Dieqo Armando Maradona
Dieqo Armando Maradona (30 oktyabr 1960[2][3][…], Lanus[d], Buenos-Ayres əyaləti[d] – 25 noyabr 2020[4], Diqe-Luxan[d], Buenos-Ayres əyaləti[d][1]) — Argentinalı keçmiş futbolçu və məşqçi. 25 noyabr 2020-ci ildə vəfat edib. O, klub karyerası ərzində "Argentinos Xuniors", "Boka Xuniors", "Barselona", "Napoli", "Sevilya" və "Newell's Old Boys" klublarında oynayıb.
| Dieqo Maradona | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| isp. Diego Armando Maradona | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ümumi məlumatlar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tam adı | Dieqo Armando Maradona | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ləqəbi | Tüklücə, Qızıl oğlan, Onluq, Ulduz çəlləyi, Futbol Mikelancelosu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Doğum tarixi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Doğum yeri | Lanus, Argentina | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vəfat tarixi | (60 yaşında) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vəfat yeri | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vətəndaşlığı |
 Argentina |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boyu | 167 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Çəkisi | 70 kq | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mövqeyi |
hücuma meyilli yarımmüdafiəçi hücumçu |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Əsas ayağı | sol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Karyerası | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Təltif və medalları | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İmzası | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gənclər arasında dünya çempionu 1979. 1986 Dünya Kubokunun ən yaxşı oyunçusu. 1979 və 1980-ci illərdə Cənubi Amerikada ilin futbolçusu. İki dəfə dünya çempionatlarının simvolik komandalarının üzvü.[5] "Boka Xuniors" ilə Argentina çempionu, "Napoli" klubu ilə ikiqat İtaliya çempionu.
FİFA-nın rəsmi saytında səsvermə yolu ilə 20-ci əsrin ən yaxşı futbolçusu 53,6% səs toplayıb; FİFA Futbol Komissiyasının məlumatına görə isə, Maradona 20-ci əsrin 3-cü futbolçusudur.[6][7]
Klassik 10 nömrə mövqeyində oynayan və yaradıcı pleymeyker olan Maradona, transfer qiyməti ilə iki dəfə dünya rekordu qıran ilk oyunçu olub. Bu rekordlar 1982-ci ildə 5 milyon funt-sterlinqə "Barselona"ya transfer olunduğu zaman və 1984-cü ildə 6,9 milyon funt sterlinqə "Napoli"yə transfer olunduğu zaman baş verib.
Argentina millisi ilə milli komanda karyerasında 91 oyun keçirib və 34 qol vurub. Maradona dörd FIFA Dünya Kubokunda iştirak edib. Argentina millisi ilə 1986-cı ildə Meksikada keçirilən Dünya Kubokunda Argentinanın kapitanı olur və gözəl oyunu ilə onları Qərbi Almaniya üzərində qələbə qazandıqları finala daşıyır. Maradona bu turnirdə turnirin ən yaxşı oyunçusu kimi Qızıl Topu qazanır. 1986 Dünya Kubokunun 1/4 finalında o, İngiltərə üzərində 2–1 hesablı qələbə qazandıqları oyunda hər iki qolu vurur və hər iki qol tarixə düşur. İlk qol "Tanrının Əli" kimi tanınan və cəzasız qalan qayda pozuntusundan vurulan qol idi. İkinci qol isə, 2002-ci ildə FIFA.com seçiciləri tərəfindən "Əsrin qolu" seçilən və Maradonanın 60 metr driblinq edərək beş İngiltərə oyunçusunu keçdikdən sonra vurduğu qol idi.
HəyatıRedaktə
Dieqo Armando Maradona 1960-cı il oktyabr ayının 30-da Argentinanın Villa Fiorito şəhərində anadan olub. 2020-ci il 25 noyabr 60 yaşında qəfil ürək tutması nəticəsində vəfat edib.
KaryerasıRedaktə
Argentinos JuniorsRedaktə
Dieqo Armando Maradona peşəkar karyerasına 20 oktyabr 1976-cı ildə "Argentinos Juniors" futbol klubunda başlayıb. O, 5 il bu klubda çıxış edərək, 77 matçda 115 qol vuraraq komandasının əsas oyunçusuna çevrilib.
Maradona "Argentinos Juniors" klubunda böyük istedad kimi kəşf edildi və tezliklə komandanın lideri oldu. O, bu klubda oynayarkən ötürmə oyunu və texniki bacarığı ilə xüsusilə diqqət çəkib. O, yaşı az olmasına baxmayaraq komandasının kapitanlığını da üzərinə götürüb.
Bu klubda oynayarkən Maradona bir çox diqqətəlayiq nailiyyətlər əldə edib. Məsələn, o, 1979-cu ildə Primera División (Argentina 1-ci Divizion) çempionluğunu qazandı və elə həmin il Copa Libertadores (Cənubi Amerika Kuboku) finalına yüksəldi. Maradona həmçinin 1979-cu ildə Argentina futbolunun ən dəyərli oyunçusu (Footbolista del Año) seçilib.
"Argentinos Juniors" klubunda çıxış edərkən Dieqo Armando Maradona karyerasının ilk illərində böyük istedad olduğunu sübut etdi və oradakı uğurları sayəsində dünyada məşhurlaşdı. Onun bu klubda oynadığı dövr Maradonanın futbolçu karyerasının mühüm hissəsidir.
Boka XuniorsRedaktə
Maradona 20 fevral 1981-ci ildə, 4 milyon dollara transfer olunduğu "Boka Xuniors" ilə müqavilə imzalayır.[8] O, iki gün sonra "Talleres de Kordoba" ilə oyunda debüt etdi və klubun 4–1 hesablı qələbəsində iki qol vurdu. Aprelin 10-da Maradona La Bombonera stadionunda "River Pleyt" ilə ilk Superklasiko oyununda meydana çıxır. Boka, bu oyunda Maradonanın Alberto Tarantini və Fillolu keçərək qol vurması ilə River Pleyti 3–0 məğlub edir.[9] Maradona və "Boka Xuniors"un meneceri Silvio Marzolini arasında inamsız münasibətə baxmayaraq, "Boka Xuniors" uğurlu bir mövsüm keçirdir və "Racing Club"u bir xal qabaqlayaraq liqa çempionluğunu qazanır.[10][11] Bu, Maradonanın Argentinanın daxili liqasında qazandığı yeganə titul olur. Maradona bu klubda 40 oyunda meydana çıxır və 28 qol vurur.
BarselonaRedaktə
O, 1982-ci ildə o dövr üçün rekord məbləğə, 5 milyon funt sterlinqə İspaniyanın "Barselona" klubuna transfer olur.
NapoliRedaktə
Dieqo Armando Maradona 1984–1991-ci illərdə "Napoli" klubunda çıxış edib. Bu müddətdə Maradona "Napoli"nin heyətində 170 oyunda meydana çıxıb və 115 qol vurub, komandası isə İtaliya A Seriyasının çempionluğunu qazana bilib.
Maradonanın "Napoli"də oynadığı müddət ərzində "Napoli" tarixində ilk dəfə A Seriya çempionluğunu (1986–87 mövsümü) və iki dəfə İtaliya Kubokunu (1986 və 1987) qazanıb.
Maradonanın "Napoli"dəki çıxışı onu tarixin ən yaxşı oyunçularından birinə çevirdi. Bundan əlavə, Maradona Napolidə komandasının kapitanı olub və komandasını İtaliya kuboku və UEFA Çempionlar Liqasına qədər yüksək səviyyəli turnirlərə aparıb. Bu dövr Maradona üçün həm futbol, həm də şəxsən çox önəmlidir.
O, Argentina millisinin şərəfini qoruduğu 91 matçda 34 qol vurub.
1986-cı ildə Argentina yığmasının qızıl medal qazandığı dünya çempionatında Maradonanın 1/4 finalda İngiltərə yığmasının qapısından əllə keçirdiyi top uzun müddət müzakirə mövzusu olub. Səbəbkarın özü hakimin hesaba aldığı topu "tanrının əli" vasitəsilə qapıdan keçirdiyini bildirib.
1991-ci ildə İtaliya çempionatı matçından sonra dopinq-testdən keçən Maradonanın kokain qəbul etdiyi aşkarlanıb. İki il sonra İspaniya "Sevilya"sına transfer olan futbolçu 1994-cü il dünya çempionatında forma geyib, lakin onun yenə qadağan olunmuş dərman preparatı qəbul etdiyi ortaya çıxdığından, 15 aylıq diskvalifikasiya olunaraq, yarışdan kənarlaşdırılıb.
Cəzalı olduğu müddətdə o, vətənində "Deportivo Mandiyu" və "Rasinq" klublarında baş məşqçi kimi çalışıb, diskvalifikasiyası başa çatdıqdan sonra isə o, "Boka Huniors"a qayıdıb, lakin kokain aludəçiliyindən qurtula bilməməsi üzündən 1997-ci ildə futbolçu karyerasını başa vurub.
Eniş-çıxışlarla, qalmaqallarla zəngin həyatına baxmayaraq, Maradona 2000-ci ildə FİFA tərəfindən braziliyalı Pele ilə birgə XX əsrin ən yaxşı futbolçusu seçilib, lakin o, təntənəli mərasimdə öz mükafatını aldıqdan sonra Pelenin də təltif olunmasını gözləmədən zaldan çıxıb. O ertəsi gün verdiyi açıqlamada yalnız özünü dünyanın ən yaxşı futbolçusu hesab etdiyi üçün belə addım atdığını bildirib.
Pele isə Maradonanın Argentina millisinə baş məşqçi təyin olunmasını belə şərh edib: "Güclü və əfsanəvi futbolçular baş məşqçilikdə bir o qədər zəifdirlər".
İstinadlarRedaktə
- ↑ 1 2 https://www.clarin.com/zonales/conmocion-country-murio-maradona-recibimos-vecino-_0_JQopO_t9U.html.
- ↑ Diego Maradona // Transfermarkt (çd.). 2000.
- ↑ Diego Maradona // FBref.com (çd.).
- ↑ Diego Maradona // https://autority.snk.sk/cgi-bin/koha/opac-authoritiesdetail.pl?marc=1&authid=200320.
- ↑ "Все символические сборные 15 чемпионатов мира" (rus). Спорт-Экспресс. 1998-05-28. 2013-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 yanvar 2023.
- ↑ "У футбола теперь двуглавый король" (rus). Спорт-Экспресс. 2000-12-13. 2012-01-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 yanvar 2023.
- ↑ "Pele, Maradona each win FIFA century awards after feud" (ingilis). Sports Illustrated. 2000-12-11. 2011-01-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 yanvar 2023.
- ↑ Arcucchi, Daniel. "Aquella jugada que llevó a Maradona a Boca" (ispan). 22 fevral 2011. 30 sentyabr 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ "25 años de romance". Clarín (ispan). 22 fevral 2006. 2010-09-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 yanvar 2023.
- ↑ "Maradona por Maradona". Clarín (ispan). 24 sentyabr 2000. 2020-11-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 yanvar 2023.
- ↑ Gorgazzi, Osvaldo José. "Argentina 1981 - Campeonato Metropolitano". RSSSF. 2020-11-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 yanvar 2023.
