Femisto (peyk)
Femisto (yun. Θεμιστώ) və ya Yupiter XVIII — Yupiterin kiçik peyklərindən biri. 1975-ci ildə kəşf edilsə də, itmiş və 2000-ci ildə yenidən kəşf edilmişdir.
| Femisto | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Digər adları | Yupiter XVIII | |||
| Kəşf | ||||
| Kəşf edən |
Çarlz Koval (1975) Elizabet Romer (1975) Devid Cevit (2000) Yanqa Fernandes (2000) Yevqen Maqner (2000) Skot Steppard (2000) |
|||
| Kəşf tarixi |
30 sentyabr 1975) 21 noyabr 2000) (yenidən) |
|||
| Orbital xarakteristikaları | ||||
| Peri | 5.909.000 | |||
| Apo | 8.874.300 | |||
| Orbitinin orta radiusu (r ) | 7.391.650 | |||
| Orbitinin ekssentrisiteti (e ) | 0.2006 | |||
| Orbital sürəti (v ) | 4.098 km/s | |||
| Əyilməsi (i ) | 45.81° | |||
| Nəyin peykidir | Yupiter | |||
| Fiziki xarakteristikaları | ||||
| Orta radiusu | 4 km[1] | |||
| Səthinin sahəsi (S ) | 200 km2 | |||
| Həcmi (V ) | 270 km3 | |||
| Kütləsi (m ) | 6.89×1014 kq | |||
| Orta sıxlığı (ρ ) | 2.6 q/sm3[2] | |||
| Ekvatorda sərbəstdüşmə təcili (g ) | 1.455 km/s | |||
| Albedo | 0,04[1] | |||
| Hərarət | ||||
| Səthində | 124 K | |||
|
|
||||
|
|
||||
Kəşf və adlandırmaRedaktə
Femisto birinci dəfə 30 sentyabr 1975-ci ildə[3] Elizabet Romer və Çarlz Koval tərəfindən kəşf edilmiş və bu kəşf 3 oktyabrda açıqlanmışdır. Peyk ilk olaraq S/1975 J 1 adlandırılmışdır. Amma bu peykin ətraflı öyrənilməməsi səbəbi ilə peyk astronomların gözündən itmişdir.
1980-ci illərdə Femisto ancaq astronomiya kitablarının qeyd bölməsində yer alırdı. Daha sonra 2000-ci ildə bu peykə çox bənzər bir peyk Skott Steppard, Devid Cevit, Yevqen Maqner və Yanqa Fernandes tərəfindən kəşf edilmişdir. Bu peyk S/2000 J 1 adlandırılmışdır. Amma sonra bunun 1975-ci ildə kəşf edilən peyk olduğu təsdiqlənmişdir.[4] Bu müşahidə Bret Qledman, Con Keyvlaars, Cin-Mark Petit, Hanz Skul, Metyu Holmen, Brayan Marsden, Filip Nikolson və Cozef Borns tərəfindən aparılmış və bu haqda Kiçik Planet Mərkəzinə məlumat verilmişdir.[5]
2002-ci ilin oktyabrında peykə yunan mifologiyasında Zevsin (Yupiterin) sevgilisi və yağış tanrısı İnaxın qızı Femistonun adı verilmişdir.[6]
XarakteristikaRedaktə
Femistonun orbiti Yupiterin digər peyklərindəkindən fərqlidir. Femisto öz orbitində tək başına hərəkət edir. Peyk Yupiterin Qaliley peykləri ilə Himali peykləri arasında yerləşir.
Femistonun diametri cəmi 8 km-dir, albedosu isə 0.04-dür.[1] Səth sahəsinin 200–380 km2 arasında olduğu güman olunur.
İstinadlarRedaktə
- ↑ 1 2 3 Skott Steppard; Devid Cevit; An abundant population of small irregular satellites around Jupiter, Nature, 423 (May 2003), pp. 261-263
- ↑ Physical parameters from JPL
- ↑ IAUC 2845: Probable New Satellite of Jupiter 1975 October 3 (discovery)
- ↑ IAUC 7525: S/1975 J 1 = S/2000 J 1 2000 November 25 (recovery)
- ↑ MPEC 2000-Y16: S/1975 J 1 = S/2000 J 1, S/1999 J 1 2000 December 19 (recovery and ephemeris)
- ↑ IAUC 7998: Satellites of Jupiter 2002 October 22 (naming the moon)