Epiqamiya

Epiqamiya (q.yun. ἐπιγαμία) — xüsusi müqavilə əsasında yunan şəhər-dövlətlərinin vətəndaşları arasında olan nikah bağlanmasının təminatlı hüququ. E.ə. 451-ci ildə epiqamiya haqqında qanun nikaha daxil olan hər iki tərəfdən tam vətəndaşlıq hüquqlarının olmasını tələb edirdi. Ellinizm dövründə epiqamiya dövlətlərarası münasibətlərdə müttəfiqlərin müqavilə öhdəliklərində xüsusi olaraq qeyd olunurdu.

Afina demokratiyası dövründə şəhər-dövlətlərinin vətəndaşları arasında nikahlara icazə verilmirdi, yalnız xalq yığıncağının qərarı ilə icazə verilə bilərdi. Hətta Afinada məskunlaşmış əcnəbilərin (metekilər) də yerli Afina vətəndaşları ilə nikaha daxil olmaq hüququ tanınmırdı.

Epiqamiya həm də müxtəlif dövlətlərin vətəndaşları arasında münasibətləri rəsmiləşdirməyin bir vasitəsi idi. Ənənəvi olaraq, epiqamiya sazişi həyat yoldaşının və uşaqların müvafiq dövlətdəki milliyətə qəbul edilməsinə imkan yaradırdı. Məsələn, V əsrdə Afina bu hüququ Evbeya şəhər-dövlətinə vermişdi; hansı ki bu çox nadir görülən bir hadisə idi.

Plutarxa görə, Attika, Pallena və Aqnus şəhərləri arasında epiqamiya qadağan edilmişdir. Çox güman ki, bu, ittifaqların endoqamiyaya oxşamasının qarşısını almaq üçün idi.

E.ə. 303-cü ildə I Selevk Nikatorun rəhbərliyi ilə Hindistana — Hind çayı sahillərinə ordu göndərilmişdi. Bu zaman I Selevk Nikator Çandraqupta Maurya ilə qarşılaşır. Qarşıdurma sülh müqaviləsi və "dövlətlərarası nikah sazişi", yəni epiqamiya ilə başa çatır. Saziş hindlilər və yunanlar arasında nikahın bağlanmasını nəzərdə tuturdu. Həmçinin, Selevk Çandraquptaya Araxoziyaya qədər uzanan şimal-qərb ərazilərini güzəştə getmiş, əvəzində isə 500 döyüş fili almışdı, hansı ki bu fillər sonralar İpsus döyüşündə Selevkin qələbə qazanmasında əhəmiyyətli rol oynamışdı. Bununla bağlı Strabon yazırdı ki,

"Hindlilər Hind çayı sahillərindəki, əvvəllər farslara məxsus dövlətlərin bəzilərini zəbt etmişdilər. İsgəndər Ariana sakinlərini həmin ərazilərdən məhrum edərək öz yaşayış məskənlərini yaratmışdı. Lakin I Selevk Nikator həmin əraziləri nikah müqaviləsinin bağlanması nəticəsində Çandraqupta Mauryaya vermiş, əvəzində isə beş yüz fil almışdı."