Ekoturizm

Ekoturizm və ya ekoloji turizm — təbiət turizminin bir forması kimi ətraf mühitə qayğı ilə bağlı turizm növüdür. Azərbaycan Respublikası "Turizm haqqında" qanuna əsasən, ekoloji turizm (ekoturizm) — təbiətə minium təsir, ekoloji sistemin bütövlüyünün qorunması prinsipləri əsasında səyahət edilən ölkənin (yerin) təbiəti, təbii ekoloji sistemi, bioloji və mədəni müxtəlifliyi ilə tanışlığı özündə ehtiva edən turizm formasıdır.

Ekoloji turizmin inkişaf tendensiyası Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ixtisaslaşmış qolu olan Ümumdünya Turizm Təşkilatı (BMÜTT) tərəfindən müəyyən olunmuşdur. Ekoturizmin bir neçə qaydası var.

Ekoturizm — məqsədyönlü şəkildə təbii ərazilərə ətraf mühitin və yerli təbiətin vəziyyəti ilə daha da dərindən maraqlanmaq, bütün bunların daha da dərindən öyrənilməsi və dərk edilməsi məqsədilə edilən səyahətdir. Belə səyahətlər zamanə ekosistemin bütövlüyü qorunmalıdır. Bununla yanaşı ekosistemin qorunması yerli əhaliyə sərf edəcək şəkildə həyata keçirilməlidir.

Ekoturizm həm təbiətin qorunmasına, həm də çiçəklənməsinə gətirib çıxara bilər. Ekoturizm turizm fəaliyyətinin yerli əhali ilə qarşılıqlı əlaqəsidir.

Ekoturim turizmin elə növüdür ki, orada:

1. Turizmin digər növləri ilə müqayisədə insanlar tərəfindən daha az korlanmış təbii ərazilərdə həyata keçirilir.
2. Ekoturizm ətraf aləmin dağıdılmasına və onun keyfiyyətinin aşağı düşməsinə səbəb olmur.
3. Müvafiq etibarla və bacarıqla həyata keçirilməlidir.

Ekoturizmin daha bir məqsədi də yerli əhalinin təbiətdən zövq almasına şərait yaratmaqdır. Ekoturizmnin əsas baza prinsipləri bunlardır:

1. Rekreasiya təbiət ərazilərinin bioloji zənginliyinin və eləcə də müxtəlifliyinin qorunması
2. Ekoturizmin həyata keçirildiyi regionların iqtisadi dayanıqlığının yüksəldilməsi
3. Ekoturizm fəaliyyəti ilə məşğul olan iştirakçıların mədəniyyətlərinin yüksəldilməsi sahəsindı zəruri tədbirlər həyata keçirmək
4. Rekreasiya zonalarının etnoqrafik xüsusiyyətlərinin və statusunun qorunub saxlanılması

Ekoturun əsas obyektləri bunlardır:

• Botaniki, zooloji, geoloji və buna bənzər turlar;
• Ekoloji-etnokrafik, arxeoloji, bütövlükdə ekoloji-mədəni turlar;
• Aqroturlar — kəndlərə, müxtəlif təsərrüfat sahələrinə səyahətlər;
• Mağara, dağ, su turları.

Ekoturizmin növləri

Ekoturizmdə aşağıdakı istiqamətlər üzrə turlar təşkil olunur:

• Elmi turlar — turistlər elmi ekoturlann gedişində təbiətin müxtəlif növlü tədqiqində iştirak edirlər, sahə müşahidələri aparırlar;
• Təbii-tarixi turlar — yerli mədəniyyəti (memariyyə, kulinariya, geyim-məişət və s.) və ətraf təbiəti dərk etməklə əlaqədar olan səyahətdir;
• Macəra turları — idman nailiyyətlərinin qazanılması və turistlərin fiziki formalarının yaxşılaşdınlması, yeni hiss və təəssüratların alınması məqsədinə malik olan təbiətdə (out door) dincəlmək və aktiv üsullarla hərəkətlə bağlı olan bütün səyahətləri birləşdirir;
• Xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərinə təşkil olunan turlar — buraya milli parklar, qoruqlar, yasaqlıqlar və s. daxildir.

Həmçinin bax

• Azərbaycanda turizm
• Azərbaycanın təbiəti

Xarici keçidlər

• Ekoloji turizm

İstinadlar

Ə. T. Əsgərov, B. Ə. Bilalov, Ç. G. Gülalıyev — Ekoloji turizm (Dərs vəsaiti), Bakı, "Adiloğlu" nəşriyyatı, 2011, 276 səh.