Darbxanə

Darbxanə, Osmanlı Dövlətində pul kəsilən yer. Darbxanənin tarixi qədimlərə söykənir. Osmanlı Dövlətində ilk pul Osman Qazi zamanında düzəldiyi məlum olursa da, harada buraxıldığı bilinmir. Məlum olan ilk Osmanlı darbxanəsi, Orxan Qazi zamanında pulların qoyulduğu Bursa darbxanəsidir. Sonralar Səlcuqlular dövründə olduğu kimi, Osmanlı Türkləri də, bir çox yerlərdə xüsusən qızıl, gümüş və mis yataqlarının yerləşdiyi ərazilərdə darbxanələr qurdular. 1453-cü ildə İstanbulun fəthi ilə birlikdə Fateh Sultan Mehmet, pul üçün ayrı-ayrı darbxanələr qurdurdu. Pulcuq basılan yerə pul darbxanəsi deyilirdi.

Osmanlı Dövlətinin, başda İstanbul olmaqla Bursa, Ədirnə, Amasiya Ayasuluğ, Üsküb, Belqrad, Serez, Diyarbəkir, Hələb, Bağdad, Tripoli, Əlcəzair, Tunis, Misir, Bosnasarayı və Tiflis şəhərlərində darbxanələri vardır. Sultan III Mustafa dövründən etibarən Misir, Tripoli, Tunis və Əlcəzair xaricindəki darbxanələr ləğv edildi. Darbxanə əvvəlcə saray xaricində Bəyazid ilə Koska arasında Simkeşxanə Xanda ikən, sonradan sarayın birinci həyətinə və indiki yerinə köçürülüb. 1789-cu ildə darbxanə təmir edilərək cihazları yeniləndi. Tənzimatdan sonra darbxanə, idarə olaraq Maliyyə nazirliyinin tabeçiliyinə keçdi. 1842-ci il tarixinə qədər çəkiclə döymə vasitəsilə aparılan pul çap prosesi, çıxarılan bir fərman ilə siferblat üsuluna, 1853-cü ildə pres, 1911-ci ildən sonra isə maşınqayırma presi üsuluna keçirildi. Sultan Əbdüləzizin dövründə inşa edilən darbxanə binası, Respublika dövründə də istifadə edilməyə davam edildi.

Mənbə

• Ortadoğu ve Anadolu'ya yerleşen Türklerin 9'uncu yüzyıldan itibaren kurdukları irili, ufaklı devlet ve beyliklerin muhtelif kasabalarında madeni para basılmış ve para basılan mahallere öteden beri "Darphane" denilmişti.
• DARBHÂNE