Hüquq ədəbiyyatı

Hüquq ədəbiyyatı — hüquq təhsili alan və ya hüquqla məşğul olan hər kəs üçün vacib resurslardır. Onlar hüquq sistemi və onu tənzimləyən qanunlar haqqında ətraflı məlumat verir. Cinayət hüququndan mülki hüquqa qədər bu kitablar hüquq sisteminə və onu idarə edən qanunlara dərindən nəzər salır. Hüquq kitabları hüquq sistemi ilə maraqlananlar üçün vacib mənbədir. Onlar cəmiyyətimizi tənzimləyən qanun və qaydaların hərtərəfli icmalını təqdim edir. Onlar həm də hüquq təhsili alan və ya hüquq sahəsində karyera qurmağa hazırlaşanlar üçün də əla məlumat mənbəyidir.

Kateqoriyaları

Hüquq kitabları adətən iki əsas kateqoriyaya bölünür: ilkin mənbələr və ikinci dərəcəli mənbələr.

• İlkin mənbələr — hüquq sistemini tənzimləyən faktiki qanunlar və qaydalardır. Bunlara qanunlar, əsasnamələr və məhkəmə qərarları daxildir.
• İkinci dərəcəli mənbələr hüquq sistemi və onu idarə edən qanunlar haqqında ümumi məlumat verən kitablardır. Bu kitablar hüquq sisteminə və onu tənzimləyən qanunlara dərindən nəzər salır.

Hüquq ədəbiyyatının istiqamətləri

Hüquq ədəbiyyatı adətən aşağıdakı əsas sahələri əhatə edir.

• Konstitusiya hüququ — konstitusiya quruluşunun əsaslarını, insan və vətəndaşın hüquqi vəziyyətini, dövlət hakimiyyəti və yerli özünüidarə sistemini, Azərbaycanın dövlət quruluşunu, hüquq və qanunvericilik sistemini və başqa məsələləri təsbit edir. Konstitusiya hüququ ilə, normaları icra hakimiyyəti sahəsində (hökumət, nazirlik və idarə, idarəetmənin yerli orqanları) təşəkkül tapan idarəçilik münasibətlərini nizamlayan inzibati hüquq bir-birilə sıx əlaqə təşkil edir.
• İnzibati hüquq — ictimai idarəetmənin və onu həyata keçirən orqanların hüququnu ifadə edir
• Maliyyə hüququ — dövlət və yerli özünüidarəetmə fondlarının maliyyəsinin formalaşması və xərclənməsi ilə bağlı hüquqi norma və münasibətləri əhatə edən bir sahədir. Bu sahə, hüququn müxtəlif alt qollarını birləşdirərək, maliyyənin idarə edilməsi, maliyyə qurumlarının fəaliyyəti, vəsaitlərin yığılması və xərclənməsi ilə bağlı qanuni çərçivələri müəyyən edir.
• Aqrar hüququ — torpaqdan istifadə ilə bağlı münasibətləri nizamlayır (torpaqdan səmərəli istifadə, torpaq üzərində mülkiyyət hüququnun qorunması və s.).
• Mülki hüquq — əmlak münasibətlərini, bəzi şəxsi qeyri-əmlak münasibətlərini (məsələn, ad hüququ, müəlliflik hüququ və s.) nizamlayan hüquq sahəsidir. Onun mühüm hissəsini mülkiyyət münasibətləri, vərəsəlik münasibətləri və s. təşkil edir.
• Ailə hüququ — ailə münasibətlərinin yaranmasının və möhkəmlənməsinin, onlara xitam verilməsinin prinsiplərini, ailə münasibətlərinin iştirakçılarının hüquq və vəzifələrini, dövlət orqanlarının bu sahədə vəzifələrini, habelə vətəndaşlıq vəziyyəti aktlarının dövlət qeydiyyatı qaydalarını tənzimləyən normaları müəyyən edir.
• Əmək hüququ — əmək münasibətlərinin meydana gəlməsi, dəyişməsi və xitamı şərtlərini müəyyən edir, iş vaxtını və istirahət vaxtının müddətini təyin edir, əmək intizamı, əməyin mühafizəsi məsələlərini və s. nizamlayır.
• Cinayət hüququ — cinayət və cəza ilə bağlı olaraq cinayət törətmiş şəxslə dövlət arasında yaranan münasibətlərin tənzimləyən hüquq normalarını normaları müəyyən edir.
• Mülki-prosessual hüquq — məhkəmələrin mülki, ailə, əmək, aqrar, maliyyə münasibətləri və s. sahələrdə meydana gələn mübahisələrə baxması ilə əlaqədar fəaliyyəti nizamlayırMülki_prosessual_hüquq.
• Cinayət-prosessual hüquq — cinayət işlərinin təhqiqatı, ibtidai istintaqı və onlara məhkəmədə baxılması ilə əlaqədar hüquq-mühafizə, istintaq, prokurorluq orqanlarının fəaliyyətini tənzimləyir.
• İnsan hüquqları və s. — insanların malik olmağa haqqı olduğu əsas hüquq və azadlıqları müdafiə etməklə, bütün insanların eyni hüquqa malik olduqların sübuta yetirir İnsan_hüquqları.

Hüquq ədəbiyyatının əhəmiyyəti

Hüquq kitabları hüquqşünaslar, hüquq mütəxəssisləri və geniş ictimaiyyət üçün hərtərəfli hüquqi məlumat və təlimat mənbəyini təmin edir. Onlar qanuna və onun konkret vəziyyətlərə tətbiqinə dərindən nəzər salır. Onlar hüquqşünaslara və hüquq mütəxəssislərinə qanunu və onun müştəriləri üçün nəticələrini anlamağa kömək edir. Həmçinin geniş ictimaiyyətə öz qanuni hüquq və vəzifələrini başa düşməyə yardımçı olur.

Hüquq kitabları qanunun tarixi, inkişafı və hazırkı vəziyyəti də daxil olmaqla, hərtərəfli icmalını əhatə edə bilər. Hüquq ədəbiyyatları hakimlərin, vəkillərin və digər hüquqi şəxslərin rolları da daxil olmaqla hüquq sistemi haqqında hərtərəfli anlayışı, müəssisələrin qanuni hüquq və vəzifələrini, fiziki şəxslər və bizneslər üçün mövcud olan hüquqi müdafiə vasitələri haqqında mövcud qanunları və hüququqi aktları, ayrı-seçkilik, vətəndaş hüquqları və ətraf mühitin mühafizəsi kimi konkret sosial məsələlərə tətbiq olunan hüquqi prinsipləri özündə ehtiva edə bilər.

Formatları

Hüquq kitabları müxtəlif formatlarda mövcuddur. Qalın cildli, nazik üzlüklü, hətta rəqəmsal formata qədər mövcuddur. Onları kitab mağazalarından, onlayn pərakəndə satışçılardan və hətta kitabxanalardan almaq olar.