Core eudicots

Core Eudicots (Nüvə İkiləpəlilər) - Core eudicots və ya nüvə ikiləpəlilər, çiçəkli bitkilər (angiospermlər) içərisində ən böyük kladı təşkil edən bir qrupdur. Bu qrup, eudicotların əsas hissəsini təşkil edir və təxminən 145.000 növü əhatə edir.^[1]

Xüsusiyyətləri

Core eudicotların əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:

Üç yarıqlı tozcuqlar: Core eudicotların tozcuq dənələri üç yarığa (colpus) malikdir. Bu yarıqlar, tozcuq borusunun inkişaf etməsi və mayalanma prosesinin baş verməsi üçün vacibdir.^[2]

Distinct petaloid perianth: Core eudicotların çiçəkləri fərqli ləçək və kasa yarpaqları ilə xarakterizə olunur. Bu, çiçəklərin tozlayıcıları cəlb etməsi üçün vacibdir.^[3]

Five carpellate gynoecium: Core eudicotların dişicik sistemi beş meyvə yarpağından (karpel) ibarətdir. Bu, meyvənin inkişafı və toxumların yayılması üçün vacibdir.^[4]

Təsnifatı

Core eudicotlar, çox sayda fəsiləni əhatə edən böyük və müxtəlif bir qrupdur. Ən böyük və tanınmış core eudicot fəsilələrindən bəziləri gülçiçəklilər (Asteraceae), paxlalılar (Fabaceae), söyüdçiçəklilər (Brassicaceae), gülçiçəyikimilər (Rosaceae) və badımcançiçəklilər (Solanaceae) fəsilələridir.^[5]

Əhəmiyyəti

Core eudicotlar, təbiət və insan həyatı üçün böyük əhəmiyyətə malikdir. Onlar qida mənbəyi (meyvə, tərəvəz, dənli bitkilər, qoz-fındıq və s.), dərman, lif, yanacaq və digər məhsulların əsasını təşkil edir.^[6] Core eudicotlar həmçinin ekosistemlərdə mühüm rol oynayır, fotosintez prosesi ilə oksigen istehsal edir, torpağın münbitliyini artırır və biomüxtəlifliyin qorunmasına kömək edir.^[7]

İstinadlar

↑ The Angiosperm Phylogeny Group. "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV". Botanical Journal of the Linnean Society. 181 (1). 2016: 1–20. doi:10.1111/boj.12385.
↑ Endress, P. K.; Friis, E. M. "Fossil evidence of angiosperm diversification: flowering time and its evolutionary consequences". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 365 (1543). 2010: 841–851. doi:10.1098/rstb.2009.0228. PMID 20190190.
↑ Soltis, D. E.; Soltis, P. S.; Endress, P. K.; Chase, M. W. "Phylogeny and evolution of angiosperms". Sinauer Associates. 2005: 1–499.
↑ Judd, W. S.; Campbell, C. S.; Kellogg, E. A.; Stevens, P. F.; Donoghue, M. J. Plant Systematics: A Phylogenetic Approach. Sunderland, Massachusetts: Sinauer Associates. 2008. ISBN 978-0-87893-407-2.
↑ Stevens, P. F. "Angiosperm Phylogeny Website". Missouri Botanical Garden. İstifadə tarixi: 2023-07-22.
↑ Heywood, V. H.; Brummitt, R. K.; Culham, A.; Seberg, O. Flowering Plant Families of the World. Richmond, Surrey: Kew Publishing. 2007. ISBN 978-1-84246-165-5.
↑ Groombridge, B. Global Biodiversity: Status of the Earth's Living Resources. London: Chapman & Hall. 1992. ISBN 978-0-412-47240-4.

[APGIV-1] The Angiosperm Phylogeny Group. "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV". Botanical Journal of the Linnean Society. 181 (1). 2016: 1–20. doi:10.1111/boj.12385.

[Endress2010-2] Endress, P. K.; Friis, E. M. "Fossil evidence of angiosperm diversification: flowering time and its evolutionary consequences". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 365 (1543). 2010: 841–851. doi:10.1098/rstb.2009.0228. PMID 20190190.

[Soltis2005-3] Soltis, D. E.; Soltis, P. S.; Endress, P. K.; Chase, M. W. "Phylogeny and evolution of angiosperms". Sinauer Associates. 2005: 1–499.

[Judd2008-4] Judd, W. S.; Campbell, C. S.; Kellogg, E. A.; Stevens, P. F.; Donoghue, M. J. Plant Systematics: A Phylogenetic Approach. Sunderland, Massachusetts: Sinauer Associates. 2008. ISBN 978-0-87893-407-2.

[Stevens2001_onwards-5] Stevens, P. F. "Angiosperm Phylogeny Website". Missouri Botanical Garden. İstifadə tarixi: 2023-07-22.

[Heywood2007-6] Heywood, V. H.; Brummitt, R. K.; Culham, A.; Seberg, O. Flowering Plant Families of the World. Richmond, Surrey: Kew Publishing. 2007. ISBN 978-1-84246-165-5.

[Groombridge1992-7] Groombridge, B. Global Biodiversity: Status of the Earth's Living Resources. London: Chapman & Hall. 1992. ISBN 978-0-412-47240-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]