Durtöylö rayonu
Durtöylö rayonu (başq. Дүртөйлө районы) — Rusiya Federasiyası, Başqırdıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi Durtöylö şəhəridir.
| Durtöylö rayonu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Дүртөйлө районы | |||||
 | |||||
|
|||||
|
55°28′59″ şm. e. 54°52′00″ ş. u.HGYO |
|||||
| Ölkə | |||||
| İnzibati mərkəz | Dürtüli | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Yaradılıb | 20 avqust 1930 | ||||
| Sahəsi |
|
||||
| Saat qurşağı | |||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
|
||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | 34787 | ||||
| Poçt indeksi | 4523ХХ | ||||
| Rəsmi sayt | |||||
.svg) |
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
![Bayraq[d]](/wiki/Fayl:Flag_of_Dyurtyulinsky_rayon.svg)
.png)
Coğrafiyası
redaktəRayon respublikanın şimal-qərb hissəsində yerləşir. Sahəsi 1671 km²-dir. Pribelskaya təpəli düzənliyində, cənub meşə-çöl zonasında, isti və az quraq bir aqroiqlim bölgəsində yerləşir. Aqidel çayı rayon ərazisindən axır. Torpaqlar əsasən tipik və yuyulmuş qaratortpaq ilə təmsil olunur. Enliyarpaqlı və iynəyarpaqlı meşələr ərazisinin 17,8% -ni tutur.
Tarixi
redaktəDurtöylö rayonu 20 avqust 1930-cu ildə qurulmuşdur. Rayonun ərazisi müasir İleş rayonunun ərazisini, Çekmaquşevski və Kuşnaren rayonlarının bir sıra kəndlərini də əhatə edirdi. 1936-cı ildən bəri rayon müasir bir ərazi quruluşunu almışdır[2].
Əhalisi
redaktəRusiya İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin proqnozuna görə[3]:
2024 - 57,81 min nəfər.
2035 - 50,86 min nəfər.
- Milli tərkib
2010-cu il Ümumrusiya siyahıyaalmasına görə: tatarlar - 49,3%, başqırdlar - 36%, ruslar - 7,4%, marilər - 6,1%, digər millətlərdən olanlar - 1,2%[4]. Dini baxımından əhalisi provaslav və müsəlmandır.
- Urbanizasiya
Şəhər şəraitində (Durtöylö şəhər) rayon əhalisinin 50.63 % -i yaşayır.
Yerli özünü idarəetmə
redaktəDurtöylö rayonu ərazisinə 1 şəhər və 14 kənd inzibati vahidliyi daxildir. Rayon ərazisinə ümumilikdə 88 yaşayış məntəqəsi daxildir.
İqtisadiyyat
redaktəRayonda neft, kərpic xammalı, qum və çınqıl yataqları ilə təmsil olunur. Tikinti materialları istehsal edən müəssisələr Durtöylö şəhərində cəmləşmişdir. Asyanovo kəndində bir kərpic fabriki və quşçuluq fabriki işləyir. Rayon südlük və ətlik maldarlıq və taxıl bitkisi yetişdirilməsinə ixtisaslaşmışdır. Donuzçuluq, şəkər çuğunduru, kartof istehsalı, arıçılıq da inkişaf etmişdir.
Təhsil və mədəniyyət
redaktəRayonda 56 ümumtəhsil məktəbi, o cümlədən 17 orta məktəb vardır. Burada 27 ictimai kitabxana, 68 klub müəssisəsi, S. Babiçin muzeyi, tarix və diyarşünaslıq muzeyləri, N. Nəcminin ev-muzeyi vardır.
KİV
redaktəRus və tatar dillərində "Yoldaş" qəzeti nəşr olunur[5].
2017-ci ildən etibarən "Durtöylö sağsağanı" qəzeti nəşrə başalamışdır.
Nəqliyyat
redaktəUfa-Kazan, Neftekamsk-Durtöylö-Buzdak və Neftekamsk-Durtöylö-Börö yolları rayondan keçir.
İstinadlar
redaktə- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
- ↑ "История. Дюртюлинский район // ИА «Башинформ»". 2012-01-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-03.
- ↑ "Стратегия пространственного развития Российской Федерации на период до 2025 года (проект)" (PDF). 2018-12-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-06-21.
- ↑ "Итоги Всероссийской переписи населения по Республике Башкортостан. Т.5" (pdf). Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. 2013-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-20.
- ↑ "ЮЛДАШ — Главная страница". 2014-12-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-21.