Cek və lobya ağacı (nağıl)
Cek və lobya ağacı — ingilis nağılıdır. Bu nağıl ilk dəfə olaraq 1734-cü ildə[1] "The Story of Jack Spriggins and the Enchanted Bean" (Cek Spriqqins və sehrli lobyanın nağılı) və 1807-ci ildə[2] Benjamin Tabart tərəfindən əxlaq dərsi kimi verilmiş "The History of Jack and the Bean-Stalk" (Cek ilə lobya sapının hekayəsi) əsərlərində meydana çıxmışdır. Feliks Summerli (ing. Felix Summerly) təxəllüsü ilə əsərlərini nəşr edən Henri Koul (ing. Henry Cole) bu hekayəni 1845-ci ildə The Home Treasury-da məşhurlaşdırmışdır[3] və 1890-cı ildə Cozef Ceykobs (ing. Joseph Jacobs) onu İngilis Nağıllarında (ing. English Fairy Tales) yenidən yazmışdır.[4] Ceykobsun versiyası müasir dövrdə ən çox təkrar nəşr edilən variantdır və bu versiya əxlaqi məlumatlardan məhrum olduğu üçün onun şifahi versiyalara Tabartınkından daha yaxın olduğu zənn edilir.[5]
"Cek və lobya ağacı" arxetipik Korniş və ingilis qəhrəman və stok personaj (stock charachter) olan Cekin iştirak etdiyi hekayələr silsiləsindən olan "Cek nağılları"nın ən məşhurudur.[6]
Darem Universiteti və Yeni Lissabon Universiteti tədqiqatçılarının fikrincə, hekayə beş min ildən daha əvvəl yaranmış və hal-hazırda folklorşünaslar tərəfindən ATU 328 Oqrenin Xəzinəsini Oğurlayan Oğlan kimi təsnif edilən ümumi arxaik hekayə formasına əsaslanır.[7]
İstinadlar
redaktə- ↑ Round About Our Coal Fire, or Christmas Entertainments. J. Roberts. 1734. 35–48. 4th edition On Commons
- ↑ Tabart, The History of Jack and the Bean-Stalk. in 1807 introduces a new character, a fairy who explains the moral of the tale to Jack (Matthew Orville Grenby, "Tame fairies make good teachers: the popularity of early British fairy tales", The Lion and the Unicorn 30.1 (January 20201–24).
- ↑ In 1842 and 1844 Elizabeth Rigby, Lady Eastlake, reviewed children's books for the Quarterly "The House [sic] Treasury, by Felix Summerly, including The Traditional Nursery Songs of England, Beauty and the Beast, Jack and the Beanstalk, and other old friends, all charmingly done and beautifully illustrated." (noted by Geoffrey Summerfield, "The Making of The Home Treasury", Children's Literature 8 (1980:35–52).
- ↑ English Fairy Tales. Londra: David Nutt. 1890. 59-67, 233.
- ↑ Maria Tatar, The Annotated Classic Fairy Tales, p. 132. ISBN 0-393-05163-3
- ↑ "The Folklore Tradition of Jack Tales". The Center for Children's Books. Graduate School of Library and Information Science University of Illinois at Urbana-Champaign. 15 Jan 2004. 10 April 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 June 2014.
- ↑ BBC. "Fairy tale origins thousands of years old, researchers say". BBC News. 20 yanvar 2016. 3 yanvar 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 yanvar 2016.