Fraxt
Fraxt (alm. "Fracht", ingilis "freight") - Ölkədaxili və beynəlxalq yük daşımaları istənilən dövlətin iqtisadi fəaliyyətinin tərkib hissəsidir. Göndərən və daşıyıcı arasındakı münasibət müqavilə ilə tənzimlənir ki, onun mühüm məqamlarından biri də ödəniş şərtləridir. Əgər daşıma dəniz və ya hava yolu ilə həyata keçirilirsə, onda xidmətlərin dəyəri “fraxt” anlayışı ilə göstərilir. Əslində bu, malların daşınması üçün ödənişdir.[1]
Yükün miqdarı tərəflərin razılığı ilə müəyyən edilir. Tərəflər arasında razılaşma olmadıqda, yükün məbləği yükün yükləndiyi yerdə və yükün yüklənməsi zamanı tətbiq edilən tariflər əsasında hesablanır.
Əgər yük gəmiyə müqavilədə nəzərdə tutulduğundan artıq miqdarda yüklənərsə, fraxtın miqdarı müvafiq olaraq artır. Su ilə kommersiya daşınması sahəsində fraxt termini çox vaxt bir ton yükün daşınması xərclərini ifadə edir. Müvafiq olaraq, kirayəçi daşınma müqaviləsində nəzərdə tutulmuş minimum miqdarda yükün yüklənməsini təmin etmədikdə, gəmi sahibi itirilmiş mənfəəti kompensasiya etmək üçün kirayəçidən “ölü fraxt” almaq hüququna malikdir.
Qlobal nəqliyyat sisteminin inkişafı ilə fraxt anlayışı hava (air freight) və quru (land freight) nəqliyyatına da yayıldı.