А. Л. История Англии. — Л., 1950. Эплби Джон Т. Династия Плантагенетов. Генрих II. Величайший монарх эпохи Крестовых походов / Пер. с англ. Е. В. Ламановой. — М.: ЗАО Центрополиграф, 2014. — 413 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-9524-5133-9. Штокмар В. В. История Англии в средние века. — Изд. 2-е, дополненное. — СПб.: Алетейя, 2005. — 203 с. — (Pax Brittanica). — ISBN 5-89329-264-2. Штокмар В. В. История Англии в средние века. — СПб., 2001. Həmçinin bax Böyük Britaniya tarixi İngiltərə tarixi İstinadlar Xarici keçidlər The official website of the British Monarchy  (ing.) Britannia.com  (ing.) Английские королевские династии.  (rus.) Короли и королевы Англии — курс видеолекций  (rus.) История титулов королей Англии (с библиографией). История титулов королей Великобритании (с библиографией).