Asırğalyarpaq mürgəkotu

Asırğalyarpaq mürgəkotu
Asırğalyarpaq mürgəkotu
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Qulançarçiçəklilər Fəsilə: Səhləbkimilər Yarımfəsilə: Epidendrumkimilər Triba: Neottieae Cins: Mürgəkotu Növ: Asırğalyarpaq mürgəkotu
Beynəlxalq elmi adı
	Epipactis veratrifolia Boiss. & Hohen.;
NCBI	1097193
EOL	1098518

Asırğalyarpaq mürgəkotu (lat. Epipactis veratrifolia) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin mürgəkotu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU C2a(ii). Azərbaycanın nadir növüdür.

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovları qısadır. Gövdənin hündürlüyü 40-100 sm-dir. Çiçək qrupu oxu ilə birlikdə üst tərəfdə az əyilmiş, alt tərəfdə 3-4 qınlıdır. Yarpaqları böyükdür. Alt yarpaqları enli-ellipsvaridir, ortadakılar ellipsvaridir. Çiçək qrupu 4-20 çiçəkli, biryanlı salxımşəklindədir. Uzunluğu 15-18 mm, dar-oval, sivriləşmiş, xaricdən qismən çox və ya az əyilmiş, çiçəkyanlığının daxildəki ləçəkləri kütdür, qeyri-bərabər yanlıdır. Çiçək dodaqları çiçək yanlığının ləçəklərindən qısadır, onun arxa hissəsi novşəkillidir, ön hissəsi itidir.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

İyun-iyul (avqust) aylarında çiçəkləyir. Aşağı dağ qurşağında rütübətli yamaclarda, ovalıqılarda, dağətəyi qurşaqlarda, quru yerlərdə rast gəlinir.

Yayılması

Naxçıvanın dağlıq hissəsi (Ordubad rayonunun Kotam kəndinin ətrafı).

Sayı və tendensiyası

Populyasiyası azalır, yeganə lokalitetində mənfi təsirlərə həssaslıq müşahidə olunur.

Məhdudlaşdırıcı amillər

İqlim və antropogen amillər.

Mühafizə tədbirləri

Mühafizəsi üçün xüsüsi tədbirlər aparılmır.Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq məqsədi ilə yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum bankında saxlanması, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin axtarilması təklif olunur.