Edam edilmiş İntibah

Edam edilmiş İntibah (ukr. Розстріляне відродження, Rozstrilyane vidrodjennya) ifadəsi 1920–1930-cu illərdə Ukrayna Sovet Sosialist Respublikasında yaşayıb-yaratmış və Stalinin totalitar rejimi tərəfindən edam və ya repressiya edilmiş yazıçı və rəssamlar dövrünü təsvir etmək üçün istifadə olunur. Termin ilk dəfə polyak publisist Eji Qedroys ukraynalı ədəbiyyat tədiqatçısı, sonralar bu termini o dövrki nəslin ən möhtəşəm əsərlərinin toplusuna başlıq olaraq seçən Yuri Lavrinenkoya yazdığı məktubda istifadə etmişdir.

Mikola Xvilovey
(1893–1933)

Valeryan Pidmoqilni
(1901–1937)

Mikola Kuliş
(1892–1937)

Mixayl Semenko
(1892–1937)

Les Kurbas
(1887–1937)

Mikola Zerov
(1890–1937)

Arxa planı

Birinci Dünya müharibəsindən sonra Rusiya imperiyasının süquta doğru getməsi, imperiya senzurasının ləğv edilməsi, müstəqil Ukrayna dövlətinin qurulması və 1920-ci illərdə Sovet rejiminin nisbi yumşaqlığı, bunlar hamısı Ukraynada mədəni aktivliyin və ədəbiyyat intibahının çiçəklənməsinə səbəb oldu. Yeni ortaya çıxan şair və yazıçılar və çox sayıda peyda olan ədəbi qruplar Ukrayna ədəbiyyatının simasını dəyişmişdi. Bu prosesslər yerliləşdirmə, Yeni İqtisadi Siyasət və likbez tərəfindən dəstəklənirdi.

Ad

"Edam edilmiş İntibah" bənzətməsi Eji Qedroysa məxsusdur. O, ilk dəfə bu ifadəni Yuri Lavrinenkoya 13 avqust 1958-də yazdığı məktubda istifadə etmişdir. O, bu ifadəni 1917–1933-cü illər Ukrayna ədəbiyyatı antologiyası başlığı kimi qeyd etmişdir: "Ad haqqında. Buna daha ümumi ad vermək yaxşı olar: "Edam edilmiş İntibah. 1917–1933 Antologiyası". Bu ad özünəməxsus səslənir. Digər tərəfdən, təvazökar "Antologiya" adı dəmir pərdə tərəfindən olan dəlinməni ifadə edə bilərdi. Sən nə düşünürsən?". Lavrinenko: "Onda, elə olsun" — deyə cavab yazdı.

"Edam edilmiş İntibah: 1917–1933-dən antologiya: Poeziya—proza—drama—esse" Eji Qedroysun təşəbbüsü ilə 1959-cu ildə Paris Mədəniyyət Kitabxanasında çap edilmiş və əsər bu gündə Ukrayna ədəbiyyatının o dövrünə aid ən mühüm mənbə olaraq qalmaqdadır. Bu əsər özündə 1920–1930-cu illər Ukrayna poeziya, proza və esse yazıçılığının ən yaxşı örnəklərini əks etdirir.

Ədəbiyyat

• Юрій Лавріненко. Розстріляне відродження: Антологія 1917–1933. — Київ: Смолоскип, 2004.
• Розстріляне Відродження Arxivləşdirilib 2020-08-05 at the Wayback Machine
• Orest Subtelny. Ukraine: A History. University of Toronto Press, 2000–736 p.
• Mace James Ernest. Communism and the Dilemmas of National Liberation: National Communism in Soviet Ukraine, 1918–1933 / James Earnest Mace, Harvard Ukrainian Research Institute, Ukrainian Academy of Arts and Sciences in the United States. Cambridge: Distributed by Harvard University Press for the Harvard Ukrainian Research Institute and the Ukrainian Academy of Arts and Sciences in the U. S., 1983. — 334 pp.
• Розстріляне Відродження Arxivləşdirilib 2020-08-05 at the Wayback Machine