Güllü Mustafayeva

Mustafayeva Güllü Hacı Naim Mustafa qızı (29 noyabr 1919, Çarcuy18 may 1994, Bakı) — Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı (1992) və milli rəssamlıq sənətinin ən parlaq nümayəndələrindən biri.

Güllü Mustafayeva
Mustafayeva Güllü Hacı Naim Mustafa qızı
Doğum tarixi
Doğum yeri Çarcuy, Türkistan MSSR, RSFSR
Vəfat tarixi (74 yaşında)
Vəfat yeri Bakı, Azərbaycan
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı SSRİ SSRİ
Azərbaycan Azərbaycan
Həyat yoldaşları
Uşaqları
Fəaliyyəti rəssam
Janrlar portret, mənzərə, natürmort
Mükafatları "Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı" fəxri adı — 1992 "Azərbaycan SSR əməkdar rəssamı" fəxri adı — 1973

Həyatı

redaktə

Güllü Mustafayeva əslən Şamaxıdandır. 1902-ci il Şamaxı zəlzələsindən sonra G. Mustafayevanın atası Hacı Naim Mustafa ailəsi ilə Türkmənistanın Çarcuy şəhərinə köçmüşdür. Güllü Mustafayeva 1919-cu il 29 noyabrda Çarcuy şəhərində anadan olmuşdur. G. Mustafayevanın anası Nabat xanım S. Ə. Şirvaninin nəslindən olub[1]. 1927-ci ildə Hacı Naim Mustafa ailəsi ilə Türkmənistandan Bakıya, İçərişəhərə köçmüşdür.

Yaradıcılığı

redaktə

Güllü Mustafayeva 1938-ci ildə Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Texnikumunu bitirmişdir. Rəssam öz yaradıcılığında ən müxtəlif janrlara müraciət etmişdir. Tematik tablolar və portretlər yaratmışdır: "Leyli və Məcnun məktəbdə" (1941), "Professor Y. Musabəyovanın portreti" (1957), "Paris. Rəssamlar meydanı" (1961). Güllü Mustafayevanın peyzaj janrında çəkdiyi rəsmlər emosional ifadəliliyi ilə seçilir.

 
Məhsəti Gəncəvi (1947)

1947-ci ildə yaratdığı "Məhsəti Gəncəvi" portreti rəssamın yaradıcılığında xüsusi yer tutur. Güllü Mustafayeva bu əsərdə bir neçə məsələni ustalıqla həll etmişdir. Şairənin geyimi, otağın quruluşu, interyer ənənəvi şərq mədəniyyətini düzgün əks etdirir[2]. Məhzəti Gəncəvinin duruşu, gərgin pozası, üzünün demək olar ki, üsyankar ifadəsi şairənin öz dövrü ilə müqayisədə yüksək intellektə və cürətə malik olduğunu büruzə verir. Bu obrazın xüsusiyyətləri ilə gənc rəssam ölkəsinin yaşadığı çox burulğanlı bir periodda sözlə ifadəsi olduqca təhlükəli olan fikirləri əks etdirə bilmişdir. Güllü Mustafayevanın qızı musiqişünas Zemfira Qafarova anasının bu əsəri haqqında deyir: "Onun vizit kartı — öz üzünün cizgilərindən istifadə edərək, yaratdığı XII əsrin şairəsi Məhsəti Gəncəvinin portreti idi"[3].

 
"Bizim uşaqlar" silsiləsindən, "Aygül" (1964)

Güllü Mustafayeva dövrünün əmək qəhrəmanlarının, elm və incəsənət xadimlərinin portretlərini yaratmışdır. Bunlardan iki dəfə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Bəsti Bağırovanın, oftalmoloq, tibb elmləri doktoru Umnisə Musabəyovanın, nevropatoloq, tibb elmləri doktoru Zəhra Salayevanın, xalq rəssamı Səttar Bəhlulzadənin portretlərini misal gətirmək olar[4].

Güllü xanım Mustafayevanın yaradıcılığında uşaq portretləri xüsusi silsilə — (məsələn, "Bizim uşaqlar" silsiləsi) təşkil edir.

1973-cü ildə "Azərbaycan SSR əməkdar rəssamı", 4 mart 1992-ci ildə isə "Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı" adına layiq görülmüşdür.

Güllü Mustafayevanın əsərləri Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyində və Azərbaycan Dövlət Şəkil Qalereyasında saxlanılır.

Ailəsi

redaktə

İlk evliliyi rəssam Həsən Haqverdiyev ilə olmuşdur. Bu evlilikdən doğulan uşaqları:

  1. Əli Haqverdiyev
  2. Zemfira Qafarova

İkinci evliliyi isə rəssam Nəcəfqulu İsmayılov ilə olmuşdur.[5] Bu evlilikdən doğulan uşaqları:

  1. Rəna İsmayılova
  2. Sevinc İsmayılova

Ramiz MustafayevFaiq Mustafayevin bacısıdır.

İstinadlar

redaktə
  1. Qafarova, Z. "Həsən və Güllü" dastanı [1] Arxivləşdirilib 2019-06-12 at the Wayback Machine //Mədəniyyət.- 2015.- 13 mart.- S.12–13.
  2. Mədəniyyət TV. "Vernisaj. Xalq rəssamı Güllü Mustafayeva" (az.). Youtube.com. 12.11.2020. 2020-11-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-12.
  3. Elya Ənvərli Musiqinin mənəvi anası [2] Arxivləşdirilib 2019-04-03 at the Wayback Machine //Region plus.15.09.2015
  4. Əsgər Zeynalov İRƏVAN XANLIĞI… GERÇƏKLİYİN AYDINLIĞI. Lulu Enterprises, 2016. S. 297
  5. "Zemfira Qafarova: "İndi səsi olmayan oxuyana, mahnısı beşgünlük bəstəkara "ünlü" deyirlər" — "Xalq cəbhəsi" 2 fevral 2008, səh 14". 2021-06-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-31.