Dünya polisi
Dünya polisi və ya qlobal polis — digər suveren dövlətlərə müdaxilə etmək istəyən və ya iddia edən fövqəldövlətə aid edilən qeyri-rəsmi termin. Bu, ilk növbədə Birləşmiş Krallıq və 1945-ci ildən ABŞ-ni təsvir etmək üçün istifadə edilmişdir.[1][2] Buna baxmayaraq, Çinin XXI əsrdə bu rolu öz üzərinə götürməyə çalışdığı irəli sürülür.[3]
Hegemon və qlobal polis terminləri məna baxımından eyni deyil. İlk termin dünyada istənilən yerdə dominant nəzarət imkanlarını müəyyən edir, ikincisi isə monitorinq və tətbiq cəhdləri ilə yanaşı "nəzarətdən kənar" kiçik və ya böyük sahələri də əhatə edə bilər, lakin heç bir effektivlik səviyyəsini müəyyən etmir.
Beynəlxalq hüquqda
redaktəBu vəzifənin heç bir rəsmi tanınması mövcud deyil. Nəzəri cəhətdən beynəlxalq hüquqda bütün millətlər bərabərdir. "Par in parem non habet imperium", yəni bərabərlər arasında səlahiyyətin olmaması prinsipi tətbiq edilir, baxmayaraq ki, əslində bəzi dövlətlər digərlərindən nisbətən daha güclüdür. Dövlətlər "ölməzdir" və onlara ittiham irəli sürülə bilməz.[4]
İstinadlar
redaktə- ↑ Linda Colley, 'Britain and the US once ran the world. Now they're all at sea', The Guardian, 14 June 2017.
- ↑ Gideon Rachman, 'The world would miss the American policeman', Financial Times, 2 September 2013.
- ↑ Jonas Parello-Plesner and Parag Khanna, 'Stop fretting about Beijing as a global policeman', Financial Times, 28 December 2011.
- ↑ Martin Wight, Power Politics (Wight book), 1978, p 98- 109