Diggerlər
Diggerlər (ing. Diggers, "yerqazanlar"), özlərini adlandırırdılar — "həqiqi levellerlər" (ing. True Levellers) — 1649-cu ildə, İngiltərə burjua inqilabı illərində meydana gəlmiş şəxsi mülkiyyət, ilk növbədə isə torpaq üzərində şəxsi mülkiyyət əleyhinə çıxan yoxsul kəndlilər hərəkatı.
Tarixi redaktə
Diggerlər özlərini "həqiqi levellerlər" adlandırırdılar. Diggerlər xüsusi mülkiyyətin əleyhinə idilər. Torpaq sahibliyinə qarşı çıxan diggerlər dinc yolla mübarizə aparırdılar. Onlar icma torpaqlarını belləyir və bütün yoxsulları onlara qoşulmağa çağırırdılar. Torpaq sahibliyinə qarşı çıxan diggerlər dinc yolla mübarizə aparırdılar. Onlar icma torpaqlarını belləyir və bütün yoxsulları onlara qoşulmağa çağırırdılar. Diggerlər bu yolla çoxlu tərəfdar toplamağa və xüsusi mülkiyyət olmayan bir cəmiyyət qurmağa ümid edirdilər. Onlar əslində özlərini həqiqi xalq müdafiəçiləri adlandırırdılar. Diggerlərin rəhbəri Cerard Uinstenli olmuşdur. Ancaq diggerlər istəklərinə nail ola bilmədilər.1649-cu ildə islahatları konstitusiya yolu ilə keçirməyin mümkünsüzlüyünü anlayan levellerlər Solsberidə üsyana başladılar. Kromvel və Ferfaks onlara qarşı süvari qoşunların ən yaxşı hissələrini göndərdilər. 14 maydan −15 maya keçən gecə üsyançılar darmadağın edildilər. Ancaq inqilabın demokratik qüvvələrinin dağıdılması respublikanın sosial bazasını daraltdı və bu da son nəticədə Respublikanın süqutunu şərtləndirdi.
Ədəbiyyat redaktə
- The Digger Movement in the Days of the Commonwealth Qutenberq layihəsində.
- Hill, Christopher. Levellers and True Levellers // The World Turned Upside Down: Radical Ideas During the English Revolution. London: Temple Smith. 1972. ISBN 0-85117-025-0.
- Petegorsky, David W. Left-wing Democracy in the English Civil War: Gerrard Winstanley and the Digger Movement. Stroud: Alan Sutton. 1995 [1940]. ISBN 0-7509-1053-4.
- Johannes Agnoli. Subversive Theorie (Subversive Theory)
- Kennedy, Geoff. Diggers, Leveller and Agrarian Capitalism : Radical Political Thought in Seventeenth Century England. United States: Lexington Books. 2008.