Freqoli sindromu
Freqoli sindromu — insanların ətraflarında gördükləri fərqli şəxsləri eyni insanın dəyişən şəxsiyyətləri olaraq qəbul etməsi ilə xarakterizə olunan vəziyyət.[1] Bu sindromda olan şəxs müxtəlif insanları, bəzən tanımadığı şəxsləri belə, eyni adamın müxtəlif maskalar taxmış və ya şəxsiyyətlərini dəyişdirmiş versiyaları kimi görür.[2] Bu vəziyyət, adətən, şizofreniya kimi psixiatrik xəstəliklər və ya beyin travmalarının nəticəsi olaraq meydana çıxır.[3][4] Sindrom şəxsiyyət tanıma və reallıq hissinin pozulması ilə əlaqələndirilir və tez-tez paranoik düşüncələrlə müşayiət olunur. Belə bir insanın dünyasında, ətrafdakı hər şeyin bir mənası və bir əlaqəsi olduğu hissi itir, hər şey qarışır və öz bədənini belə tanımamağa başlayır.
| Freqoli sindromu | |
|---|---|
| XBT-10 | F22 |
| XBT-9 | 297.8 |
Tarixi
redaktəSindromun adı 1927-ci ildə İtaliya psixiatrları Kurbon və Fail tərəfindən təklif edilmişdir.[5] Onlar bu vəziyyətin əlamətlərini ilk dəfə təsvir edərək, adını məşhur İtaliya akstyoru Leopoldo Freqolidən götürmüşlər. Freqoli müxtəlif rəngli pariklər və maskalarla dəyişən rolu ilə tanınan bir akrobat və aktyor idi. Onun dəyişən şəxsiyyətləri "Freqoli" sindromunun simptomlarına bənzəyirdi, çünki insanın fərqli insanlar arasında eyni şəxsiyyətləri görməsi, bir növ maska taxmış birinin digərini əvəz etməsi kimi hiss olunur.[6]
Əlamətləri
redaktəBu sindromun əsas əlamətləri insanın ətrafında gördüyü fərqli şəxsləri səhv tanıması və onları eyni adamın müxtəlif maskalarla dəyişən şəxsiyyətləri olaraq qəbul etməsidir. Bu, xəstənin reallıq hissini zəiflədir, onu sosial və emosional cəhətdən təcrid edir. Şəxs bəzən öz bədənini belə tanımır, onu başqa birinin bədəni kimi hiss edir. Bu vəziyyət onun dünyaya baxışını və özünü dərk etməsini qarışdırır.[7]
Səbəbləri
redaktəŞizofreniya və beyin zədələnmələri kimi psixiatrik xəstəliklər, həmçinin bəzi narkotik maddələr, bu sindromun yaranmasına səbəb ola bilər. Beynin müəyyən bölgələrindəki zədələnmələr və travmalar, insanın şəxsiyyətləri və üzləri düzgün tanıma qabiliyyətini pozur, nəticədə xəstə müxtəlif insanları eyni şəxsiyyətlər kimi qəbul etməyə başlayır.[8][9]
Müalicəsi
redaktəMüalicə baxımından, "Freqoli" sindromunun idarə olunması psixoterapiya və dərman müalicəsi ilə mümkündür. Koqnitiv davranış terapiyası, xəstənin yanlış düşüncələrini dəyişdirməyə kömək edərək, daha realist bir şəkildə dünyanı qiymətləndirməsinə imkan verir. Eyni zamanda, psixodinamik terapiya, sindromun əsas səbəblərini tapmağa və xəstənin daxili emosional vəziyyətini anlamağa kömək edir. Dərman müalicəsi, xüsusilə antipsixotik dərmanlar, halüsinasiyalar və yanlış düşüncələrin qarşısını alaraq, xəstənin daha stabil bir ruhi vəziyyətə gəlməsini təmin edir. Həmçinin, sosial və ailə dəstəyi, xəstənin müalicə prosesinə kömək edərək, onun həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa və sosial izolyasiyasını azaltmağa yönəlir.[10][11][12]
İstinadlar
redaktə- ↑ Bate, Sarah. Face Recognition and its Disorders (ingilis). Bloomsbury Publishing. 2017-09-09. 72. ISBN 978-1-137-29277-3.
- ↑ Meagher, David; O’Connell, Henry; McFarland, John; Moloney, Noreen; Leonard, Maeve. Problem-Based Psychiatry E-Book: Problem-Based Psychiatry E-Book (ingilis). Elsevier Health Sciences. 2020. 35. ISBN 978-0-7020-8069-2.
- ↑ Devinsky, Orrin. "Delusional misidentifications and duplications: Right brain lesions, left brain delusions". Neurology. 72 (1). 6 January 2009: 80–87. doi:10.1212/01.wnl.0000338625.47892.74. PMID 19122035.
- ↑ Feinberg, Todd; Eaton, Lisa; Roane, David; Giacino, Joseph. "Multiple Fregoli Delusions after Traumatic Brain Injury". Cortex. 35 (3). 1999: 373–387. doi:10.1016/S0010-9452(08)70806-2. PMID 10440075.
- ↑ Ellis HD, Whitley J, Luauté JP. "Delusional misidentification. The three original papers on the Capgras, Frégoli and intermetamorphosis delusions. (Classic Text No. 17)". Hist Psychiatry. 5 (17 Pt 1). March 1994: 117–46. doi:10.1177/0957154X9400501708. PMID 11639277.
- ↑ "What to Know About Fregoli Delusion". Verywell Mind.
- ↑ "Fregoli Syndrome". PharmaTutor. 2013-10-29. İstifadə tarixi: 2022-02-17.
- ↑ Stewart JT. "Frégoli syndrome associated with levodopa treatment". Mov. Disord. 23 (2). January 2008: 308–9. doi:10.1002/mds.21843. PMID 18044770.
- ↑ M.D, Todd E. Feinberg; Keenan, Julian Paul. The Lost Self: Pathologies of the Brain and Identity (ingilis). Oxford University Press. 2005-07-14. 105. ISBN 978-0-19-803864-1.
- ↑ Silva JA, Leong GB, Miller AL. "Delusional misidentification syndromes — Drug treatment options". CNS Drugs. 5 (2). 1996: 89–102. doi:10.2165/00023210-199605020-00002.
- ↑ McAllister TW, Ferrell RB. "Evaluation and treatment of psychosis after traumatic brain injury". NeuroRehabilitation. 17 (4). 2002: 357–68. doi:10.3233/NRE-2002-17409. PMID 12547983. 2020-03-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-12-13.
- ↑ Christodoulou GN. "Treatment of the "syndrome of doubles"". Acta Psychiatr Belg. 77 (2). 1977: 254–9. PMID 20738.