Azərbaycanca: Avey dağı Gürcüstan ilə Qazax rayonu arasında yerləşən Kiçik Qafqaz dağlarındakı

zirvələrdən biri, ağ bozumtul dağ silsiləsidir. Daş Salahlı kəndindən 1,2 km aralıqdadır. Buralarda hələ paleolit dövrünə aid insan fəaliyyətinin izləri var. İbtidai görkəmli qayadaca çapılan məbədlər, 30-a qədər süni mağara aşkar edilmişdir. Dağın başında qədim alban məbədi var. Cəbhə xəttinə yaxın olduğundan zirvəsinə hazırda giriş məhduddur. Avey sözünün özü də təxmin etməyə imkan verir ki, albanların Ay məbədi burada olub. Toponim Ay evi kimi açıqlanır - Avey. Ümumən türklərdə Aya sitayiş qədim dövrlərdən bəri geniş yayılıb. Qədim türklərdə "Ay Tənqri" (Ay Allahı) ifadəsi olub. Avey dağının özündə və ətrafında abidələr çoxdur. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 22 fevral 1989-cı il tarixli qərarı ilə Avey dövlət tarix-mədəniyyət qoruğu yaradılmışdır. Avey mağarasında 1950-ci illərin sonunda aparılmış arxeoloji kəşfiyyat və ilkin tədqiqat işləri zamanı xeyli daş alətlər aşkar edildi. Daş məmulatı içərisində əsasən əmək alətləri mühüm yer tuturdu. Onların arasında itiuclular, qaşov və bıçaq tipli alətlər, kəsicilər xüsusi maraq doğururdu. Avey mağarsının aşkar edilməsi və burada aparılan tədqiqatlar Azərbaycan paleolitinin ilk uğurlarından sayılır. Avey dağında aşkar edilmiş 30-dən süni mağaradn biridir. Koroğlu məbədinə yaxın, Qarabulağın üstündədir. İki sıldırım qaya arasında yerləşir. Aveydağda daş dövrünə aid ilkin yaşayış yerləridnən hesab edilir. Mağaradan qədim daş dövrünə aid əmək alətləri tapılmışdır. Əmək alətləri içərisində əsas yeri copper, əl çapacaqları, qaşov tipli alətlər və itiuclular tutur. Mağarada eyni zamanda ovlanmış heyvanların sümük qırıqları da aşkar olunmuşdur. Bu onu göstərir ki, ümumiyyətlə Avey sakinlərinin həyatında ovçuluq əsas yer tutmuşdur. Mağarada eyni zamanda tunc dövrünə və orta əsrlərə aid də xeyli maraqlı tapıntılar əldə edilmişdir. Mağaraya baxış zamanı buradan orta əsrlər dövrünə aid xeyli saxsı qab parçaları, çıraqlar və metal qırıntıları aşkar edildi. Onların uzunmüddətli istifadəsini söyləmək

olar.