Dünya əhalisinin dini tərkibi
Dünya əhalisinin dini tərkibi — Dünya dinlərinin yaranması etnik sərhədlərin dini sərhədlərlə üst-üstə düşməməsini üzə çıxartdı. Sonrakı əsrlərdə dini mənsubiyyətlə etnik mənsubiyyət arasında əlaqə tam zəiflədi. Milli dinlər çox az qalmışdır. Onlara misal olaraq, erməni qriqorian kilsəsi, əksər yaponlar arasında yayılmış sintoizm, pəncablıların bir hissəsi arasında yayılmış sikxizm və s. göstərilə bilər. Adətən, müsəlman ölkəsi adlanan ölkələrdə müxtəlif dinlərin nümayəndələri yayılmışdır. Daha böyük parçalanma bir sıra xristian ölkələri üçün səciyyəvidir. Eyni xalqın bir neçə dini şaxəyə mənsub olması bu xalq daxilində mədəni-məişət fərqlərinin və etnokonfessional qrupların yaranmasına səbəb olur. Belə qruplara farslar arasında zərdüşt dininə sitayiş edənləri, Livan və Suriya ərəbləri arasında druzları və s. göstərmək olar. Bəzən belə bölünmə dövlət səviyyəsində bölünməyə gətirib-çıxarır. Məsələn, müsəlman-pəncablıların Hindistan pəncablılarından ayrılması, qərbi induist-benqallıların şərqi müsəlman-benqallılardan ayrılması bariz nümunə kimi göstərilə bilər.
Dinlərin regionlar üzrə yayılması haqqında demək olar ki, xristian dininin şaxəsi olan protestantlıq Skandinaviya ölkələrində, İngiltərədə və Şotlandiyada yayılmışdır. Belçika, Lüksemburq, Fransa, İspaniya, Portuqaliya, İtaliya, Avstriya və Maltada katolik dini üstünlük təşkil edir. Almaniya, İsveçrə və Niderlandda protestant və katoliklərin sayı təxminən bərabərdir. Yunanıstanda isə pravoslavlar üstünlük təşkil edir.
İnduizmin ən geniş yayıldığı ölkələr Hindistan və Nepaldır. Hind-Çin ölkələrində və Şri-Lankada əksər əhali buddizmə sitayiş edir. Xristianlıq yalnız iki Asiya ölkəsində – Filippində (katolik dini formasında) və Cənubi Kiprdə (pravoslavlıq formasında) üstünlük təşkil edir. Afrika ölkələrində tayfa dinlərinə sitayiş edənlərin sayı xristian və müsəlmanların sayının artması hesabına azalır. Avstraliya və Okeaniyada dindarların əksəriyyəti müxtəlif təriqətli protestantlardır.[1]
İstinadlar
redaktə- ↑ İ.İ.Mərdanov, T.D.Ağayev, M.G.Alməmmədli. "Dünya təsərrüfatının coğrafiyası", Bakı 2013, 150 səh.