Elmi ədəbiyyat

Elmi ədəbiyyat — elmi metod çərçivəsində aparılmış tədqiqatların, nəzəri ümumiləşdirmələrin nəticəsində yaradılmış yazılı əsərlər məcmusudur.

Elmi ədəbiyyatın faydaları

Elmi ədəbiyyat alimləri və mütəxəssisləri elmin son nailiyyətləri ilə məlumatlandırmaq, eləcə də elmi kəşflərin ilkinliyini möhkəmləndirmək işinə xidmət edir. Bir qayda olaraq, dərc olunmamış elmi iş tamamlanmış hesab olunmur.

İlk elmi əsərlərin janrları

İlk elmi əsərlər müxtəlif janrlarda yaradılmışdır: traktat, mülahizə, nəsihət, dialoq, səyahət, tərcümeyi-hal və hətta şer formasında.

Elmi ədəbiyyatın formaları

Hal-hazırda elmi ədəbiyyatın formaları standartlaşdırılmışdır və bura monoqrafiyalar, icmallar, məqalələr, məruzələr, resenziyalar, bioqrafik, geoqrafik və s.təsvirlər(oçerklər), qısa məlumatlar, avtoreferatlar, referatlar, məruzə və məlumat tezisləri, elmi-tədqiqat işləri haqqında dərc olunmuş şəkildə yayılan və eləcə də elmi-tədqiqat işləri haqqında dərc olunmayan hesabatlar, dissertasiyalar daxildir.

Elmi ədəbiyyatın attestasiya mexanizmi

Hal-hazırda bir çox ölkələrdə elmi ədəbiyyatın hakimiyyət və ya içtimai elmi təşkilatlar tərəfindən dəstəklənən attestasiya mexanizmi mövcuddur. Məsələn, Rusiyada bu attestasiyanı AAK(Ali Attestasiya Komissiyası) həyata keçirir.

Elmi ədəbiyyatın nəşrinə olan əsas tələblər

Elmi ədəbiyyatın nəşrinə olan əsas tələblərdən biri onun mütləq rəyə verilməsidir. Bu proses çərçivəsində nəşriyyat və ya elmi jurnalın redaksiyası yeni elmi əsəri dərc etməzdən əvvəl, onu bu sahədə mütəxəssis hesab edilən bir neçə (adətən iki) rəyçiyə göndərir. Rəy verilmə prosesi kobud metodoloji səhvləri olan və ya tamamilə saxtalaşdırılmış materialların elmi ədəbiyyat çərçivəsində nəşrinin istisnasına xidmət edir.

Elmi ədəbiyyatın daşıyıcıları

XX əsrin başlanğıcından etibarən dərc olunan elmi ədəbiyyatın həcminin mütamadi surətdə eksponensional artımı müşahidə olunur. Bununla əlaqədar olaraq, hal-hazırda elmi ədəbiyyatın ən mühüm daşıyıcılarından biri dövri nəşrlər, əsasən, resenziyalaşdırılmış (rəy verilmiş) elmi jurnallardır. XX əsrin axırlarından bu jurnalların kağız daşıyıcılardan elektron daşıyıcılara — əsasən internetə keçməsi müşahidə olunur.

"PLOS One" –da aparılmış tədqiqatlar

2015-ci ildə "PLOS One" –da aparılmış tədqiqatlara görə hal-hazırda 5 nəhəng nəşriyyat evi — Elsevier, Wiley, Taylor and Francis, Sage, Springer dünyada çıxan elmi ədəbiyyatın yarısından çoxuna nəzarət edir.

Qeyd

• Elmi ədəbiyyat — Böyük sovet ensiklopediyasından məqalə
• Elmi elektron kitabxanalar: aktual məsələlər və onların həllinin müasir yolları
• "Elmi dövri ədəbiyyat: problemlər və həllər", № 2, 2013-cü il, s.20–29

Mənbə

Senkeviç M. P. Elmi əsərlərin ədəbi redaktəsi —M.1970