Düyünlər (roman)
"Düyünlər" romanı – stalinizmin ədalətsiz represiyallarına məruz qalmış insan haqqında Süleyman Vəliyevin romanıdır. Roman stalinizmin ədalətsiz repressiyalarına məruz qalmış bir insanın qayıdışından sonra olan taleyini təsvir edir.
Yazılma tarixi
redaktəRoman 1966-cı ildə Süleyman Vəliyev tərəfindən Bakı şəhərində qələmə alınmışdır. Əsər stalinizmin ifşasından cəmi 10 il sonra ortaya gəlmişdi. Bakı şəhərində Azərneşr nəşriyyatında 1970-ci ildə ayrı kitab ilə çap olunmuşdu. Bu mövzu ilə əlaqədar Azərbaycan ədəbiyyatında ciddi əsərlərdən biridir. Bu əsər haqsız olaraq məhv edilmiş minlərlə həmvətənlərimizin xatirəsinə qoyulan söz abidəsi idi[1].
Süjeti
redaktəƏsərdə neft mexaniki Vasifə öz qohumu, xalaoğlusu Balaxan, şər atır və onun yazdığı məktub Vasifin taleyini sındırır. Çətinlikləri mərdliklə dəf edən Vasif adamlara inamını itirməmişdir. Lakin Vasifin doğma şəhər dönüşü ilə hər şey öz yoluna düşmür, qarşısında geniş yollar açılmır; o, I yenə də müxtəlif adamlarla qarşılaşır. Romanın əsas xətti onun Pakizə ilə məhəbbətini göstərir və Pakizənin onu həyata və sabaha səsləndirməsi.
Tənqidi
redaktəN. Əliyevanın fikrincə roman və onun personaji ikili məzmun daşıyır.
"Vasif surəti də ikili məzmun daşıyır. Onun taleyinin repressiya mövzusu ilə bağlı səhifələri böyük tarixi həqiqətləri əks etdirir, lakin neft istehsalı proseslərinin təsviri publisistik yöndədir". Başqa tərəfdən o qeyd edir ki, "Düyünlər" romanında qiymətli motivlərdən biri şəxsiyyət azadlığı və bütöv insan məsələsi idi. Y. Seyidovun fikrincə "Əsərin dili aydın, yığcam, emosional və bədiidir, süni təmtəraqdan şitliklə birləşən "təbiilikdən" uzaqdır"[2].