Cırtdan ağdiş

Siçan növü

Cırtdan ağdiş (lat. Suncus etruscus) Yereşənlər fəsiləsinə lat. Soricidae aid olan ən kiçik məməli növüdür.

Cırtdan ağdiş
Elmi təsnifat
XƏTA: parentrang parametrlərini doldurmaq lazımdır.
???:
Cırtdan ağdiş
Beynəlxalq elmi adı

Təsviri redaktə

Ən kiçik məməli heyvandır. Baş ilə birlikdə bədənin uzunluğu 1 sm-dan 4 sm-ya qədər çatır, quyruğun uzunluğu 22–31 mm, arsa pəncəsinin uzunluğu 6,8–8,1 mm olur. Bədənin tük örtüyü üst hissədə açıq qonur və ya qəhvəyi boz, alt hissədə isə bozumtul və ya boz-ağımtıl rəngdə olur. Quyruğun uc hissəsi tüklərlə qurtarır[3].

Yayılması redaktə

Avrasiyanın cənubunda, Cənubi və Şərqi Afrikada, Mərkəzi Asiyada və Zaqafqaziyada yayılmışdır. Geniş arealına baxmayaraq hər yerdə nadirdir. Azərbaycanda tək-tək fərdlər, əsasən Lənkəranda və Kür — Araz ovalığında (Şirvan, Mil, Muğan düzləri) rast gəlinir[4]. Gürcüstanda isə əsasən Tbilisi bölgəsində rast gəlinir.

Yaşayış yerləri və həyat tərzi redaktə

Biotopları müxtəlifdir – qumluqlar, kolluqlar, bağlar, müxtəlif tikililər. Quru yerlərə üstünlük verirlər. Gəmiricilərin yuvalarında, daşların altında məskunlaşırlar. Kiçik onurğasızlarla qidalanırlar. 3–5 bala verirlər. Biologiyası öyrənilməyib.

Sayı: Hər yerdə nadirdir. Tələyə düşməsi 100 tələ/sutkaya 0,02 %-ı keçmir.

Məhdudlayıcı amillər redaktə

Sığınacaqları örtülü yerlərdə yerləşir və bu heyvanlar yalnız nadir hallarda təsadüfən narahat edilə bilərlər. Bu növün nadir olması və zəif öyrənilməsi hər bir fərdin mühafizəsinə ehtiyac yaradır.

Qidalanması redaktə

Cırtdan ağdiş çox mahir ovçudur. O, özündən 2 dəfə böyük canlıları belə ovlaya bilir. Əsasən böcəklərlə və böcək yumurtaları ilə qidalanırlar. Ən çox sevdiyi isə hörümçək və çəyirtkəkimilərdir

İstinadlar redaktə

  1. Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.
  2. Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0
  3. Azərbaycan faunası. Məməlilər. X cild. Bakı. Elm nəşriyyatı, 1978
  4. Гошуналиев А. Г. Землеройки (Soricidae) Азербайджана //Автореф. дисс. к. б. н., Киев: 1990. — 22 с.

Ədəbiyyat redaktə

  • 1. Верещагин Н. К. Млекопитающие Кавказа. История формирования фауны // АН СССР, Москва – Ленинград: 1959, cc. 466, 647;
  • 2. Гуреев А. А. Насекомоядные (Mammalia, Insectivora). Ежи, Кроты и Землеройки (Erinaceidae, Talpidae, Soricidae) //Фауна СССР: Млекопитающие. Ленинград: Наука, Т. IV, в. 2. 1979, с. 383–385.
  • 3.გაზეთი კვირის ფალიტრა № 6(1280) გვერდი, 18