Dnepr SES
Dnepr SES (ukr. Дніпровська ГЕС), həmçinin DneproHES (rus. ДнепроГЭС), daha əvvəl — V. İ. Lenin adına Dnepr SES — Ukraynanın cənubundakı Zaporojye şəhərində Dnepr çayı üzərində qurulmuş su-elektrik stansiyası. Bu, Dnepr su-elektrik stansiyaları kaskadının beşinci mərhələsidir. Ukraynanın ən böyük su-elektrik stansiyası olan Dnepr SES 1932–1956-cı illərdə SSRİ və Avropanın ən böyük su-elektrik stansiyası olmuşdur.
| Dnepr SES | |
|---|---|
| ukr. Дніпровська ГЕС | |
 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Çay | Dnepr |
| Sahibi | "Ukrhidroenerqo" |
| Status | Faəliyyət göstərir |
| Tikilmə tarixi | 1927 |
| Əsas xüsusiyyətləri | |
| Təxmini basqı | 36,3; 34,3 m |
| Elektrik enerjisi gücü | 1.578,6 MVt |
| Avadanlıq xüsusiyyətləri | |
| Turbin tipi | radial-oxlu, fırlanan qanadlı, pərvanəli |
| Turbin sayı | 3×F-193, 6×РО-123-ВМ, 6×ПЛ-40-В-700, 2×ПР-В-680, 1×РО СН |
| Elektrogenerator | 3×АТ-1, 6×СВ 1160/180-72М, 6×СВ 1230/140-56М, 2×СВ 1230/140-56, 1×СН |
| Generatorun gücü | 9×72, 5×120, 1×119, 2×104,5, 1×2,6 MVt |
| Əsas qurğular | |
| Bənd tipi | beton |
| Bəndin hündürlüyü | 64 m |
| Bəndin uzunluğu | 760,5 m |
| Şlüz | tək filamentli bir kameralı və iki kameralı |
| Digər məlumatlar | |
| Mükafatlar |
 |
| Yerləşməsi | |
| 47°52′08″ şm. e. 35°05′16″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Ukrayna |
| Yer |
Zaporojye,  Ukrayna |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Dnepr su-elektrik stansiyasının tikintisi QOELRO planı ilə nəzərdə tutulmuşdu, stansiya bu plana uyğun olaraq tikilmiş ən böyük elektrik stansiyası oldu. Onun tikintisinə 1927-ci ildə başlanmış, ilk hidroaqreqatlar 1932-ci ildə istismara verilmiş, 1939-cu ildə isə Dnepr SES-in tikintisi başa çatdırılmışdır. Elektrik stansiyası SSRİ-də sənayeləşmənin ən məşhur simvollarından birinə çevrildi, eyni zamanda Zaporojyedə böyük sənaye müəssisələri kompleksi tikildi. Böyük miqdarda ucuz elektrik enerjisi istehsal etməklə yanaşı, Dnepr SES Dnepr relslərini su altında saxlamaqla Dneprdə fasiləsiz naviqasiyanın təmin edilməsi problemini həll etdi.
Böyük Vətən müharibəsi illərində Dnepr su-elektrik stansiyası əvvəlcə sovet, sonra isə alman qoşunları tərəfindən partladıldı. 1944-cü ildə stansiyanın bərpasına başlanıldı, 1950-ci ildə sonuncu su elektrik aqreqatının işə salınması ilə bərpa işi başa çatdırıldı, eyni zamanda stansiyanın gücü artırıldı. 1969–1980-ci illərdə stansiya başqa bir su-elektrik stansiyasının (Dnepr SES-2) və gəmi şlüzlərinin ikinci sırasının tikintisi ilə genişləndirildi və onun gücü iki dəfədən çox artdı. 1990-cı illərin ortalarından etibarən Dnepr SES modernləşdirilib, o cümlədən stansiyanın gücünün tədricən artırılması ilə su elektrik aqreqatlarının dəyişdirilməsi həyata keçirilib. Dnepr SES-in sahibi hazırda "Ukrhidroenerqo" dövlət şirkətidir.