Donetsk Akademik Ukrayna Musiqili Dram Teatrı

Donetsk Akademik Ukrayna Musiqili Dram Teatr (ukr. Донецький академічний український музично-драматичний театр) — Donetsk şəhərindəki dram teatrı. Teatr "Teatr Donbass" regional teatr festivalının (1992-ci ildən) və uşaq və gənclər üçün "Qızıl açar" tamaşalarının və konsert proqramlarının Açıq Festivalının (1997-ci ildən) təşkilatçısı.

Donetsk Akademik Ukrayna Musiqili Dram Teatrı
ukr. Донецький академічний український музично-драматичний театр
Ümumi məlumatlar
Əsası qoyulub	1927
Yerləşməsi
48°01′ şm. e. 37°48′ ş. u.
Ölkə	Ukrayna  DXR
Yerləşir	Donetsk, Voroşilovski rayonu
Ünvan	Artem küç, 74 а
Donetsk Akademik Ukrayna Musiqili Dram Teatrı
muzdrama.ru
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bədii rəhbər 1994–2012-ci illərdə Ukraynanın xalq artisti, Taras Şevçenko adına Ukrayna Milli mükafatı laureatı Mark Matveeviç Brovun olub. 2012-ci ildən teatrın baş direktoru və bədii rəhbəri Ukraynanın əməkdar artisti Natalya Markovna Volkovadır.

Qondarma Donetsk Xalq Respublikası Mark Matveyeviç Brovun adına Donetsk Dövlət Akademik Musiqi və Dram Teatrı adından istifadə edir.

Tarixi

Teatrın yaradıcılıq tərcümeyi-halı 1927-ci il noyabrın 7-də Ukrayna SSR-nin şərqində Xarkov şəhərinin Çervonozavodski rayonunda (o zaman Ukrayna SSR-in paytaxtı) Ukrayna fəhlə teatrının yaradılması ilə başlayıb. Truppanın əsasını Xarkov Dövlət Xalq Teatrının və məşhur Berezil Teatrının aktyorları təşkil edib. İlk rejissor Vladimir Nemiroviç-Dançenkonun tələbəsi, rejissor A. Zağarov, bir ildən sonra isə rejissor L. Kurbasın tələbəsi, Ukrayna SSR-in gələcək xalq artisti V. Vasilko bədii rəhbər təyin olunur.

1930-cu ildə Ümumittifaq İncəsənət Olimpiadası çərçivəsində truppa Moskvada qastrol səfərində olub. Burada Ukraynanı yalnız iki teatr, o cümlədən Çervonozavodskaya təmsil edirdi.

1933-cü ildə Ukrayna SSR Xalq Maarif Komissarlığının təklifi ilə yaradıcı kollektiv Donetskə (o vaxt Stalinoya) köçürülür və burada 1933-cü il noyabrın 7-də İ. Mikitenkonun "Bastiliya" dramının premyerası ilə ilk mövsümünü açır.

Teatr Donbasda aparıcı ansambla və Ukraynanın ən yaxşı teatrlarından birinə çevrildi ki, bu da repertuarın orijinallığı və rəngarəngliyi, yaradıcı kollektivin ümumi yüksək mədəniyyəti və özünəməxsusluğu ilə çox kömək etdi. Həmin dövrün truppasının özəyi bunlar idi: L. Hakkebuş, Q. Çayka, M. İlçenko, R. Çalışenko, S. Levçenko, Y. Rozumovskaya, Q. Petrovskaya, V. Dobrovolski, E. Çupilko, İ. Savuskan, V. Qripak, O. Vorontsov, K. Evtimoviç, E. Vinnikov, D. Lazurenko, V. Dovbişenko, həmçinin V. Vasilkonun tələbələri, gələcək rejissorlar M. Smirnov, İ. Sikalo, P. Kovtunenko, V. Qakkebuş . Həmin dövrün ən yaxşı tamaşaları: "Cəhənnəmdəki Marko", İ. Köçerqanın "Şamın nəğməsi", B. Lavrenevin "Leon Kuturye", L. Kurbasın T. Şevçenkonun "Haydamakı", "Diktatura" kimi tanınıb." İ. Mikitenko, V. Şekspirin "Makbet", M. Qorkinin "Vassa Jeleznova", A. Korniyçukun "Kreçet Platonu". Donbassda teatrın repertuarında "Natalka-Poltavka" xalq operasından tutmuş "Boris Qodunov" faciəsinə qədər musiqi tamaşaları sayılırdı.

Yaradıcılıq fəaliyyətinin ilk 10 ilində teatr təkcə Ukrayna Donbassının iri şəhərlərində (Voroşilovqrad, Mariupol, Qorlovka, Artyomovski, Makeyevka, Slavyanski) deyil, həm də Bakı, Minsk, Vitebsk, Qomel, Mogilyov, Leninqrad, Qorki, Rostov-na-Donu, Kiyev kimi şəhərlərdə qastrol səfərlərində olmuşdur.

Böyük Vətən müharibəsinin başlaması teatrın fəaliyyətini dayandırdı. Stalin Teatrı tamamilə boşaldılmadı: komanda üzvlərinin əksəriyyəti cəbhəyə getdi. Kiçik bir aktyor qrupu Artemovski Teatrının truppasının qalıqları ilə birləşdi və Qızılordaya (Qazaxıstan SSR) təxliyə edildi. Yeni yaradılmış Artem Musiqili Komediya və Dram Teatrının ilk tamaşası 1941-ci il oktyabrın 11-də nümayiş etdirildi. Orta Asiyaya gedən başqa bir qrup Qorlovka Teatrı ilə birləşərək Stalin Dram Teatrı adı ilə Qırğızıstan SSR-in Cəlal-Abad şəhərində işləyirdi.

Teatrının direktoru, Natalya Markovna Volkova, 2017

Donbas azad edildikdən sonra 1944-cü ilin yanvar və mart aylarında hər iki truppa Stalinoya (Donetsk) qayıtdı. Stalin adına Ukrayna Dövlət Musiqili və Dram Teatrının truppasının yekun tərkibi formalaşdırıldı. Bu zaman truppanın əsasını təcrübəli səhnə ustaları: S. Koxany, İ. Korj, P. Polevaya, K. Datsenko, K. Ryabtsev, T. Kuzel, rejissorlar L. Yuzhanski və V. Qakkebusç, istedadlı gənclər təşkil edirdi. aktyorlar — V. Zagaevsky , M. Adamskaya, M. Protasenko, H. Negrimovsky, Y. Galinsky, L. Usatenko, A. Malich. Və sonradan truppa N. Xarçenko, T. Avdienko, A. Bobina, M. Bondarenko, İ. Moloşnikov, A. Akimov, L. Zaitseva — Dolqix, A. Burlyuk, G. Qorşkov, N. Kramar, N. Qladnev, N. Krutyuk, E. Vorobyova, E. Kolodko və başqa aktyorlar təşkil edirdi.

Bu dövr teatr üçün çoxlu tamaşalarla əlamətdar olub. Onların arasında P. Zaqrebelnının "Roksolana", N. Kulişin "Xalq malakisi", S. Mrojekin "Emiqrantlar", J.-B.-nin "Don Juan". Molyer A. Gelmanın "Biz, aşağıda imzası olan", M. Staritskinin "İki dovşanı qovarkən", M. Bulqakovun "Zoykanın mənzili", Q. Qorinin "Cənazə duası" Şolom Aleyxemin, "Baş müfəttiş" N. Qoqol, İ. Kotlyarevskiyə görə "Eneyda", A. Arkadin-Şkolnikin "Cazda yalnız qızlar" və s. xüsusi yer tutur.

Müstəqillik illərində

Ukrayna teatr sənətinin inkişafındakı görkəmli nailiyyətlərinə görə Donetsk Vilayət Ukrayna Musiqili və Dram Teatrına 2001-ci il sentyabrın 28-də müstəqil Ukrayna tarixində ilk dəfə olaraq akademik fəxri status verilmişdir.

24 fevral 2003-cü ildə teatrın kollektivi milli teatr sənətinin inkişafındakı mühüm töhfələrinə və yüksək peşəkar ustalığına görə Ukrayna Nazirlər Kabinetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilmişdir.

26 noyabr 2009-cu ildə Ukrayna Prezidentinin Fərmanı ilə teatra milli status verilmişdir. 2015-ci ildə Donetsk Musiqili və Dram Teatrı qondarma DXR hakimiyyətinin əmri ilə dövlət statusu aldı. Bu gün onun repertuarında 60 tamaşa var.

2017-ci ilin dekabrında DXR-in birinci rəhbəri Aleksandr Zaxarçenkonun fərmanı ilə teatra Ukraynanın xalq artisti, Taras Şevçenko adına Ukrayna Milli mükafatı laureatı Mark Matveyeviç Brovunun adı verildi.

Rusiya Federasiyası Teatr Xadimləri İttifaqı ilə əməkdaşlıq sayəsində Donetsk Muzdraması Xaricdə Rusiya Teatrları İşçilərinin Assosiasiyasına üzv oldu və bu, ona müxtəlif mədəni proqramlarda, qastrollarda fəal iştirak etməyə və işçilərinin bacarıqlarını artırmağa imkan verdi.

2015-ci ildən Muzdramanın nəzdində "Perspektiv" uşaq teatr məktəb-studiyası fəaliyyətə başlayıb, onun tələbələri teatrın repertuar tamaşalarında və digər əyləncə tədbirlərində iştirak edirlər. 2018-ci ilin sentyabr ayından isə aylıq teatr jurnalı "Fasiləsi"nin nəşri bərpa olunub.

Binası

Teatr 1979-cu ildə

Melpomena heykəli

Uzun müddət öz binası olmadan teatr Donetsk Musiqili Teatrının (1947-ci ildən — Donetsk Opera və Balet Teatrı) binasında fəaliyyət göstərmişdir.

Hazırkı teatr binası 1961-ci ildə tikilib. Memarı Çeçik Elizaveta Natanovnadır. Teatr, səhnə hissəsi istisna olmaqla, qədim yunan məbədi formasında dizayn edilib.

Teatr İliç prospektinin davamı olan Lenin meydanının eninə oxunun ən yüksək nöqtəsində yerləşir. Bu yerdə Sovetlər Evinin yeni binasının tikilməsi nəzərdə tutulurdu, lakin şəhərin ictimai mərkəzinin formalaşdırılması planına dəyişikliklər edildi.

Teatrın 1958-ci ildə hazırlanmış memarlıq layihəsində pediment fiquru nəzərdə tutulmuşdu, lakin teatrın tikintisi zamanı Sov. İKP MK-nın və SSRİ Nazirlər Sovetinin 1955-ci il "Layihə və tikinti sahəsində həddindən artıq dəbdəbə hallarının aradan qaldırılması haqqında" fərmanı ilə əlaqədar layihədə dəyişiklik edilmişdir.

Teatrın yenidən qurulması zamanı heykəlin pedimentə qoyulması qərara alınıb. Dizayn sənədlərində hansı fiqurun quraşdırılmasının planlaşdırıldığı barədə məlumat olmadığı üçün yeni şəkil seçilib. Donetsk Dram Teatrında Melpomene heykəli qoyulub. Bu, qədim yunan mifologiyasından Melpomene faciəsinin ilham mənbəyi idi. O, əlində xurma budağı ilə təsvir edilmişdir. İndi Donetskdə öz Melpomene var. Heykəlin hündürlüyü 3,5 metrdir (hündürlük teatrın bütün memarlıq ansamblının nisbətləri əsasında hesablanmışdır), çəkisi bir tona yaxındır. Müəllifi heykəltəraş Yuri İvanoviç Baldindir. Abidə bürüncdən tökülmüş və 14 mart 2005-ci ildə qoyulmuşdur.

2005-ci ildə teatr binasının yenidən qurulması və ona bitişik ərazinin abadlaşdırılması başa çatdı. Bu da truppanın yaradıcılıq fəaliyyətinə müsbət təsir göstərdi. Nəticədə Donbassda beş səhnədən ibarət bir teatr kompleksi yaradıldı. Teatrın yenidən qurulması layihəsi Donbassrekonstruktsiya PPP tərəfindən həyata keçirilib, layihənin baş memarı Buçek Vladimir Stepanoviç, layihənin baş mühəndisi Krasnokutski Yuri Vladimiroviçdir. 2017-ci ilin may ayında binanın əsas girişinin eyvanında teatrın fasadını əks etdirən xatirə qranit lövhəsi quraşdırılmışdır. Xatirə lövhəsi teatrın 90 illik yubileyi münasibətilə teatrın kollektivinə hədiyyə edilib.

Truppası

Teatrda baş dirijor, Ukraynanın əməkdar artisti E. Kulakovun rəhbərliyi ilə orkestr və baş xormeyster, Ukraynanın əməkdar artisti T. Paşçukun rəhbərliyi ilə vokal artistləri qrupu, baş xoreoqraf, Ukraynanın əməkdar artisti V. Masliyanın rəhbərliyi ilə peşəkar balet qrupu fəaliyyət göstərir.

Teatrın tamaşalarından birində musiqiçi və "Mika və Jumanji" qrupunun rəhbəri Sergey Krutikov iştirak edib. Teatr kollektivində Ukraynanın bir neçə xalq və əməkdar artisti çalışıb.

Yaradıcılıq fəaliyyəti

Teatr Donetsk vilayətində Ukrayna teatr sənətinin mərkəzinə çevrilib, tamaşaçıları Ukrayna mədəniyyətinin özəlliklərinə cəlb edib. Teatrın repertuarında əsas yeri Ukrayna pyesləri tutur. Donetsk səhnəsində: "Natalka Poltavka", "Sehrbaz Moskal", İ. Kotlyarevskinin "Eneyid", "Qonçarovkada çöpçatanlıq", "Batman Şelmenko", "Mavi türk şal", "Oğlan-Baba" və "İfritə" Q. Kvitki-Osnovyanenko, "Naymıçka Matı", T. Şevçenkonun "Mənim düşüncələrim…", İ. Karpenko-Karyin "Vanlıq", "Yüz min", "Auditə görə", "Biz axmaq olduq", M. Kropivnitskinin "Pike əmrinə görə", O. Kobylyanskayanın "İksir", "İki dovşanı qovmaq", "Qaraçı Aza", M. Staritskinin "May gecəsi", " Gülən qaçmaz", İ. Tendetnikovun "Daralmış və baxımsız" Yelena Pçilka, "Orgiya", Lesya Ukrainkanın "Kassandra", V. Vinniçenkonun "Qanun", "Şamın toyu", "Acı badam pərisi" " İ. Koçerqanın "Xalqın Malakisi", "Mina Mazailo" pyesi əsasında "Motya xala gəldi…" "N. Kuliş, P. Zaqrebelnının "Roksolana", V. Stus, "Ehtiyatlı ol, Şər şir!", Y. Stelmaxın "Barokko üslubunda sevgi" və s. kimi tamaşalar oynanılıb.

Dünya dramaturgiyasına müraciət edən teatr öz repertuarına müxtəlif üslub və istiqamətlərdə olan əsərləri daxil edir. "On ikinci gecə", V. Şekspirin "Fırıldağın əhliləşdirilməsi", A. Kamusun "Kaliqula", "Hökumət müfəttişi", " Milad gecəsi", N. Qoqolun "Soroçinskaya yarmarkası", F. Şillerin "Hikər və məhəbbət", Y. Mesiminin "Marquiza de Sad", Lope de Veqanın "Rəqs müəllimi", "Skapin hiylələri" J.-B. Molyer, "Fiqaronun evliliyi", V.-A. Motsart L. da Pontenin librettosuna, Şolom Aleyxemdən sonra Q. Qorinin "Cənazə duası", Gide Mopassın "Sevimli dost", F. Hervenin operettası əsasında "İkili həyat və ya zarafatcıl madmazel", Məşhur film əsasında C. Feydonun "Xanımların ustası", J. Anuilin "Kolomb", "Zoykanın mənzili", M. Bulqakovun "Dəli Jourdain", A. Arkadin-Şkolnikin "Cazda yalnız qızlar"ı. B. Vilder və başqalarının əsərləri də uğurla səhnələşdirilir.

Qrupun yaradıcılıq həyatında əlamətdar hadisə teatrın yenidən qurulması zamanı yaradılan Kiçik Səhnənin açılışı oldu. Yaradıcı kəşfləri və cəsarətli təcrübələr üçün bu platforma bir çox izləyicinin rəğbətini qazandı. Burada artıq aşağıdakı tamaşalara baxılıb: A. Çexovun "Üç zarafat" ("Ayı. Təklif. Yubiley"), A. Vampilovun "Lətifələr", M. Vişnekin "Doqquz gecə…Doqquz həyat", M. Frattinin "Soyuducular", M. Şizqalanın "Məhəbbət", T. Şevçenkonun "Mənim düşüncələrim…", V. Merejkonun "Qafqaz ruleti", P. Zyuskindin "Kontrabas", "Kim qorxur Virciniya Vulf?" E. Albee, Aleksey Kolomiytsevin "Vivisection", T. Uilyamsın "The Glass Menagerie", H. Levinin "Bakalavrlar və Bakalavrlar", İ. Berqmanın "Payız Sonatası", …və ağ durnalara çevrildi.

Teatr gənc tamaşaçıların tərbiyəsinə böyük diqqət yetirir, onlar üçün "Gözəl Vasilisa", S. Prokofyevanın "Çəkməli pişik", G. Sabqir, L. Brauseviçin "Qırmızı çiçək", İ. Karnauxova, A. Şiyan "Katiqoroşek", A. Hoffmanın "Şelkunçik", A. Verbetsin "Maryanın gözəlliyi qızıl hörükdür", "Ehtiyatlı ol, şər şir!", Y. Stelmaxın "Ələddin", " Tryam, salam!" S. Kozlova, D. Urbanın "Bütün siçanlar pendiri sevir", V. Ziminin "Görünməz şahzadə", A. Tolstoyun "Buratinonun macəraları", L.-F.-nin "Oz sehrbazları". Baum, A. Xaytin "Leopold Pişiyin ad günü", A. Levenbukun, V. Ponizovun "Cəsur ürək", İ. Frankonun "Boyalı tülkü", A. Lintqrenin "Uzuncorablı Pippi", "Morozko" xalq nağılı və bir çox başqa əsərləri göstərir. Teatr: Əsas (böyük), Kiçik, Eksperimental səhnələr, Teatrın qonaq otağı və Sadovoydakı səhnə də daxil olmaqla beş səhnədə fəaliyyət göstərir. Repertuara 60-dan çox tamaşa daxildir.

Bu gün Donetsk Dövlət Akademik Musiqili Dram Teatrı cənub-şərq regionunun nüfuzlu teatr kollektivlərindən biridir. Teatr kollektivinin yaradıcılıq qələbəsi 2003-cü ildə "Aeneid" tamaşasına görə T. G. Şevçenko adına Ukrayna Milli Mükafatının alınması olub. Laureatlar tamaşanın quruluşçu rejissoru V. Şulakov və teatrın bədii rəhbəri və baş direktoru M. Brovun olub.

Teatrın divarları arxasında regional teatr festivalları — "Teatr Donbass" və "Qızıl açar" keçirmək ideyası yaranıb. Teatrın tamaşaları iki ümumkrayna festivalının laureatı olub: "Tavriyanın Melpomene" və "Baş müfəttiş bizə gəlir". Region mədəniyyətinin inkişafındakı mühüm töhfələrinə görə teatrın kollektivi "Qızıl skif-97" beynəlxalq festivalının diplomu və xatirə hədiyyəsi, 2000-ci ildə isə xeyriyyə fondunun Fəxri Fərmanı olan Donbass "Qızıl İskit" mükafatı ilə təltif edilib.

Xarici keçidlər

• "Официальный сайт театра".
• "Виртуальный тур по Донецкому драмтеатру". 2012-12-04 tarixində arxivləşdirilib.
• "Донецкий театр". 2012-09-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-09-26.
• "«Театральная гостиная». Ужин с искусством". 2012-12-04 tarixində arxivləşdirilib.
• "Музыкально-драматический театр на карте Донецка". 2012-12-04 tarixində arxivləşdirilib.
• "Дитя Мадлен и Парфенона".
• "Донецкая муздрама получила памятную плиту к 90-летнему юбилею коллектива".