Daşkəsən
Daşkəsən — Azərbaycan Respublikasının Daşkəsən rayonunun Daşkəsən şəhər inzibati ərazi dairəsində şəhər.[2]
Daşkəsən | |
---|---|
![]() | |
40°31′15″ şm. e. 46°04′53″ ş. u. | |
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
![]() |
Toponimikası Redaktə
Yaşayış məntəqəsi 1930-cu ildə burada dəmir filizi çıxarılması ilə əlaqədar salınmışdır. Daşkəsən kəndi əsasında yaranmışdır. Oykonim "daş (dəmir filizi) çıxarılan yer" mənasındadır.[3]
Tarixi Redaktə
İkinci dünya müharibəsindən sonra 1948-ci il mart ayının 16-da şəhər statusu verilmişdir. Azərbaycanın qərbində "metallurqlar şəhəri" Daşkəsənin inşası ətrafdakı dəmir, kobalt, alunit və digər faydalı qazıntılarla zəngin yataqları mənimsəmək, dağ-mədən işçiləri üçün müvafiq sosial-məişət şəraiti və yaşayış üçün zəruri infrastruktur yaratmaqla Cənubi Qafqazda metallurgiyanın xammal bazasının əsasını qoymaq məqsədi daşıyırdı. Şəhərin tikintisi burada Azərbaycan Dağ-Mədən Filizsaflaşdırma Kombinatının yaradılması ilə paralel aparıldı. 1944-cü ildə həmin müəssisənin özülü qoyuldu. 1954-cü ildə isə burada dəmir filizinin zənginləşdirilməsinə və dəmir konsentratı istehsalına başlanıldı.[4] 1956-cı ildən şəhərin daxil olduğu Dəstəfur rayonunun adı dəyişdirilərək Daşkəsən rayonu adlandırılıb.
Tarixi abidələri Redaktə
Daşkəsən şəhərində aşağıdakı daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələri qeydə alınmışdır:
İnventar № | Abidənin adı | Tarixi | Yerləşdiyi ünvan | Növü | Əhəmiyyət dərəcəsi |
---|---|---|---|---|---|
4180 | Körpü[5] | Qeyd olunmayıb | Daşkəsən şəhəri | Memarlıq | Yerli |
5631 | Böyük Vətən müharibəsində həlak olmuş həmvətənlərimizin xatirə abidəsi[6] |
Qeyd olunmayıb | Daşkəsən şəhəri | Monumental və xatirə | Yerli |
Coğrafiyası və iqlimi Redaktə
Şəhər Qoşqar çayının sol sahilində, dağlıq ərazidə, dəniz səviyyəsindən 1600 metr hündürlükdə, Gəncə şəhərindən 43 kilometr, Bakı şəhərindən isə 406 kilometr məsafədə yerləşir.
Əhalisi Redaktə
İl | Daimi əhali | Kişilər | Qadınlar |
---|---|---|---|
1999[7] | 9364 | 4527 | 4837 |
2009[8] | ↗10566 | ↗5141 | ↗5425 |
İqtisadiyyatı Redaktə
Mədəniyyəti Redaktə
Şəhərdə Mərkəzi Kitabxana və 1 №-li şəhər kitabxanası, Daşkəsən şəhər Uşaq İncəsənət Məktəbi, Daşkəsən Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi, Daşkəsən rayon Heydər Əliyev Mərkəzi, Daşkəsən Dövlət Rəsm Qalereyası,[9] Daşkəsən şəhər 2 saylı uşaq bağçası, Daşkəsən şəhər uşaq, gənclər və idman məktəbi,[10] Daşkəsən Rayon Mədəniyyət Mərkəzi[11] fəaliyyət göstərir.
Şəhərin kənarında mərmər ocağı, içində Böyük Vətən Müharibəsi şəhidlərinə həsr olunmuş xatirə abidəsi, tarixi körpü mövcuddur.[12]
Təhsil Redaktə
Şəhərdə Daşkəsən şəhər İ.Nəsimi adına 1 saylı tam orta məktəb, Daşkəsən şəhər A.Mürsəlov adına 2 saylı tam orta məktəb, Daşkəsən şəhər N.Nərimanov adına 3 saylı tam orta məktəb və Daşkəsən şəhər S.Vurğun adına 4 saylı tam orta məktəb fəaliyyət göstərir.[13]
Din Redaktə
Şəhərdə 16 iyul 2010-cu ildə qeydiyyatdan keçən, şəhadətnamə nömrəsi 100110 A3-442 olan Daşkəsən şəhəri "Cümə" məscidi məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.[14]
Səhiyyə Redaktə
Şəhərdə Daşkəsən Rayon Mərkəzi Xəstəxanası yerləşir.[15]
Tanınmış şəxsləri Redaktə
- Arzu Zeynalov — Vətən müharibəsi şəhidi
- Asif Tağıyev — Vətən müharibəsi şəhidi
Şəkillər Redaktə
-
Futbol meydançası
-
Daşkəsən şəhər avtovağzalı
-
Gənclər mərkəzi
İstinadlar Redaktə
- ↑ http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=149514&pno=45.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 44" (PDF). 2022-01-28 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-05-02.
- ↑ Daşkəsən // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. 152. ISBN 978-9952-34-155-3.
- ↑ "Azərbaycanda dəmir filizi yataqları bazasında metallurgiya kompleksi yaradılır". 2022-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-19.
- ↑ "Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 107" (PDF). 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-07.
- ↑ "Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 142" (PDF). 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-07.
- ↑ Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. 77.
- ↑ Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. 86.
- ↑ ""Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı" (PDF). 2021-11-10 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-01-26.
- ↑ "Hamlet Qasımov. Daşkəsən yeni görkəmdə. Xalq qəzeti. 2009, 3 sentyabr, səh.10". 2022-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-29.
- ↑ "Regional Mədəniyyət və Turizm İdarələrinin İnteqrasiyalı İdarəetmə Planı" (PDF). 2022-03-03 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-01-29.
- ↑ "Regional Mədəniyyət və Turizm İdarələrinin İnteqrasiyalı İdarəetmə Planı" (PDF). 2022-03-03 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-01-29.
- ↑ "Daşkəsən Rayon Təhsil Şöbəsi. Ümumtəhsil məktəbləri". 2022-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-23.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş Üzrə Dövlət Komitəsi. Müsəlman Dini İcmalar (2010), səh. 22" (PDF). 2022-06-26 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-09.
- ↑ "Səhiyyə Nazirliyinin tabeliyindən çıxarılan tibb müəssisələrinin siyahısı təsdiq edilmişdir (pediatriya.az)". 2021-06-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-07.