Dağıstan Dövlət Universiteti
Dağıstan Dövlət Universiteti — Dağıstanın ən böyük ali təhsil müəssisələrindən biridir, böyük bir elm və mədəniyyət mərkəzidir. 1931-ci ildə Dağıstan Dövlət Pedaqoji İnstitutu olaraq qurularaq 1957-ci ilə qədər Dağıstanın Xalq şairi Süleyman Stalskinin adını daşımışdır.
| Dağıstan Dövlət Universiteti DDU ДГУ | |
|---|---|
 | |
 | |
| 42°59′09″ şm. e. 47°29′38″ ş. u. | |
| Əvvəlki adları |
Süleyman Stalski adına Dağıstan Dövlət Pedaqoji İnstitutu V.İ.Lenin adına Dağıstan Dövlət Universiteti |
| Əsası qoyulub | 1931 |
| Tip | dövlət |
| Şəhər | Mahaçqala |
| Ölkə | |
| Ünvan | 367000, Rusiya, Dağıstan Respublikası, Mahaçqala, M Hacıyeva küç 43 |
| Sayt | dgu.ru |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Dağıstan Dövlət Universitetinə 16 elmi və təhsil mərkəzi, 18 fakültə,[1] 97 şöbə, 4 şöbə,[2] 2 muzey (bioloji və tarixi), fundamental kitabxana, bioloji stansiya və planetariya daxildir.[3] Universitetdə 3000 -ə yaxın müəllim və işçi çalışır.
Ümumi məlumat redaktə
Universitetə daxildir:
- 18 fakültə;
- 2 institut;
- 9 filial;
- 86 şöbə;
- 2 muzey: bioloji və tarixi;
- herbari
- 2.500.000 -dən çox cilddən ibarət elmi kitabxana;
- bioloji stansiya;
- planetarium.
Tarixi redaktə
- 8 oktyabr 1931-ci ildə Dağıstan MSSR Xalq Komissarları Şurası "Dağıstan aqro-pedaqoji institutunun açılması haqqında" qərar qəbul etdi. İnstitutun açılışı Oktyabr inqilabının 14-cü ildönümünə təsadüf etdi.
- Noyabr, 1914-cü ildə Pedaqoji İnstitutda dərslər başladı. İnstitutun ilk ilində 75 tələbə qəbul edildi, onlara 10 müəllim tərəfindən dərs verilirdi.
- 1931-ci ildə institutda 3 şöbə açıldı:
- sosial-ədəbi,
- kimyəvi-bioloji
- fiziki və texniki.
Çətin maddi şərtlərə, iş yerlərinin və yataqxanaların olmamasına baxmayaraq, tələbələrin çoxu birinci tədris ilini uğurla başa vurdular. Tələbələr instituta yeni işə qəbulla əlaqədar kəndlərdə aktiv iş aparmaq üçün xüsusi vəzifə ilə imtahan verərək respublikanın rayonlarına göndərildilər.
- 1935-ci ildə ilk məzuniyyət oldu. Universitet ali təhsilli 39 müəllim işə qəbul etdi. Daha sonra universitetdə 260 tələbə təhsil alıb.
2 noyabr 1941-ci ildə Krım Dövlət Pedaqoji İnstitutunun müəllimləri, tələbələri və işçiləri təxliyə üçün Mahaçqalaya gəldilər. Dağıstan Pedaqoji İnstitutunun nümayəndələri gələnlərin yerindəcə yerləşməsinə kömək etdilər, tələbə yataqxanasında yerləşdirildilər və yeməklə təmin olundular. 10 noyabr 1941-ci ildə Dağıstan hökuməti iki pedaqoji institutu bir institutda birləşdirmək qərarına gəldi. Noyabrın 19-da Krımlı tələbələrin Dağıstan Pedaqoji İnstitutuna köçürülməsi ilə bağlı 167 nömrəli əmr imzalandı. Dağıstan Pedaqoji İnstitutunun bir çox müəllimi cəbhəyə yollandığı üçün şöbələrdə kadr çatışmazlığı var idi. Dağıstan Pedaqoji İnstitutunun bir çox müəllimi cəbhəyə getdi və şöbələrdə kadr çatışmazlığı var idi. Krımlar şöbə müdirləri təyin edildi: Zoologiya (professor V.M. Borovski), Riyaziyyat (E.F. Skvortsov), Marksizm-Leninizm (dosent F.S.Zaxoridski), Rus dili (dosent A.I. Germanoviç), dosent N.A.Lebedev Birləşmiş Pedaqoji İnstitutun distant təhsil şöbəsi üzrə direktor müavini oldular.
- 1954-cü ildə institut 6 min kvadratmetrdən çox əraziyə malik olan binanı akt və idman salonları, işıq auditoriyaları və ofisləri ilə birgə aldı. Dərslər bir növbədə keçirilməyə başlandı. Köhnə təhsil binası yataqxanaya çevrildi.[4]
- 1957-ci ildə Pedaqoji İnstitut Dağıstan Dövlət Universitetinə çevrildi. Stasionar şöbədə 5 fakültə təsdiq edildi:
- tarixi və filoloji,
- fiziki və riyazi,
- Təbiət Elmləri fakültəsi,
- Xarici Dillər fakültəsi,
- Mühəndislik və Texniki fakültəsi.
- 1964-cü ildə əksər fakültələrin strukturu dəyişdirildi, yeni kafedralar yaradıldı. Beş fakültə yerinə artıq 8 fakültə var idi. Tələbə kontingenti 4691 nəfər idi. 31 şöbə, 287 müəllim, o cümlədən 6 professor, elmlər doktoru və 93 elmlər namizədi fəaliyyət göstərirdi.
- 1967-ci ildə regional partiya məktəbinin binası universitetə verildi, böyük idman salonu və yataqxananın inşası tamamlandı.
- 1971-ci ildə universitet planetariumunun inşası başa çatdı.
- 1970-ci ildə Dağıstan Politexnik İnstitutu Universitetinin mühəndislik fakültələri əsasında Dağıstanda təşkilat haqqında fərman verildi.
- 1972-ci ildə universitet 1973-cü ildə bölünmüş İqtisadiyyat və Hüquq fakültəsini təşkil etdi:
- İqtisadiyyat fakültəsi
- Hüquq fakültəsi.
- 1974-cü ildə Sovet Ticarəti fakültəsi və yeni bina istifadəyə verildi.
- 1980-ci ildə artıq universitetdə 7487 nəfər təhsil alırdı. Bu vaxta qədər universitet kitabxanasının kitab fondu 993.864 cild təşkil edirdi və universitetdə artıq var idi:[5]
- 11 fakültə
- 49 şöbə
Rəhbərləri redaktə
| İllər | Rektorları |
|---|---|
| 1954 - 1962 | prof. Abutalıb Əbilov |
| 1962 - 1965 | prof. A.A.Əliyev |
| 1965 - 1987 | prof. Abutalıb Əbilov |
| 1987 - 1991 | Rusiya Təhsil Akademiyasının müxbir üzvü. Əhməd Maqamedov |
| 1992 - 2007 | akademik. Ömər Ömərov |
| с 2007 | prof. Murtuzəli Rabadanov |
Fakultələri redaktə
- Biologiya Fakültəsi
- Ekologiya və Davamlı İnkişaf İnstitutu
- Tarix fakültəsi
- Sosiologiya fakültəsi
- Riyaziyyat və Kompüter Elmləri fakültəsi
- İnformatika və İnformasiya Texnologiyaları fakültəsi
- Şərqşünaslıq fakültəsi
- Xarici Dillər fakültəsi
- Mədəniyyət fakültəsi
- İxtisasartırma fakültəsi
- Psixologiya və Fəlsəfə fakültəsi
- Bədən Tərbiyəsi və İdman fakültəsi
- Fizika Fakültəsi
- Filologiya fakültəsi
- İdarəetmə şöbəsi
- Kimya fakültəsi
- İqtisadiyyat fakültəsi
- Hüquq İnstitutu
2009-cu ilin avqust ayından etibarən Maliyyə və İqtisadiyyat fakültəsi və İqtisadi İdarəetmə fakültəsi yeni İqtisadiyyat fakültəsinə birləşdirildi. 2009-cu ilin sentyabrından Dağıstan Filologiyası fakültəsi Filologiya fakültəsinin bir şöbəsinə çevrildi. Ekologiya və Coğrafiya fakültəsi 2015-ci ildə Ekologiya və Davamlı İnkişaf İnstitutuna çevrildi.
Tanınmış məzunları redaktə
- Əbdül-Qədir Əbdüllətifov (1935-ci il təvəllüdlü) — alim, müəllim, professor, filologiya elmləri doktoru, Dağıstan Dövlət Universitetinin Dağıstan və Şərq ədəbiyyatı kafedrasının müdiri.
- Muxu Əliyev — Dağıstanın birinci prezidenti.
- Samson Broytman — alim, filoloq.
- Şamil Zeynalov — Dağıstanın keçmiş baş naziri.
- Maqomed Maqomedov — Dağıstan Ali Məhkəməsi Rəyasət Heyətinin üzvü.
- Maqomedsalam Maqomedov — Dağıstanın ikinci prezidenti.
- Maqomed-Sultan Maqomedov — Dağıstan Xalq Məclisi sədri və Anji futbol klubunun qurucusu.
- Rauf Munçayev — Rusiya Elmlər Akademiyasının müşaviri, tarix elmləri doktoru, professor, Rusiya Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü.
- Hacı Maqomedov — tanınmış mədəniyyətşünas və filosof.
- Mavlet Batırov — ikiqat Olimpiya çempionu, Dünya Çempionu, sərbəst güləş üzrə Avropa Çempionu.
- Süleyman Kərimov — Rusiya Federal Məclisi Federasiya Şurasının senatoru, sahibkar və xeyriyyəçi.
- Zamir Tərlanov — filoloq, Rusiya Federasiyasının əməkdar elm xadimi.
- Maqomed Nurbaqandov — Rusiya Qəhrəmanı.
İstinadlar redaktə
- ↑ "Факультеты". dgu.ru. 2020-06-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-06.
- ↑ "Филиалы". dgu.ru. 2020-06-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-06.
- ↑ "Сведения об университете". 2016-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-06.
- ↑ Махачкала – Крым. От научных к братским связям // Махачкалинские известия. — 2014. — 4 апреля.
- ↑ "993864 томов". Archived from the original on 2013-10-12. İstifadə tarixi: 2021-10-07.