Gəlin (film, 1972)
Gəlin — 1972-ci ildə Türkmənfilmdə dram janrında çəkilmiş bədii film. Rejissoru və ssenari müəllifi Xocaqulu Narliyevdi. Film Böyük Vətən müharibəsində əri həlak olmuş kiçik kənddə yaşayan gənc qadının taleyindən bəhs edir. Filmin premyerası 23 dekabr 1972-ci ildə baş tutmuşdur. Kino tənqidçiləri "Gəlin" filmini Türkmən kinosunun dünya xəritəsinə çıxışı adlandırılır.[1]
| Gəlin | |
|---|---|
| rus. Невестка | |
 | |
| Janr | drama, |
| Rejissor | Xocaqulu Narliyev |
| Ssenari müəllifləri |
Xocadurdu Narliyev Xocaqulu Narliyev |
| Baş rollarda |
Mayagözəl Aymedova Xocan Ovezqelenov Xocaberdı Narliev Hömmat Mullık Aynabat Amanlieva |
| Operator | Anatoli İvanov |
| Bəstəkar | Rəcəb Rəcəbov |
| İstehsalçı | Türkmənfilm |
| İlk baxış tarixi | 1972 |
| Müddət | 81 dəq. |
| Ölkələr |
 Türkmənistan SSR SSRİ |
| İl | 1972 |
| Rəng | rəngli[d] |
| IMDb | ID 0365552 |
Süjet
redaktəFilmin süjet xəttini Böyük Vətən müharibəsi zamanı arxa cəbhədə yaşayan sadə insanların həyatı təşkil edir. Belə ki, insanlar cəbhə üçün çalışır və ordan gələn xəbərləri gözləyirlər. Bu xəbərlər arasında cəbhədə həlak olan yaxınları barədə məlumatlar da olur. Filmin əsas qəhrəmanı olan Oqulkeyik də bu adamlardan biridir. O, da cəbhədə olan həyat yoldaşının yolunu gözləyir.
Oqulkeyik gənc qadındır, müharibə başlamazdan az öncə ailə həyatı qurmuşdur. Ancaq nigahdan bir qədər sonra yoldaşı cəbhəyə aparılmışdır. Filmin süjeti də burdan başlayır. Oqulkeyik ər evində onun yolunu gözləyir. Buna görə qayınatası ilə birgə yaşayır. Onun əri Böyük Vətən müharibəsi zamanıhəlak olub. Ancaq o, ata evinə qayıda bilmir, çünki bu, ərinin nə vaxtsa evə qayıda biləcəyi ümidinin sonu deməkdir. Filmdə baş qəhrəman sanki, laldır, o heç nə danışmır, yalnız hərkət jestləri ilə fikrini tamaşaçıya çatdırır.[2]
Mükafatları
redaktəFilm "Gümüş Yasəmən" ("Sorrento Trophy") mükafatına layiq görülüb. 1972-ci ildə Sorrento Beynəlxalq Kino Festivalında (İtaliya) ən yaxşı qadın roluna (Mayagözəl Aymedova) görə.
1972-ci il Lokarno (İsveçrə) Beynəlxalq Kino Festivalında münsiflərin xüsusi mükafatı.[3]
Ən yaxşı rejissorluq diplomu və mükafatı (Xocaquli Narliyev, mükafatı "Sevgi dramı" filminə görə rejissor Şöhrət Abbasovla bölüşmüşdür). 1972-ci ildə Tbilisidə diplom və Ümumittifaq Film Festivalında ən yaxşı qadın roluna görə ikinci mükafat (Mayagözəl Aymedova).
1973-cü il SSRİ Dövlət Mükafatı - rejissor Xocaquli Narliev, operator Anatoli İvanov, rəssam Annamamed Xocaniyazov, aktyorlar Mayagözəl Aymedova və Xocan Ovezqelenov.[4]
Çəkiliş yeri
redaktəÇəkilişlər Aşqabad yaxınlığında aparılmışdır.[2]
Maraqlı faktlar
redaktəHekayə sadə və süni deyil. Narliev qardaşlarının şahidi olduğu həqiqi həyat hekayəsinə əsaslanır. Uşaqlıqlarını keçirdikləri kənddə iki nəfər - köhnə çoban və əri müharibədə həlak olan gəlini yaşayırdı. Ancaq qadın onun ölümünə inanmır və onun yolunu gözləyirdi.[5]
Film 2011-ci ildə Moskva Beynəlxalq Film Festivalında "Sosialist Avanqard" filmləri proqramında nümayiş olunmuşdur.[6].
Film 2011-ci ildə Ulyanovskda keçirilən "Mədəniyyət modernləşmə mənbəyi kimi" Beynəlxalq Konqresində nümayiş olunmuşdur.[7]
Tənqid
redaktəGəlin bədii filmi "Türkmən filmini dünya kino xəritəsinə salan film" adlandırıldı.[1] Mira Liehm və Antonín J.Liehm onu "yerli parametrlərlə zəngin güclü kinematik hissi" kimi qeyd edirlər.[8] Mikael Rouland bunu "İkinci Dünya müharibəsi əsnasında səhranın kənarında türkmən həyatının təmsilçisi" adlandırır və bunun "Sovet filmində zəngin bir janra girdiyini: sevdikləri həyatlarını qurban verərkən döyüş cəbhəsinin arxasında qalan həyat faciəsi" olduğunu yazır. Ümumiyyətlə SSRİ-nin geniş ərazi və mədəni sahələrini birləşdirmək, müharibədə olan qurbanlar və çəkdiyi əzablar Sovet kinomatoqrafının ortaq mövzusu olmuşdur.[9]
Rollarda
redaktə- Mayagözəl Aymedova — Oqulkeyik (R.Makaqonova səsləndirir)
- Xocan Ovezqelenov — Anna-ağa (İvan Pereverzev səsləndirir)
- Xocaberdı Narliev — Murad
- Hömmat Mullık — Nazar (Roman Xomyatov səsləndirir)
- Aynabat Amanlieva — Bibitaç (Nina Menşikova səsləndirir)
- Oqulkurban Durdıyeva - Tuvak Eje (Valentina Ananyin səsləndirir)
- Arslan Muradov - Arslan (Svetlana Alekseyeva səsləndirir)
- Merqen Niyazov - Merqen, sürücü (Vladimir Qusev səsləndirir)
- Baba Annanov - Rəcəb
- Sabira Ataeva - Muradın anası
- Nazar Bekmiyev - epzodik rol
- Kurban Annakurbanov - epzodik rol
- S.Ovezov - epzodik rol
- Pirkuli Atayev - epzodik rol
- İlmurad Bekmiyev - epzodik rol
Çəkiliş qrupu
redaktə- Senari müəllifi: Xocadurdu Narliyev, Xocaqulu Narliyev
- Rejissor: Xocaqulu Narliyev
- Operator: Anatoli İvanov
- Quruluşçu rəssam: Annamamed Xocaniyazov
- Bəstəkar: Rəcəb Rəcəbov
Texniki göstəricilər
redaktə- İstehsalı: Türkmənfilm
- Bədii film: rəngli
- Orijinal dil: türkmən dili
- Müddət: 81 dəq.
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 Beumers, Birgit. A History of Russian Cinema. Bloomsbury Academic. 2009. səh. 157. ISBN 978-1-84520-215-6. 2021-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.
- ↑ 1 2 Тарасов А. Новая точка отсчёта: Заметки о туркменском кино // Искусство кино. № 1. 1974. 57.
- ↑ "1972. 25th Locarno Festival". Locarno Film Festival.[ölü keçid]
- ↑ Кинематографисты — лауреаты Государственных премий СССР // Искусство кино. № 1. 1974. 56.
- ↑ "НЕВЕСТКА (1971), ИНФОРМАЦИЯ О ФИЛЬМЕ". 2021-07-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.
- ↑ "Московский Международный кинофестиваль. 2011 год". Московский Международный кинофестиваль. 2019-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.
- ↑ "Киноафиша Международного конгресса «Культура как ресурс модернизации»". Губернатор и Правительство Ульяновской области. 2020-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.
- ↑ Liehm, Mira; Liehm, Antonín J. The Most Important Art: Eastern European Film After 1945. University of California Press. 1977. səh. 335. ISBN 978-0-520-03157-9. 2021-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.
- ↑ "Hodzhakuli Narliev – Nevestka AKA Daughter in Law (1972)". Worldscinema.org. 3 February 2012. 11 March 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 March 2014.
Ədəbiyyat
redaktə- Тарасов А. Новая точка отсчёта: Заметки о туркменском кино // ru:Искусство кино. — 1974. — № 1. — С. 57—70.