Vikipediya

Donald Trampın ikinci impiçmenti

Donald Trampın ikinci impiçmenti — ABŞ Kapitolinin zəbt edilməsindən sonra başlanıb, bu zaman prezident Donald Trampın tərəfdarları onun təşəbbüsü ilə seçki səslərinin hesablanmasının qarşısını almaq üçün Kapitoli binasını ələ keçiriblər. Bundan sonra ölkədəki çoxsaylı hökumət xadimləri onu zorakılıqlara təhrik etməkdə günahlandırıb və istefaya çağırıblar. İmpiçment prosesi 2021-ci il yanvarın 13-də ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatası tərəfindən başlayıb. 13 fevral 2021-ci ildə Senat 57 lehinə, 43 əleyhinə səslə məhkumluğun əleyhinə səs verdi.

Respublikaçı Donald Tramp, ABŞ-ın 45-ci prezidenti (2017–2021)
Prezident Trampın tərəfdarları tərəfindən Kapitolinin işğalı (6 yanvar 2021)

Hadisələrin gedişatı

redaktə

ABŞ Konqresinin Demokrat və Respublikaçı partiyalardan olan üzvləri, o cümlədən Nümayəndələr Palatasının spikeri Nensi Pelosi, Senatda azlıqların lideri Çak Şumer və əlaqədar rəsmilər, Trampın səlahiyyətlərindən və idarəetmə məsuliyyətlərindən dərhal məhrum edilməsinə çağırıblar. ABŞ Konstitusiyasına iyirmi beşinci düzəliş və ya impiçment və sonradan məhkumetmə[1]. Əgər bu tədbirlərdən hər hansı biri 20 yanvar 2021-ci il tarixinə qədər görülsəydi, aşağıdakı nəticələrə səbəb olardı:

  • Prezident Tramp istefa versəydi, ABŞ-ın vitse-prezidenti Mayk Pens ABŞ-ın 46-cı prezidenti olacaq; bu halda o, cəmi bir neçə gün prezident olacaq, bundan sonra onu 2020-ci il seçkilərində seçilmiş 47-ci prezident Cozef Bayden əvəz edəcək. Beləliklə, Mayk Pens prezidentlik müddətinin 31-ci günündə vəfat edən Uilyam Henri Harrisonun hakimiyyətinin rekordunu qıracaqdı; bu həm də tarixdə ABŞ prezidentinin ikinci istefası olacaq; Birincisi, prezident Riçard Niksonun Watergate qalmaqalındakı roluna görə istefa verməsi idi.
  • Əgər hökumət rəsmiləri ABŞ Konstitusiyasına İyirmi Beşinci Düzəlişdə yer alan səlahiyyətləri həyata keçirsəydilər, Mayk Pens dövlət başçısının "səlahiyyət və vəzifələrini" öz üzərinə götürəcək, Donald Tramp isə qanuni səlahiyyətdən məhrum edilmiş prezident kimi qalacaq; bu İyirmi Beşinci Düzəlişin 4-cü Bölməsindən istifadə üçün tarixi presedent yaradacaq[2][3]. Bu halda Cozef Bayden hələ 20 yanvar 2021-ci ildə ABŞ-ın 46-cı prezidenti olacaqdı.
  • Trampın impiçmenti və sonradan məhkumluğu səlahiyyət müddəti bitməmiş elan olunsaydı, Mayk Pens ABŞ-ın 46-cı prezidenti, Donald Tramp isə ölkə tarixində impiçment nəticəsində mühakimə olunan ilk prezident olacaqdı; bu həm də onu iki dəfə impiçmentə məruz qalan ilk prezident edəcək

Yanvarın 7-də axşam saatlarında Senat və Nümayəndələr Palatasının 200-dən çox üzvü Trampın istənilən vasitə ilə vəzifəsindən uzaqlaşdırılmasını tələb edirdi.[4] Spiker Pelosi bildirib ki, Donald Trampın Nazirlər Kabineti onun səlahiyyətlərini "Amerikaya qarşı silahlı üsyana" təhrik etdiyinə görə İyirmi Beşinci Düzəliş vasitəsilə ləğv etməsə, Nümayəndələr Palatası ikinci impiçment prosesinə başlayacaq.[5]

ABŞ Demokratik Partiyası 11 yanvar 2021-ci il[6] bazar ertəsi günü Trampın impiçmentinə dair qətnamə dərc etməyi planlaşdırır. Medianın məlumatına görə, ən azı yanvarın 9-u axşama qədər vitse-prezident Mayk Pens Konstitusiyaya İyirmi Beşinci Düzəlişdən istifadəni istisna etməyib və bu ehtimalı ciddi şəkildə nəzərdən keçirirmiş.

13 yanvar 2021-ci ildə ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatası səs çoxluğu ilə Donald Trampın impiçmenti təşəbbüsünü dəstəklədi[7]. ABŞ Senatı 2021-ci il fevralın 9-da artıq vəzifəsini tərk etmiş Trampın impiçmenti məsələsinə baxmağa başlayıb[8]. Fevralın 13-də keçirilən səsvermə nəticəsində Tramp bəraət qazanıb[9][10].

ABŞ Konstitusiyasına İyirmi Beşinci Düzəlişin Tətbiqi

redaktə

Konstitusiyaya İyirmi beşinci Dəyişiklik Prezidentin səlahiyyətlərini vaxtından əvvəl dayandırmaq məcburiyyətində qaldığı halda Prezidentin səlahiyyətlərinin həyata keçirilməsi qaydasını müəyyən edir. Əksər hallarda düzəliş səhhətinə görə vəzifələrini yerinə yetirə bilməyən şəxslərin vəzifədən kənarlaşdırılması üçün istifadə olunsa da, düzəlişin 4-cü bölməsi Nazirlər Kabinetinin əksəriyyətinin dəstəyi ilə vitse-prezidentin səlahiyyətlərini nəzərdə tutur. prezidentin hökumət rolunu yerinə yetirə bilməyəcəyini bəyan etmək. Belə olan halda vitse-prezident vəzifəsindən kənarlaşdırılan prezidentin vəzifələrini öz üzərinə götürməlidir.

Senator Elizabet Uorren Devosu istefasına görə tənqid etdi, bu isə onun Trampı vəzifədən uzaqlaşdırmaq üçün 25-ci Düzəlişə müraciət etməsinə mane oldu.[11] Nümayəndələr Palatasının çoxluq lideri Jim Cliburn DeVos və Nəqliyyat Katibi Elaine Chao-nu prezident Trump-ın kabinetindən istefa verməklə "məsuliyyətdən qaçmaqda" günahlandırdı.[12]

Bununla belə, media xəbər verir ki, Betsi Devos vəzifəsini tərk etməzdən əvvəl kabinetin digər üzvləri ilə prezidentin səlahiyyətlərindən məhrum edilməsi üçün Konstitusiyaya İyirmi Beşinci Düzəlişin tətbiq edilməsi imkanını müzakirə edib.[13] Buna baxmayaraq, o, belə bir presedenti qeyri-mümkün hesab edib və etiraz olaraq istefa verib.

Parlament dinləmələrinin nəticəsi

redaktə
 
Patrick Leahy Senatın Donald Trampın impiçmenti ilə bağlı qərarını rəsmiləşdirir (13 fevral 2021-ci il)

İclas başlamazdan əvvəl Respublikaçılar Partiyasından Trampın müttəfiqi olan senator Tom Kotton bildirib ki, Konstitusiya Senata keçmiş prezidenti impiçment etmək səlahiyyəti vermir.[14] Bununla belə, hüquqşünas alimlər Brayan Kalt və III Frenk Bouman hesab edirlər ki, artıq vəzifəsini tərk etmiş dövlət qulluqçusunun impiçmenti konsepsiyası üçün "əsaslı tarixi sübutlar" var. "1776–1787-ci illər arasında" on ştat öz konstitusiyalarında impiçmenti qeyd etdi və onların yarısı açıq şəkildə "gec" impiçmentə icazə verdi; onların heç biri belə işlərə baxılmasına qadağa qoymadı[15]. Üstəlik, 1876-cı ildə hazırda istefada olan Müharibə Katibi William Worth Belknap-ın vəzifəsindən uzaqlaşdırılması üçün tarixi bir presedent var.

13 fevral 2021-ci ildə Senat impiçmentlə bağlı təqsirli hökmün əleyhinə səs verdi: lehinə 57, əleyhinə 43 səs. Qərarın uğurlu olması üçün lehinə minimum 67 səs lazım idi[16][8][17].

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ "Capitol riot: Democrats seek Trump's removal from office". BBC News. January 7, 2021. 2021-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-07. (#redundant_parameters)
  2. ↑ Bomboy, Scott. "Can the Cabinet "remove" a President using the 25th amendment? - National Constitution Center". National Constitution Center – constitutioncenter.org (ingilis). 2017-10-12. 2021-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-08.
  3. ↑ Moneymaker, Anna. "Calls to replace Trump via the 25th Amendment are growing. Here's why it's never happened before". History & Culture (ingilis). 2021-01-07. 2021-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-08.
  4. ↑ "Впервые в истории США: Трампу вынесли второй импичмент". РИА Новости (rus). 20210114T0625. 2021-01-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-14.
  5. ↑ Conradis, Brandon. "Pelosi vows to impeach Trump again — if Pence doesn't remove him first". TheHill. 2021-01-07. 2021-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-10.
  6. ↑ "US Capitol riots: Mike Pence still considering invoking 25th Amendment to oust Trump". 2021-01-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-10.
  7. ↑ "Дональд Трамп стал первым президентом в истории США, которому дважды вынесли импичмент". Эхо Москвы (rus). 2021-01-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-14.
  8. ↑ 1 2 Сенат признал конституционным процесс импичмента Трампу Arxivləşdirilib 2021-02-10 at the Wayback Machine новостной агрегатор FORBES, 10 февраля 2021 года
  9. ↑ "Donald Trump acquitted in impeachment trial". the Guardian (ingilis). 2021-02-13. 2021-02-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-13.
  10. ↑ "Дональд Трамп оправдан Сенатом США в рамках импичмента". Merkava (ingilis). 2021-02-13. 2021-02-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-14.
  11. ↑ Stratford, Michael. "DeVos resigned after believing 25th Amendment was off the table". POLITICO (ingilis). 2021-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-09.
  12. ↑ Forgey, Quint. "'They are running away': Clyburn blasts DeVos, Chao for resigning without invoking 25th Amendment". POLITICO (ingilis). 2021-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-09.
  13. ↑ Forgey, Quint. "'They are running away': Clyburn blasts DeVos, Chao for resigning without invoking 25th Amendment". POLITICO (ingilis). 2021-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-09.
  14. ↑ "Cotton Statement on Senate Impeachment Proceedings | U.S. Senator Cotton of Arkansas". www.cotton.senate.gov. 2021-01-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-14.
  15. ↑ Kalt, Brian C. "Congress can impeach Trump now and convict him when he's gone". Washington Post. 11 January 2021. 2021-01-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-14. (#redundant_parameters)
  16. ↑ Williams, Pete. "Can Trump be tried in the Senate on impeachment charges even after he leaves office? Some experts say yes". NBC News. January 8, 2021. 2021-01-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-09. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  17. ↑ Демарш сенаторов-республиканцев Arxivləşdirilib 2021-02-10 at the Wayback Machine ТАСС, 3 января 2021 года
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Donald_Trampın_ikinci_impiçmenti&oldid=7422287"