Dəmir (II) sulfat

Dəmir(II) sulfat FeSO4 (dəmir kuporosu) - qeyri-üzvi birləşmə, sulfat turşusunun dəmir duzu.

Dəmir (II) sulfat
Ümumi
Kimyəvi formulu	FeSO4
Molyar kütlə	151,932 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq	1,898 q/sm³
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	7720-78-7
PubChem	24393
RTECS	NO8500000
ChEBI	75832
ChemSpider	22804

Fiziki xassələri

Dəmir (II) sulfat - susuz maddədir, rəngsiz, qeyri-şəffaf, olduqca higroskopikdir. Kristallohidratları higroskopikdir,şəffaf açıq mavi-yaşıl kristallardır, FeSO₄•4Н₂О tetrahidrat (rosenit) yaşıl, FeSO₄•4Н₂О monohidrat (smolnokit)rəngsizdir. Güclü büzücü dəmir dadı var.

Alınması

Parçalanma temperaturu 680 °C –dən yuxarı Dəmir (II) sulfatı durulaşdırılmış sulfat turşusunun dəmir ilə reaksiya zamanı almaq olar:

${\ce {Fe{}+ H2SO4 -> FeSO4 + H2 ^}}$

Digər bir üsul, piritin oksidləşdirici yanmasıdır.

${\ce {FeS2{}+ 3 O2 -> FeSO4{}+ SO2}}$

Sənayedə ilmenitdən titan oksid istehsalında yan məhsul kimi alınır.

Kimyəvi xassələri

100 q suda 26,6 q susuz FeSO₄ 20 ⁰C- də, 54,4 q FeSO₄ 56 ⁰C –də həll olunur. Dəmir (II) sulfat məhlulları oksigeninin təsiri ilə tədricən oksidləşir və dəmir (III) sulfata çevrilir.

${\ce {12 FeSO4{}+ 3 O2{}+ 6 H2O -> 4 Fe2(SO4)3{}+ 4 Fe(OH)3 v}}$

480 ⁰C-dən yuxarı temperaturda parçalanır.

${\ce {4 FeSO4 -> 2Fe2O3{}+ 4SO2{}+ O2}}$

Tətbiqi

Mürəkkəb istehsalında, boyanmada (yunun qara rəngə boyanmasında) dəmir kuporosu istifadə olunur. Tibdə dəmir çatışmazlığı anemiyasının müalicəsi və qarşısının alınması üçün dərman vasitəsi kimi tətbiq edilir. Kənd təsərrüfatında bağ ağaclarının püskürtülməsində istifadə olunur.

İstinadlar

1. Волков А. И., Жарский И. М. Большой химический справочник. Современная школа, 2005. — 608 с.
2. Лидин Р. А. Справочник школьника. Химия. — М: 2003.